حق بر آموزش از منظر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
 | |
| عنوان | حق بر آموزش از منظر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران |
|---|---|
| رشته | حقوق عمومی |
| دانشجو | سیدعلی اعزازی کوهساره |
| استاد راهنما | محمدجواد جاوید |
| استاد مشاور | محمد سام نژاد |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۱ |
| دانشگاه | دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی |
حق بر آموزش از منظر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط سیدعلی اعزازی کوهساره، با راهنمایی محمدجواد جاوید و با مشاوره محمد سام نژاد در سال ۱۳۹۱ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دفاع گردید.
چکیده
حق بر آموزش یکی از بنیادی ترین و اساسی ترین حقوق بشری است که به تمام انسان ها تعلق دارد و با توجه به این که افراد برای شکوفایی و رشد استعدادهای خود به آموزش و پرورش و تعلیم و تربیت نیاز دارند لذا می توان آن را به حق بر انسان بودن نیز تعبیرکرد. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با الهام از آموزه ها و تعالیم دین مبین اسلام و همسویی با اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، حق بر آموزش را به عنوان حقوق فردی و حقوق اجتماعی– شهروندی برای ملت ایران به رسمیت شناخته است. در قوانین عادی و آیین نامه ها و اساسنامه های متعددی نیز حق بر آموزش مورد تاکید قرار گرفته است. با عنایت به افزایش نرخ پوشش تحصیلی در سطح کشور، تحقق حق بر آموزش در جامعه نسبت به گذشته از وضعیت خوبی برخوردار است. اما با وجود برخی مشکلات درون سازمانی و برون سازمانی همچنان در جامعه و به ویژه در مناطق محروم افرادی زندگی می کنند که از نعمت سواد خواندن و نوشتن محروم هستند و از حق بر آموزش خود بی بهره اند، که متولیان امر آموزش و پرورش می توانند با توسعه کمی و کیفی پوشش تحصیلی در سطح کشور در احقاق حق بر آموزش این گونه افراد اقدام نمایند. بنابراین می توان گفت با توسعه کمی و کیفی پوشش تحصیلی حق بر آموزش در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران توسعه می یابد.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه ۱
فصل اول– حق بر آموزش به عنوان حقوق بنیادین ۶
مقدمه ۷
مبحث اول– مفاهیم اساسی در حق بر آموزش ۸
گفتار اول– مفهوم حق بر آموزش ۸
بند اول– تعریف حق ۸
بند دوم– تعریف آموزش ۹
بند سوم – تعریف حق بر آموزش ۱۰
گفتار دوم– مفهوم حقوق فردی ۱۱
بند اول– حقوق فردی ۱۲
بند دوم– حقوق بشر ۱۳
بند سوم– تعریف حقوق فردی ۱۴
چهارم– مفهوم حقوق فردی در اسلام و مشترکات و اختلافات حقوق بشر غرب و اسلام در اصل حق بر آموزش ۱۵
اول– مشترکات ۱۷
دوم– اختلافات ۱۸
گفتار سوم– مفهوم حقوق اجتماعی– شهروندی ۱۹
بند اول – حقوق اجتماعی ۱۹
بند دوم– حقوق شهروندی ۲۰
بند سوم– تعریف حقوق اجتماعی– شهروندی ۲۰
بند چهارم– تفکیک بین حقوق بشر و حقوق شهروندی ۲۱
مبحث دوم– اسناد بین المللی و حق بر آموزش ۲۲
گفتار اول– حق بر آموزش از نگاه اسناد بین المللی و منطقه ای حقوق بشر ۲۳
بند اول – اعلامیه جهانی حقوق بشر ۲۳
بند دوم– میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی وفرهنگی ۲۴
بند سوم– سایر اسناد بین المللی و منطقه ای ۲۶
اول– اعلامیه اسلامی حقوق بشر قاهره (مصوب ۱۹۹۰) ۲۶
دوم– کنوانسیون مربوط به وضع پناهندگان (مصوب ۱۹۵۱) ۲۷
سوم– کنوانسیون رفع تبعیض همه جانبه نسبت به زنان (مصوب ۱۹۷۹) ۲۷
چهارم– کنوانسیون حقوق کودک ۲۹
گفتار دوم– سازمان های بین المللی مرتبط با حق بر آموزش ۳۲
بند اول– صندوق کودکان ملل متحد (یونیسف) UNICEF ۳۲
بند دوم– بانک جهانی World Bank)) و سازمان بین المللی کار ILO ۳۲
بند سوم– سازمان تربیتی، علمی وفرهنگی ملل متحد (یونسکو) UNESCO ۳۳
اول– کنفرانس جهانی آموزش برای همه (EFA) ۳۵
دوم– اجلاس جهانی آموزش وپرورش (داکار، سنگال ) ۳۷
سوم– دولت جمهوری اسلامی ایران و اعلامیه جهانی آموزش برای همه ۴۰
مبحث سوم– اسلام و حق بر آموزش ۴۳
گفتار اول– حق بر آموزش و قرآن کریم ۴۴
بند اول – حق بر آموزش، پیش از نزول قرآن کریم ۴۴
بند دوم: حق بر آموزش بعد از نزول قرآن ۴۵
بند سوم– اهمیت تعلیم و تربیت از منظر قرآن کریم ۴۷
گفتار دوم– حق بر آموزش و سیره ی پیامبر اکرم(ص) و ایمه معصومین(ع) ۴۵
بند اول– روشهای تعلیم پیامبر اکرم (ص) ۴۹
بند دوم– حق بر آموزش در سیره ی ایمه معصومین (ع) ۵۰
مبحث چهارم– حق بر آموزش در ایران معاصر ۵۱
گفتار اول– انقلاب مشروطیت ۵۲
بند اول– سابقه آموزش و پرورش قبل از انقلاب مشروطیت ( تاسیس مدرسه دارالفنون) ۵۲
بند دوم– حق بر آموزش و قانون اساسی مشروطیت ۵۴
گفتار دوم– رژیم پهلوی ۵۶
بند اول– حق بر آموزش و قوانین رژیم گذشته ۵۶
اول– قانون تعلیمات اجباری مصوب ششم مرداد ماه سال ۱۳۲۲ هجری شمسی ۵۶
دوم– قانون تامین وسایل وامکانات تحصیل اطفال وجوانان ایرانی مصوب ۱۳۵۳ ۵۷
بند دوم– آموزش بزرگسالان ۵۹
نتیجه فصل اول ۶۰
فصل دوم– حق بر آموزش در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ۶۲
مقدمه ۶۳
مبحث اول– حق بر آموزش به مثابه حقوق فردی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ۶۴
گفتار اول– حق بر آموزش و مقدمه قانون اساسی ۶۵
بند اول– تاثیرحق بر آموزش در پرورش انسان با ارزش های والا و جهان شمول اسلامی ۶۵
بند دوم – حق بر آموزش زنان ۶۶
گفتار دوم– حق بر آموزش و فصل اول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ۶۸
گفتار سوم– حق بر آموزش و فصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ۷۰
بند اول– آموزش و پرورش همگانی ۷۰
بند دوم– حق بر آموزش درقانون اساسی برخی از کشورها و مقایسه آن با قانون اساسی ایران ۷۲
مبحث دوم– حق بر آموزش به مثابه حقوق اجتماعی– شهروندی در قانون اساسی جمهوری ایران ۷۷
گفتار اول– ماهیت تعهد دولت در قبال حق بر آموزش ۷۸
بند اول– ماهیت حق بر آموزش حق مثبت است یا حق منفی؟ ۷۸
بند دوم – تعهد به نتیجه و تعهد به وسیله ۸۰
بند سوم– ماهیت تعهد دولت ها در قبال حق برآموزش، تعهد به نتیجه است یا تعهد به وسیله ؟ ۸۱
گفتار دوم– تعهدات دولت در قبال حق بر آموزش در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ۸۲
بند اول– فراهم نمودن آموزش و پرورش رایگان ۸۲
بند دوم– گسترش آموزش عالی رایگان تا سرحد خودکفایی ۸۶
اول– آزمون کنکور و حق بر آموزش ۸۷
دوم– سهمیه کنکور و تاثیر آن در تحقق حق بر آموزش ۸۹
گفتارسوم– تعهدات دولت درقبال حق بر آموزش درقوانین عادی جمهوری اسلامی ایران ۹۰
بند اول: آموزش و پرورش اجباری ۹۰
اول– نظرات مخالفین ۹۰
دوم– نظرات موافقین ۹۱
بند دوم– توسعه عدالت آموزشی ۹۴
بند سوم– بالا بردن نرخ پوشش تحصیلی ۹۷
مبحث سوم – حق بر آموزش در قوانین عادی جمهوری اسلامی ایران ۹۷
گفتار اول– حق بر آموزش در قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی و شورای عالی انقلاب فرهنگی ۹۷
بند اول– حق بر آموزش در قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی ۹۸
اول– قانون اهداف و وظایف وزارت آموزش و پرورش مصوب ۲۵/۱۱/۱۳۶۶ ۹۸
دوم– اساسنامه نهضت سواد آموزی مصوب ۳/۳/۱۳۶۳ مجلس شورای اسلامی ۹۸
سوم– قانون حمایت از کودکان ونوجوانان مصوب ۲۵/۹/۱۳۸۱ ۹۹
بند دوم– حق بر آموزش در مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی ۹۹
اول– مصوبه پانصد و نود وپنجمین جلسه شورا مورخ ۲۱/۹/۸۵ در خصوص سیاست های سواد آموزی ۱۰۰
دوم– مصوبه شوای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص سند نقشه جامع علمی کشور ابلاغ شده در ۲۴/۱۲/۱۳۹۰ ۱۰۰
سوم– حق بر آموزش در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش ( تصوب نهایی ۵/۷/۱۳۹۰) ۱۰۱
گفتار دوم– حق بر آموزش در آیین نامه های هیات وزیران و شورای عالی آموزش و پرورش ۱۰۳
بند اول– حق بر آموزش در آیین نامه های هیات وزیران ۱۰۴
اول– آیین نامه اجرایی اساسنامه سوادآموزی مصوب جلسه مورخ ۱۵/۱۱/۱۳۶۷هیات وزیران ۱۰۴
دوم– آیین نامه هیات وزیران در خصوص الزامی بودن آموزش تا پایان دوره راهنمایی تحصیلی مصوب ۲/۵/۱۳۸۴ ۱۰۴
بند دوم– مصوبات شورای عالی آموزش و پرورش ۱۰۶
اول– مصوبه مربوط به ایجاد انعطاف در برنامه ها جهت افزایش پوشش تحصیلی مورخ ۲۶/۱۲/۷۸ ۱۰۷
دوم– مصوبات مربوط به اجازه تاسیس و راه اندازی مراکز آموزش از راه دور مورخ ۲۰/۱۲/۸۲ ۱۰۷
نتیجه فصل دوم ۱۰۸
فصل سوم– نقد و ارزیابی حق بر آموزش در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ۱۰۹
مقدمه ۱۱۰
مبحث اول– مدارس ۱۱۱
گفتار اول: مدارس دولتی ۱۱۱
بند اول– مدارس دولتی عادی ۱۱۲
بند دوم– مدارس استثنایی ۱۱۴
بند سوم– مدارس شبانه روزی ۱۱۵
گفتار دوم– مدارس دولتی با شرایط خاص ۱۱۶
بند اول– مدارس هیات امنایی ۱۱۷
بند دوم– مدارس نمونه دولتی ۱۲۰
بند سوم – مدارس استعدادهای درخشان (سمپاد) ۱۲۱
بند چهارم – مدارس شاهد ۱۲۳
گفتار سوم : مدارس غیردولتی (غیرانتفاعی ) ۱۲۶
بند اول– قوانین مدارس غیر انتفاعی ۱۲۶
بند دوم– حق بر آموزش رایگان و مدارس غیر انتفاعی ۱۲۷
بند سوم– نقش مدارس غیر انتفاعی در ایجاد فرصت های برابر آموزشی ۱۲۸
مبحث دوم– دانش آموزان ۱۲۹
گفتار اول– حقوق آموزشی دانش آموزان ۱۳۰
بند اول– حق برخورداری از فضای آموزشی مناسب ۱۳۰
بند دوم– حق برخورداری از معلمین توانمند و با تجربه ۱۳۳
بند سوم– حق داشتن امکانات، تجهیزات و وسایل لازم در زمینه های آموزشی ۱۳۴
گفتار دوم– حق بر آموزش و وضعیت پوشش تحصیلی دانش آموزان ۱۳۵
بند اول– وضعیت پوشش تحصیلی دانش آموزان دوره ابتدایی ۱۳۶
بند دوم– وضعیت پوشش تحصیلی دانش آموزان دوره راهنمایی ۱۳۹
بند سوم– وضعیت پوشش تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه ۱۴۱
گفتار سوم– قوت ها و ضعف ها و فرصت ها و تهدیدها در تحقق حق بر آموزش ۱۴۵
بند اول– قوت ها ۱۴۶
بند دوم– ضعف ها ۱۴۷
بند سوم– فرصت ها ۱۵۰
بند چهارم– تهدیدها ۱۵۱
مبحث سوم– نهضت سواد آموزی ۱۵۳
گفتار اول– نهضت سواد آموزی و حق بر آموزش بزرگسالان ۱۵۴
بند اول – تاریخچه نهضت سواد آموزی ۱۵۴
بند دوم– ساختار آموزشی نهضت سواد آموزی ۱۵۵
بند سوم – سیاست های نهضت سواد آموزی ۱۵۷
گفتار دوم– عملکرد نهضت سواد آموزی در تحقق حق بر آموزش ۱۶۰
بند اول– ارزیابی عملکرد نهضت سواد آموزی ۱۶۱
بند دوم– مقایسه ایران با برخی کشور های منتخب جهان در امر سواد آموزی بزرگسالان ۱۶۳
گفتار سوم– قوت ها و ضعف ها و فرصت ها و تهدیدها در نهضت سوادآموزی ۱۶۴
بند اول– قوت ها ۱۶۵
بند دوم– ضعف ها ۱۶۵
بند سوم– فرصت ها ۱۶۷
بند چهارم– تهدیدها ۱۶۸
نتیجه فصل سوم ۱۶۹
نتیجه گیری پایانی ۱۷۲
منابع و ماخذ ۱۷۷
فهرست تفصیلی ۱۸۱
چکیده انگلیسی ۱۸۶
کلیدواژه ها
- حق آموزش و پرورش
- قانون اساسی
- جمهوری اسلامی ایران
- حکومت
- حقوق بشر
- پیشرفت تحصیلی
- رفتار شهروندی
- رفتار اجتماعی
- حق بر آموزش