حق بر مجازات نشدن؛ چیستی و هستی
 | |
| عنوان | حق بر مجازات نشدن؛ چیستی و هستی |
|---|---|
| نویسنده | سید حمید حسینی فیروز محمودی جانکی بتول پاکزاد |
| محور موضوعی | فلسفه حقوق حقوق کیفری |
| سال نشر | ۱۴۰۲ |
| منتشر شده در | نشریه مجله حقوقی دادگستری |
| دوره | ۸۷ |
| شماره | ۱۲۳ |
| دانلود مقاله | دانلود از سایت نشریه |
حق بر مجازات نشدن؛ چیستی و هستی عنوان مقاله ای از سید حمید حسینی، فیروز محمودی جانکی و بتول پاکزاد است که در مهر 1402 و در شماره 123 مجله حقوقی دادگستری منتشر شده است.
چکیده
چندانکه مفهوم «حق» همیشه بحثبرانگیز و اختلافی بوده است؛ از همین جهت، چیستی و هستی «حق بر مجازات نشدن» هم اغلب بهعنوان موضوعی قابلمناقشه در نزد فلاسفه مطرح میباشد. بهخصوص اینکه در چند دهۀ اخیر، این مناقشه میان موافقان و مخالفانِ حق بر مجازات نشدن، جدیتر شده است. این مقاله از رهگذر روش توصیفی ـ تحلیلی، (مطالعۀ کتابخانهای) ضمن مطالعۀ چیستیِ حقِ بر مجازات نشدن، از نگاه دو رویکرد حقوق طبیعی و پوزیتویستی (اثباتی)، هستی یا نیستیِ حق موصوف را در منظر موافقان و مخالفان آن، بررسی و تحلیل میکند. یافتههای پژوهش حاکی از این است که حقِ بر مجازات نشدن، یک «حق ـ ادعای منفیِ مقید» است که رویکرد طرفداران حقوق طبیعی، هستی آن را توجیه میکند. در صورتی که پوزیتویستها باورمند به وجود چنین حقی نمیباشند. چه بسا آنها در جبهۀ مخالف، از حق بر مجازات شدنِ بزهکار و حتی از تکلیفِ بر مجازات کردن حکومت هم سخن میگویند. البته تعداد فیلسوفان موافقِ حق بر مجازات نشدن و ادلۀ توجیهیشان کمتر از تعداد فیلسوفان مخالفِ آن است؛ اما همین دلایل موجهسازِ اندک آنها (موافقان)، با رویکرد حقوق طبیعی، نظریههای اخلاقی مجازات، مقولۀ کرامت انسانی، اصل حداقل بودن مجازت و واپیسن راه حل بودن آن، همخوانی بیشتری دارد. در کل مراد از حق بر مجازات نشدن، نه معنای هیچگاه مجازات نشدن، بلکه به معنای اِعمال مجازاتِ اصلاحگر، کرامتمدار، حداقلی و در موارد ضروری نسبت به بزهکار است.
کلید واژه ها
- حقوق طبیعی
- حقوق پوزیتویستی (اثباتی)
- حق بر مجازات نشدن
- اصل حداقل بودن حقوق کیفری