حق حیات در اسلام در مقایسه با رویه دیوان اروپایی حقوق بشر
 | |
| عنوان | حق حیات در اسلام در مقایسه با رویه دیوان اروپایی حقوق بشر |
|---|---|
| رشته | حقوق بین الملل |
| دانشجو | محمد ملکی نژاد |
| استاد راهنما | سید طه موسوی میرکلایی |
| استاد مشاور | علیرضا طباطبایی |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۴۰۲ |
| دانشگاه | دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری |
حق حیات در اسلام در مقایسه با رویه دیوان اروپایی حقوق بشر عنوان پایان نامه ای است که توسط محمد ملکی نژاد، با راهنمایی سید طه موسوی میرکلایی و با مشاوره علیرضا طباطبایی در سال ۱۴۰۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری دفاع گردید.
چکیده
حق حیات به سبب توقف دیگر حقوق بر وجود آن، پایه و اساس تمامی حقوق بشر محسوب می شود. در میان حقوقی که مکاتب و مذاهب و ادیان برای بشر قایل شده اند، حق حیات یا حق زندگی شرط لازم جهت تعلق بیشتر سایر حقوق است. کسی که می خواهد مدارج کرامت و کمال انسانی را طی کرده و به آخرین پله های تعالی صعود کند باید حیات داشته باشد. در ادیان الهی به خصوص دین مبین اسلام نیز، حق حیات به مثابه موهبت الهی برای همه انسان ها اعم از زن و مرد، به رسمیت شناخته شده است و آن را امانتی در دست انسان می داند که انسان امانتدار آن و نه صاحب حق و مالک مطلق آن است. در نظام بین المللی حقوق بشر اهمیت این حق تا آنجاست که حتی در شرایط اضطراری نیز نمی توان آن را نادیده گرفت. بنابراین به تصریح میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی (۱۹۶۶)، دولت ها مکلف اند تمهیداتی را در جهت پاسداری از حق حیات تمام شهروندان فراهم کنند. آنچه علت بروز این تمایزها و اختلاف نظرها میان دیدگاه این دو، یعنی نظام حقوقی اسلام و رویه دیوان اروپایی حقوق بشر می شود، تفاوت دیدگاه آن ها، نسبت به واقعیت خود پدیده حیات و فلسفه وجودی آن است. از جمله عمده ترین مسایل مورد اختلاف در حوزه حق حیات، در نظام حقوقی اسلام و رویه دیوان اروپایی حقوق بشر، مسیله ی مجازات سلب کننده ی حیات است. یعنی عمده اختلاف بر سر جرایم مستوجب مجازات اعدام است. البته در این میان مسایلی همچون، سقط جنین، خودکشی، مرگ آسان (اوتانازی) و حق مرگ نیز موردبررسی و مقایسه قرار گرفت. اگرچه مبحث حق حیات در اسلام و اسناد بین المللی عام حقوق بشر به رسمیت شناخته شده و افراد نمی توانند این حق را از خود یا دیگران سلب کنند، اما به دلیل وجود زمینه های معرفتی و مبانی نظری متفاوت، تفاسیر مختلفی از حق حیات و سلب آن در اسلام و دیوان اروپایی حقوق بشر مشاهده می شود. از دیدگاه اسلام، حقی الهی محسوب می شود که خداوند متعال به انسان عطا کرده و فقط او می تواند در آن تصرف کند. از دیدگاه دیوان اروپایی حقوق بشر ، به حیات به عنوان عطای خداوند نگریسته نمی شود. همچنین، از این منظر، حیات فقط زندگی مادی و جسمی را شامل می شود.
ساختار و فهرست پایان نامه
فهرست مطالب مقدمه
۱– بیان مسیله، اهمیت و نوآوری تحقیق:
۲– ضرورت و اهمیت
۳– پیشینه تحقیق:
۴– پرسش های پژوهش
۵– فرضیه های پژوهش
۵– روش پژوهش
۶– ساختار پژوهش
فصل اول: مفاهیم و مبانی حق حیات
مبحث اول: مفهوم حق حیات و تعهدات ناشی از آن
گفتار اول: مفهوم حق حیات و ماهیت آن
بند اول: مفهوم حق حیات
بند دوم : ماهیت حق حیات
گفتار دوم: متعهدین حق حیات و تعهدات ناشی از آن
بند اول: متعهدین حق حیات
بند دوم: تعهدات سلبی و ایجابی ناشی از حق حیات
مبحث دوم: مبانی و منابع حق حیات
گفتار اول : مبانی حق حیات
بند اول : مبانی حق حیات در حقوق بین الملل
بند دوم: مبانی حق حیات در اسلام
الف) مبنای کلامی حق حیات
۱– حکمت الهی
۲– عدل الهی
ب) مبنای فقهی حق حیات
۱– حفظ نفس
۲– حرام بودن قتل نفس حکم مشترک ادیان
۳– حفظ النفس، مقصد شریعت
۴– قواعد فقهی ضامن حفظ النفس
گفتار دوم: منابع حق حیات
بند اول: منابع حق حیات در نظام بین الملل حقوق بشر
بند دوم : منابع حق حیات در نظام اسلامی
فصل دوم ممنوعیت ها و محدودیت های حق حیات در رویه دیوان اروپایی حقوق بشر و نظام حقوقی اسلام
مبحث اول: ممنوعیت ها، محدودیت ها و استثناهای حق حیات در رویه دیوان اروپایی حقوق بشر ۵۰ گفتار اول: ممنوعیت اعدام در رویه دیوان اروپایی حقوق بشر ۵۰ بند اول: پیشینه ممنوعیت اعدام در اروپا
بند دوم: آراء دیوان اروپایی در مورد ممنوعیت اعدام
گفتار دوم: محدودیت های حق بر مرگ و مرگ آسان (اتانازی)در رویه دیوان اروپایی حقوق بشر
بند اول: مفهوم شناسی حق بر مرگ و گونه های آن در اروپا
بند دوم: آراء دیوان اروپایی در مورد حق بر مرگ و مرگ آسان (اتانازی)
گفتار سوم: سقط جنین در رویه دیوان اروپایی حقوق بشر
بند اول: مفهوم شناسی سقط جنین و گونه های آن در اروپا
بند دوم: آراء دیوان اروپایی حقوق بشر در مورد سقط جنین
مبحث دوم : ممنوعیت ها و محدودیت های حق حیات در نظام حقوقی اسلام
گفتار اول: مجازات اعدام، قصاص و حدود و ادعای محدودیت بر حق حیات
بند اول: مجازات اعدام و ادعای محدودیت بر حق حیات
بند دوم: مجازات قصاص و ادعای محدودیت بر حق حیات
بند سوم: مجازات اعدام حدی و ادعای محدودیت بر حق حیات
گفتار دوم: ممنوعیت و محدودیت سقط جنین، حق بر مرگ و خودکشی در نظام حقوقی اسلام
بند اول: ممنوعیت و محدودیت سقط جنین در نظام حقوقی اسلام
بند دوم: ممنوعیت حق بر مرگ و مرگ آسان (اتانازی) یا قتل ترحمی در نظام حقوقی اسلام
بند سوم: ممنوعیت خودکشی در نظام حقوقی اسلام
نتیجه:
منابع:
کلیدواژه ها
- حق حیات
- حق بر مرگ
- حقوق بشر در اسلام
- نظام بین المللی حقوق بشر
- دیوان اروپایی حقوق بشر
- مجازات اعدام