حمایت از حق دسترسی به انرژی چرایی و چگونگی بررسی تطبیقی حقوق ایران و آمریکا
 | |
| عنوان | حمایت از حق دسترسی به انرژی چرایی و چگونگی بررسی تطبیقی حقوق ایران و آمریکا |
|---|---|
| رشته | حقوق جزا و جرم شناسی |
| دانشجو | سعیده موفق |
| استاد راهنما | باقر شاملو |
| استاد مشاور | علیرضا کمالی نژاد، مهدی صبوری پور |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۴۰۲ |
| دانشگاه | دانشگاه شهید بهشتی |
حمایت از حق دسترسی به انرژی چرایی و چگونگی بررسی تطبیقی حقوق ایران و آمریکا عنوان رساله ای است که توسط سعیده موفق، با راهنمایی باقر شاملو و با مشاوره علیرضا کمالی نژاد و مهدی صبوری پور در سال ۱۴۰۲ و در مقطع دکتری دانشگاه شهید بهشتی دفاع گردید.
چکیده
انرژی یکی از سرچشمه های مهم حیات انسان است. این سرچشمه حیات در عین حال که نقش یک کنشیار رفاه برای میلیاردها انسان محسوب می شود ، به دلیل کیفیت ارایه، نحوه استفاده و چگونگی فرآوری آن یکی از تهدیدات جدی برای نظام هستی در مفهوم عام و کیفیت و حیات اجتماعی انسان ها در مفهوم خاص آن محسوب می شود. انتشارگازهای گلخانه ای و یا تغییرات اقلیمی، اجبار به مهاجرت و بروز عوارض مخرب دیگر به ویژه در حوزه پسماندهای صنعتی طیف گسترده ای از انسان ها بالاخص اقشار ضعیف را قربانی و در معرض بزه دیدگی های عمیق اما پنهان منحصر به خویش قرار داده است. بروزخسارت و ضرر های مادی – اجتماعی بسیار گسترده که یکی از مبانی جرم انگاری سنتی و نوین محسوب می شود در قلمرو های مرتبط با طرح های انرژی –حتی در قالب فعالیت های کاملا قانونی و اقتصادی کشورها– به خوبی قابل ارزیابی و مشاهده است . از نظر جرم شناسی انتقادی و پسامدرن تحلیل چنین رفتارهایی که در محدوده جرایم یقه سفیدها یا جرایم فسفری قرار می گیرد ،نیازمند سیاست گذاری های بسیار دقیق ، علمی ، پیچیده و چند لایه است. سیاست گذاری در حوزه انرژی در عین حال که باید تضمین کننده پیشرفت و شکوفایی علمی و صنعتی بشر را فراهم کند، باید حق دسترسی عادلانه و آسان به انرژی را به عنوان یکی از منابع اصلی حیات و حفظ کیفیت و انسجام نظام هستی تضمین کند. این رویکرد دو گانه به همراه توجه به ابعاد بسیار متنوع فعالیت در این حوزه نیازمند توجه به مفهوم و قلمرو سیاست جنایی فرانوگرایانه به منظور تضمین حق دسترسی عادلانه به انرژی و پیشگیری عالمانه و اجتماعی از بزه دیدگی گسترده و وسیع مردم و جوامع در گستره جغرافیایی کره زمین دارد.این در صورتی است که امروزه چنین نگاه عمیق و جانبی را مشاهده نمی کنیم و سیاست های جاری موجد مسیولیت در جهت حداقل رساندن تخریب محیط زیست و تغییرات اقلیمی ، مسیولیت نسل های فعلی برای محافظت از نسل های آینده و مسیولیت انسان برای شناخت ارزش ذاتی گونه های دیگر و اصولا به عنوان مسیولیت در قبال حمایت از یک حق برای بشریت نیست.در این تحقیق با روش توصیفی ، تحلیلی و استفاده از رویکردهای نوین و جدید علمی ارایه شده در قالب بینش عدالت انرژی و با بررسی تطبیقی جدیدترین قانون گذاری های صورت گرفته در دو نظام حقوقی ایران و آمریکا درصدد برآمده ایم که با ارایه معیارهای دقیق و علمی توازن لازم را در سیاست گذاری عمومی در حوزه انرژی به منظور جلوگیری از بزه دیدگی انسان ها و جوامع از یک سو و حق دسترسی عادلانه و منصفانه به انرژی پاک ، ارزان، مستمر و پایدار را از سوی دیگر بررسی نماییم. نتایج این تحقیق دلالت دارد بر اینکه سیاست گذاری در بخش های عمومی به ویژه در حوزه انرژی تاثیر مستقیم بر ایجاد وفاق اجتماعی و احساس تعلق خاطر به جامعه و همچنین پیشگیری از پرخاشگری بزهکاری و بزهدیدگی اعضای جامعه و نهایتا کمک به ایجاد جامعه ای ایمن و توام با آرامش برای همگان خواهد داشت.
ساختار و فهرست رساله
چکیده ج مقدمه
الف: بیان مسیله
ب: ضرورت تحقیق
ج : پیشینه و نوآوری تحقیق
د: مفهوم و قلمرو تحقیق
ه: اهداف تحقیق
و: سوالات تحقیق
ز: فرضیات تحقیق
ح: روش تحقیق
ط : ساماندهی تحقیق
بخش اول: حق دسترسی به انرژی ؛ به مثابه حق بنیادین بشری و تضمین برابری اجتماعی
فصل اول: حق دسترسی به انرژی مفاهیم و محتوا
مبحث اول:مفهوم و ابعاد دسترسی به انرژی
گفتار اول: مفاهیم ، معانی و جنبه های اختصاصی دسترسی به انرژی
بند اول: دسترسی به انرژی پایدار
بند دوم: دسترسی به بهترین زیرساخت انرژی موجود
گفتار دوم : ابعاد و ابزار دسترسی به انرژی
بند اول : دسترسی به انرژی مقرون به صرفه
بند دوم : دسترسی به خدمات بدون وقفه انرژی
گفتار سوم : برابری و عدم تبعیض در دسترسی به انرژی (عدالت انرژی)
بند اول : مفهوم عدالت و تحقق آن در طرح های انرژی
الف : مفهوم عدالت انرژی در طرح ها و سیستم های انرژی
ب : اشکال پنج گانه عدالت انرژی
بند دوم : عدالت انرژی و فصول مشترک با سایر مفاهیم
الف : فصل مشترک با عوامل انسانی
۱– فصل مشترک با حقوق بشر
۲– عدالت اجتماعی
ب:فصل مشترک با عوامل غیر انسانی
۱– عدالت محیطی
۲– عدالت اقلیمی
۳– حقوق بومی
مبحث دوم : جلوه های عدالت در دسترسی به انرژی
گفتار اول: در دسترس بودن
گفتار دوم: پایداری
گفتارسوم: مقرون به صرفگی
گفتار چهارم: برابری درون نسلی و فرانسلی
گفتار پنجم : قابلیت نظارت پذیری
بند اول : مسیولیت پذیری
بند دوم :حاکمیت قانون
فصل دوم : مبانی حق دسترسی به انرژی به عنوان حق بنیادین بشری
مبحث اول: مبانی شرعی و اجتماعی
گفتار اول : مبانی شرعی حق دسترسی به انرژی
گفتار دوم: مبانی اجتماعی
بند اول: برابری و عدم تبعیض
بند دوم: انرژی رعایت اصول و مکارم اخلاقی
بند سوم : انرژی و حفظ محیط زیست
مبحث دوم: مبانی حقوق بشری و قانونی
گفتار اول:مبانی حقوق بشری
بند اول : شناسایی حق دسترسی به عنوان حق بنیادین بشری
الف :اهمیت شناسایی حق دسترسی به انرژی به عنوان یک حق بشری
ب : مخالفین و موافقین دسترسی به انرژی به عنوان یک حق بشری
ج : حق بشری دسترسی به انرژی
۱–کنوانسیون رفع همه اشکال تبعیض علیه زنان (CEDAW)
۲–کنوانسیون چارچوب سازمان ملل متحد در مورد تغییرات آب و هوا
۳–سند توسعه پایدار
بند دوم : دسترسی به برق به عنوان یک حق مشتق
بند سوم : حقوق بشر و تعهدات بین المللی دولت ها در حوزه دسترسی به انرژی
گفتار دوم :مبانی قانونی
بند اول :اسناد بین المللی
بند دوم :اسناد داخلی
الف –حق دسترسی به انرژی در اسناد بالا دستی
۱– قانون اساسی
۲– سیاست های کلان جمهوری اسلامی ایران
۳– سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران
۴– برنامه های توسعه
ب– حق دسترسی به انرژی در قوانین عادی
۱– حقوق شهروندی
۲– قانون هدفمند کردن یارانه ها
۳– قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی
۴– قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور ۱۳۹۴
۵– قانون تشکیل ساتبا
۶– قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی
۷– قانون مالیات های مستقیم ایران
۸– قانون هوای پاک
۹– قانون حمایت از صنعت برق کشور
۱۰– قانون حمایت و تشویق سرمایه گذاری خارجی
۱۱– قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار
۱۲– قانون سازمان برق ایران
۱۳– لایحه قانونی نحوه خرید و تملک اراضی و املاک برای اجرای برنامه های عمومی، عمرانی و نظامی دولت
بخش دوم: سیاست گذاری در حوزه انرژی بستری برای تامین عدالت اجتماعی و پیشگیری اجتماعی
فصل اول : جلوه های قانونی و اجرایی دو نظام حقوقی ایران و آمریکا
مبحث اول: شناسایی حق دسترسی به انرژی به عنوان یک حق اساسی
گفتار اول: حق دسترسی به انرژی در قانون اساسی
گفتار دوم: حق دسترسی به انرژی در اسناد سیاست ملی انرژی
مبحث دوم : سیاست گذاری های انرژی و پیشگیری در حوزه دسترسی به انرژی
گفتاراول : در حوزه سیاست گزاری
بند اول :سیاست گذاری جهت دسترسی به انرژی مقرون به صرفه
بند دوم : سیاست گذاری جهت دسترسی به انرژی پایدار
الف : قوانین ماهوی حمایت از انرژی پایدار در آمریکا
ب : قوانین و مقرات دسترسی به انرزی پایدار در ایران
گفتار دوم: در حوزه پیشگیری
بند اول: سیاست های کاربردی در خصوص دسترسی به انرژی مقرون به صرفه
الف تنظیم نرخ خدمات عمومی
ب ایجاد تمایز در طبقات نرخ
ج– سیاست های قطع در شرایط همه گیر، پزشکی و فصلی
د–تخفیف قبض خدمات شهری با درآمد کم
ه– نرخ های توسعه اقتصادی
بند دوم: سیاست های کاربردی در خصوص دسترسی به انرژی پایدار
الف– کمک هزینه توسعه انرژی در نواحی غیرشهری
ب– اعتبار مالیاتی فدرال خورشیدی و استهلاک سریع
ج– تعیین سهم انرژیهای نو از سبد انرژی
د– خرید برق مازاد بر مصرف از تولیدکننده تجدید پذیر
ه– اوراق قرضه حفاظت از انرژی پاک
مبحث سوم:پاسخ های کیفری در حوزه انرژی
بند اول : قوانین کیفری ایالات متحده آمریکا
الف:قانون حمایت از پرندگان مهاجر و قانون حمایت از عقاب طلایی
ب:قوانین مربوط به حوادث ناشی از انرژی
۱– قانون آب پاک و قانون هوای پاک آمریکا
۲– دیگر قوانین زیست محیطی فدرال
ج: قانون کد جزایی
آمریکا
۱– ارتکاب افعال فریبنده و گمراه کننده
۲– جرم تخریب تاسیسات انرژی
۳– جرم سرقت انرژی
د:قوانین ایالتی
بند دوم : قوانین کیفری ایران
الف– جرایم حوزه صنعت نفت و گاز
۲– جرایم صنعت برق
۳– جرایم حوزه محیط زیست ناشی از انرژی
الف –ماده
قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۵
ب– قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست مصوب ۱۳۵۳
ج: قانون مدیریت پسماندها مصوب سال ۱۳۸۳
د: قانون حفاظت از خاک
ه: قانون حفاظت از دریاها و رودخانه های قابل کشتیرانی در مقابل آلودگی به مواد نفتی مصوب ۱۳۸۹
و: قانون هوای پاک ۱۳۹۶
مبحث چهارم : بررسی ساختار و سازمان دهی شکلی در زمینه انرژی
گفتار اول : ساختار شکلی حاکمیتی حقوق آمریکا در حوزه انرژی
بند اول :وزارت انرژی آمریکا
بند دوم : کمیسیون تنظیم مقررات انرژی فدرال
بند سوم : آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده
گفتار دوم : ساختار شکلی حاکمیتی حقوق ایران در حوزه انرژی
مبحث پنجم : فعالیت های نهادهای مردمی و غیر دولتی در زمینه حق دسترسی به انرژی
فصل دوم: بایسته های حق دسترسی به انرژی، تضمین عدالت اجتماعی و پیشگیری کیفری
مبحث اول : حق دسترسی به انرژی در مفهوم سیاست جنایی فرانوگرایانه جهانی
گفتار اول: محیط زیست جهانی
گفتار دوم : عدالت فرانسلی جهانی
گفتار سوم :همبستگی بین المللی
مبحث دوم : حق دسترسی به انرژی در مفهوم سیاست جنایی فرانوگرایانه در قلمرو ملی
گفتار اول:سیاست گذاری بر اساس عدالت توزیعی
بند اول:سیاستهای مبنی بر عدالت اقتصادی
الف: توزیع مجدد منافع و مزایای سیستم های انرژی
ب: تعرفه های عدالت آگاه
ج: پیرامون قطع برق و مدیریت معوقه
د: ایجاد نرخ های مسکونی کم درآمد
بند دوم : سیاستهای مبتنی بر عدالت اجتماعی
الف: نرخ توسعه اقتصادی برای مشتریان
ب: سیاست های مالیاتی و تشویقی
بند سوم: سیاستهای فرهنگی عدالت توزیعی
الف: سازماندهی کارگاه ها ی آموزش مقامات دولتی، مهندسان محلی و سایر کارکنان فنی و نهادی
ب: پیش بینی پروژه های نمایشی
ج: پذیرش عمومی
بند چهارم: سیاست های پیشگیرانه تخصصی و فنی
الف– بهره برداری و ادغام تولید برق تجدیدپذیر در تاسیسات و شبکه های موجود ۲۱۸
–منابع انرژی توزیع شده
۲– بهره وری انرژی عادلانه
۳– انرژی خورشیدی توزیع شده عادلانه
ب: نوسازی شبکه و ادغام ذخیره سازی انرژی برای تسهیل رشد سریع انرژی های تجدیدپذیر
گفتار دوم: حق دسترسی به انرژی از منظر پیشگیری از بزهدیدگی
بند اول:بزهدیدگی فمنیستی محور
بند دوم:بزهدیدگی نژاد محور
الف: استعمار داخلی
ب: حکومت های نژاد ی
ج: الگوهای ناعادلانه توزیع مزایای انرژی
د: عدم وجود نماینده یا حضور نماینده دروغین
بند سوم:بزهدیدگی بومی محور
بند چهارم:بزهدیدگی استثمار محور
گفتار سوم:حق دسترسی به انرژی از منظر عدالت ترمیمی
بند اول:عدالت ترمیمی پیشگیرانه و آینده نگر
الف : الزامات پیش قرادادی انرژی
ب :شفافیت در پروژه های انرژی
ج : نقش سمن ها در فعالیت های انرژی
د: تعهد ذخیره مالی انرژی
و: برنامه های ترمیمی ویژه برای خانواده های کم درآمد،اقلیت ها و
بند دوم : عدالت ترمیمی و جبران خسارات ناشی از انرژی
الف:شناسایی مسیولیت جبران خسارات ناشی از انرژی برای ذینفعان انرژی
ب: لزوم ترمیم کامل خسارات ناشی از فعالیت های انرژی
د: عدالت ترمیمی اجتماعی
بند سوم–شناسایی و پیش بینی راه حل های خلاقانه برای ترویج عدالت
الف: اقدامات نمادین ترمیمی
ب:مسیولیت اجتماعی
ج : اخذ مجوز اجتماعی
نتیجه گیری
منابع و ماخذ
منابع فارسی
منابع لاتین
کلیدواژه ها
- حق دسترسی عادلانه به انرژی
- عدالت انرژی
- گذار انرژی
- سیاست جنایی