حمایت از مهاجران غیرقانونی در پرتو موازین حقوق بین الملل بشر

عنوان	حمایت از مهاجران غیرقانونی در پرتو موازین حقوق بین الملل بشر
رشته	حقوق بین الملل
دانشجو	امیر چهل امیرانی
استاد راهنما	مهدی زاهدی
استاد مشاور	آرامش شهبازی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۴
دانشگاه	دانشگاه علامه طباطبایی

حمایت از مهاجران غیرقانونی در پرتو موازین حقوق بین الملل بشر عنوان پایان نامه ای است که توسط امیر چهل امیرانی، با راهنمایی مهدی زاهدی و با مشاوره آرامش شهبازی در سال ۱۳۹۴ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.

چکیده

مهاجرت امری است که انسان ها از آن به عنوان ابزاری جهت رسیدن به اهداف خود بهره می جویند. از این رو، برای نیل به اهداف مذکور، همواره از راه ها و روش های متفاوتی اقدام به مهاجرت نموده اند. لکن، این امر با پدید آمدن دولت– کشورها و متعاقب با آن تثبیت مرزهای بین المللی، ابعاد جدیدی به خود گرفت. در تعقیب این تغییرات دولت ها همواره در جهت حفاظت از ابعاد مختلف امنیتی کشور خود درصدد کنترل ورود و خروج افراد برآمدند. در نتیجه، اعمال سیاست های کنترلی جدی تر دولت ها سبب شکل گیری نوع خاصی از روش های مهاجرتی به نام مهاجرت غیرقانونی شده است، با این حال، این قسم از مهاجرت نیز تبعات نامطلوبی از حیث اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و حتی سیاسی برای دولت ها به همراه داشته است، از این روی، دولت ها عمدتا چندان تمایلی به پذیرش مهاجران غیرقانونی نداشته و در مواردی حتی برای جابجایی آن ها محدودیت های سنگینی وضع می کنند. حقوق بین الملل، علی الاصول، چندان حساسیتی نسبت به محدودیت های مرتبط با ورود و خروج در چارچوب قوانین و مقررات ملی دولت ها، ندارد، اما زمانی که این مقوله به نقض جدی حقوق بین الملل بشر می انجامد، می تواند در نظام حقوق بین الملل هم مطرح و قابل توجه نماید. حقوق بین الملل معاصر با رویکردی حمایتی از نوع بشر و احترام به کرامت ذاتی تمام انسان ها صرف نظر از معیارهای جنسی، مذهبی، نژادی، سیاسی، اقتصادی و......، از ایشان حمایت به عمل می آورد، حاکمیت دولت ها بر قلمرو ملی شان تنها در پرتو موازین حقوق بین الملل بشر تامی و تفسیر می شوند. از همین رو، تمامی مهاجران صرفنظر از این که وضعیت ایشان قانونی یا غیرقانونی است، وفق اصول بنیادین حقوق بشر اسناد جهانی و منطقه ای حقوق بشری که در مواردی مصداق حقوق بین الملل عرفی و در مواردی دیگر به عنوان قواعد آمره ی بین المللی مورد قبول قرار گرفته اند، مورد حمایت قرار گیرند. به هر حال، تفسیر مناسب و قابل قبولی از حقوق مهاجران غیرقانونی تنها در پرتو توجه جدی به پیوستگی متقابل ملاحظات سیاسی و امنیت ملی و تعهدات بین المللی دولت ها به ویژه در چارچوب حقوق بین الملل بشر و اصول و مقررات بنیادین آن است.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه: ۱

بخش نخست: تحلیل مفهوم و مبانی مهاجرت غیرقانونی ۱

گفتار نخست: مرز شناسایی میان مهاجران غیرقانونی، پناهندگان و پناهجویان و آوارگان: ۱۰

گفتار دوم: دولت ها، حاکمیت و مهاجران غیرقانونی: ۳۶

بخش دوم: حقوق بشر و حمایت از مهاجران غیرقانونی ۴۴

گفتار نخست:استانداردها و سازوکارهای حقوقی قابل اعمال نسبت به مهاجران غیرقانونی ۴۶

گفتار دوم: چالش های مطرح در رعایت حقوق بشر مهاجران غیرقانونی: ۸۱

نتیجه گیری: ۸۹

فهرست منابع: ۹۲

فهرست تفصیلی مطالب

اختصارات: ا

چکیده: ج

مقدمه: ۱

بیان مسیله: ۱

اهداف: ۵

سیوالات: ۶

فرضیه ها: ۶

متغیرهای اصلی: ۶

پیشینه ی بررسی موضوع در ایران و جهان: ۷

سازماندهی پژوهش: ۷

بخش نخست: تحلیل مفهوم و مبانی مهاجرت غیرقانونی ۱

درآمد: ۹

گفتار نخست: مرز شناسایی میان مهاجران غیرقانونی، پناهندگان و پناهجویان و آوارگان: ۱۰

بند نخست: تقسیم بندی مهاجران: ۱۳

الف: با توجه به علت خروج از کشور: ۱۴

۱ مهاجران اختیاری: ۱۴

۲ مهاجران اجباری: ۱۴

۱ ۲ پناهجویان: ۱۴

۲ ۲ پناهندگان: ۱۵

۳ ۲ پناهندگان غیرقانونی ۱۷

۴ ۲ آوارگان: ۱۸

۱ ۴ ۲ آوارگان خارجی: ۱۸

۲ ۴ ۲ آوارگان داخلی: ۱۸

ب با توجه به نحوه ی ورود و خروج از کشور: ۱۹

۱ مهاجران قانونی: ۱۹

۲ مهاجران غیرقانونی: ۱۹

۱ ۲ مهاجرت غیرقانونی از منظر تاریخی: ۲۲

۲ ۲ مهاجرت غیرقانونی در سطح جهانی: ۲۶

بند دوم: شناخت حوزه های متفاوت در شکل گیری مهاجرت های غیرقانونی: ۳۰

الف شیوه های مهاجرت غیرقانونی: ۳۰

۱ قاچاق انسان و قاچاق مهاجر: ۳۰

۲ استفاده از اسناد جعلی و تقلبی: ۳۲

۳ اقامت بیش از حد مجاز مدت قانونی: ۳۲

ب دلایل مهاجرت غیرقانونی ۳۲

۱ دشوار و محدود شدن شرایط پناهندگی ۳۳

۲ ایجاد زمینه مناسب از راه تحریک و جذب افراد: ۳۳

۳ محدودیت های اعمال شده از سوی کشورهای صنعتی: ۳۴

۴ عرضه وتقاضا: ۳۴

۵ دلایل مربوط به زمینه ها و بسترهای بین المللی: ۳۴

۶ رشد ایتلاف اقتصادی و جهانی شدن: ۳۴

۷ ضعف همکاری های بین المللی: ۳۵

گفتار دوم: دولت ها، حاکمیت و مهاجران غیرقانونی: ۳۶

بند اول: جرم انگاری مهاجرت: ۳۷

بند دوم: اقدامات در سطح جهانی: ۳۹

بند سوم: اقدامات در سطح اتحادیه اروپا: ۴۰

بخش دوم: حقوق بشر و حمایت از مهاجران غیرقانونی ۴۴

درآمد: ۴۵

گفتار نخست:استانداردها و سازوکارهای حقوقی قابل اعمال نسبت به مهاجران غیرقانونی ۴۶

بند نخست: استانداردهای حقوقی ۴۶

الف: چارچوب های حقوق بین الملل بشر(IHRI): ۴۶

۱ اعلامیه جهانی حقوق بشر (UDHR): ۴۶

۲ میثاق بین المللی حقوق مدنی وسیاسی (ICCPR): ۴۷

۳ میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (ICESCR): ۴۹

۴ کنوانسیون بین المللی حمایت از حقوق تمام کارگران مهاجر و اعضاء خانواده ایشان (ICRMW): ۵۰

۵ کنوانسیون بین المللی رفع کلیه ی اشکال تبعیض نژادی (ICERD): ۵۱

۶ کنوانسیون رفع کلیه ی اشکال تبعیض علیه زنان (CEDAW): ۵۲

۷ کنوانسیون منع شکنجه و سایر مجازات ها یا رفتارهای غیرانسانی، تحقیرآمیزو ظالمانه (CAT): ۵۲

۸ کنوانسیون حقوق کودک (CRC): ۵۲

ب: حمایت از اقشار آسیب پذیرتر( زنان و کودکان) در وضعیت مهاجرتی غیرقانونی: ۵۳

۱ کودکان مهاجر در وضعیت مهاجرتی غیرقانونی: ۵۳

۲ زنان و دختران مهاجر در وضعیت مهاجرتی غیرقانونی: ۵۶

ج: استانداردهای حقوقی قابل اعمال در ارتباط با مهاجران غیرقانونی در مراحل مختلف سفر ۵۷

۱ حمایت از حقوق مهاجران غیرقانونی در فرآیند ورود آن ها: ۵۷

۲ حمایت ازحقوق مهاجران غیرقانونی در طی توقف آن ها: ۵۹

۳ حمایت از مهاجران غیرقانونی در طی دوران اشتغال ایشان: ۶۰

۴ حمایت از مهاجران غیرقانونی بر مبنای استانداردهای حقوق بشری راجع به محدودیت های استفاده از بازداشت: ۶۳

۵ حمایت ازحقوق مهاجران غیرقانونی در فرآیند اخراج و بازگرداندن آن ها: ۶۶

بند دوم: ساز و کارهای حقوقی: ۷۰

الف: اقدامات حمایتی در سطح اتحادیه اروپا: ۷۰

۱ رویه ی قضایی دیوان اروپایی حقوق بشر نسبت به حقوق مهاجران غیرقانونی ۷۲

۱ ۱ رویه قضایی دیوان اروپایی حقوق بشرنسبت به ورود مهاجران غیرقانونی: ۷۲

۲ ۱ رویه قضایی دیوان اروپایی حقوق بشر نسبت به خروج مهاجران غیرقانونی : ۷۳

۳ ۱ ممنوعیت مطلق از اخراج در اعمال ارتکابی در تعارض با ماده ی

کنوانسیون اروپایی حقوق بشر: ۷۴

ب: نقش نهادها و سازمان های بین المللی در حمایت از مهاجران غیرقانونی: ۷۵

۱ کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان (UNHCR): ۷۵

۲ سازمان بین المللی مهاجرت (IOM): ۷۷

۳ فدراسیون بین المللی صلیب سرخ و جمعیت هلال احمر (IFRC): ۷۸

۴ دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر (OHCHR): ۷۹

۵ عفو بین الملل: ۸۱

گفتار دوم: چالش های مطرح در رعایت حقوق بشر مهاجران غیرقانونی: ۸۱

بند نخست: حمایت از مهاجران غیرقانونی امری آرمانی یا واقع گرایانه؟ ۸۱

بند دوم: حمایت از شهروندان یا حمایت از حقوق بشر ۸۲

۱ مهاجرت و امنیت اجتماعی: ۸۴

۲ مهاجرت و امنیت اقتصادی: ۸۴

۳ مهاجرت و امنیت زیست محیطی: ۸۶

۴ مهاجرت و امنیت ملی: ۸۷

۵ مهاجرت و امنیت عمومی: ۸۷

نتیجه گیری: ۸۹

فهرست منابع: ۹۲

پیوست : تصاویر I

کلیدواژه ها

• مهاجرت غیرقانونی
• حقوق بین الملل بشر
• حقوق بین الملل عرفی
• ملاحضات سیاسی و امنیتی
• پیمان نامه
• حقوق بین الملل عرفی
• مهاجر بی مدرک
• قاچاق مهاجران غیر قانونی
• حمایتگری
• حمایت اجتماعی
• مهاجر
• حقوق بین الملل
• حقوق بشر