خرد محوری

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو

خردمحوری در حقوق عمومی مدرن به این معناست که ارزش‌ها و روش‌های حکمرانی منبعث از خرد انسانی است و هیچ‌گونه منبع ماورایی و غیرعقلانی تحت هر عنوانی به خودی خود مشروعیت‌بخش قواعد مربوطه نبوده مگر آنکه منطبق با خرد بشری باشد. به تعبیر دیگر، «نباید از هیچ قانون یا سیاست عمومی حمایت کرد که محدودکننده رفتار انسانی باشد مگر به دلایل عقلانی محض». خرد محوری هم در قداست قانون به عنوان تجلی اراده عام در سنت رم-ژرمن و به ویژه فرانسه خود را نشان می‌دهد و هم در سنت محافظه‌کار و تجربه‌گرای انگلیسی که عرف حاصل خرد بشری، مهم‌ترین منبع قواعد حقوقی آن به شمار آمده، به نحوی که قانون، وجهی از عقل دانسته شده است. البته خردمحوری حقوقی به معنای نفی ماوراء نیست و فقط نقش مستقیم آن را در تولید و تدوین قواعد حقوقی، محدود و احیاناً منتفی می‌سازد. به تعبیر دیگر، عقلی که اعتقاد به وحی، تسلیم در برابر قدرت و مرجعیت، احترام به آداب و سنن و نهادهای تثبیت‌شده، مانعی در راه آن نباشد.[۱]

منابع

  1. واعظی, سید مجتبی (1402). "مبانی و مؤلفه‌‌های مدرن حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران در پرتو ساختار و رویه موجود". پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب. 10 (1): 265–286. doi:10.22091/csiw.2023.7751.2216. ISSN 2476-4213.