دامنه اعمال مسئولیت بین المللی اشتقاقی: مطالعۀ تطبیقی نظام مسئولیت دولت ها و سازمان های بین المللی

دامنه اعمال مسئولیت بین المللی اشتقاقی: مطالعۀ تطبیقی نظام مسئولیت دولت ها و سازمان های بین المللی نام مقاله ای از مهدی حدادی و محمد ستایش پور است که در دوره هشتم شماره یک فصلنامه علمی حقوق تطبیقی دانشگاه مفید منتشر شده است.

چکیده

مجموعه مواد 2001 و 2011 کمیسیون حقوق بین­الملل در زمینۀ مسئوولیت بین­المللی دولت­ها و سازمان­های بین­المللی، سخن از مسئولیت در ارتباط با عمل دیگری به میان آورده­اند که از آن به مسئولیت اشتقاقی یاد می­شود؛ لیکن، از آنجا که موارد حصری داخل در مسئولیت اشتقاقی روشن نشده، دامنۀ اعمال آن نیز مشخص نیست. مقاله حاضر بر آن است تا با موشکافی مواد مربوطه در هر دو سند یادشده، به مصادیق مسئولیت اشتقاقی بپردازد تا بشود به دامنۀ اعمال آن پی برد. لذا از رهگذر مطالعۀ تطبیقی مواد مربوط در این دو طرح، به این کار پرداخته می­شود. مقاله حاضر بر آن است که مسئولیت اشتقاقی چه در خصوص دولت­ها و چه در مورد سازمان­های بین­المللی، شامل هر چهار حالت «کمک یا مساعدت»، «هدایت و کنترل»، «اجبار» و «گریز از تعهد بین­المللی» است. به رغم آنکه گریز از تعهد بین­المللی در مجموعه مواد 2001 راجع به مسئولیت بین­المللی دولت­ها نیامده است، اما در مورد دولت­ها هم قابل اعمال است. مسئولیت اشتقاقی، در کنار اساس بنیادین حقوق مسئولیت بین­المللی یعنی مسئولیت مستقل، می­تواند به عدالت در اعمال مسئولیت بینجامد.

کلیدواژه‌ها

• مسئولیت بین المللی
• مسئولیت فرعی
• مسئولیت ثانوی
• مسئولیت غیر مستقیم