در جستجوی ضوابط حاکم بر قانونگذاری مجلس شورای اسلامی در موارد سکوت قانون اساسی
در جستجوی ضوابط حاکم بر قانونگذاری مجلس شورای اسلامی در موارد سکوت قانون اساسی نام مقاله ای از مصطفی منصوریان و حمید نظریان و مرتضی پور سلطانی است بوده که در شماره اول دوره پانزدهم (بهار 1402) مجله علمی مطالعات حقوقی منتشر شده است.
چکیده
ویژگی‌های خاص قانون اساسی در کنار محدودیت مندرجات آن سبب شده، در بسیاری از موارد، این قانون قابلیت بازتاب دادن احکام متناظر با همه مفاهیم و نهادهای موجود در روابط اجتماعی در سطح جامعه سیاسی را نداشته باشد. از طرفی، مطابق اصول 71 و 72 قانون اساسی، مجلس شورای اسلامی دارای صلاحیت عام قانونگذاری در چهارچوب احکام مذهب رسمی کشور واصول قانون اساسی است. ازاین‌رو، قابل‌تصور است که موضوعات مورد قانونگذاری گستره وسیعی از مفاهیم و نهادهای اجتماعی را در بر بگیرند که در برخی موارد حکم مستقیمی در آن باره در قانون اساسی وجود نداشته باشد. وجود چنین امری باعث میشود تشخیص مغایرت مصوبات مجلس با قانون اساسی در محدوده سکوت این قانون با دشواری‌هایی همراه باشد. پژوهش حاضر مبتنی بر روش تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای به دنبال یافتن پاسخ برای این پرسش است که ضوابط قانونگذاری یا ورود مجلس شورای اسلامی درموارد سکوت قانون اساسی چیست واین ضوابط تاچه میزان دررویه شورای نگهبان رعایت گردیده اند. یافته های پژوهش نشان داد به‌صورت کلی دو معیار «عدم تضعیف قواعد حمایت کننده از حقوق و آزادیهای افراد» و «تغییر ندادن تعادل موجود در قواعد سازماندهنده قوای عمومی» جهت سنجش مصوبات مجلس در حوزه سکوت قانون اساسی قابل‌استفاده است. شورای نگهبان دربرخی موارد به‌صورت ضمنی به معیارهای مذکور عنایت داشته و درمواردی نیز به آنها توجهی نداشته است.
کلید واژه ها
- سکوت قانون اساسی
- ضوابط قانونگذاری
- تفسیر قانون اساسی
- شورای نگهبان
- حقوق سازماندهنده قوای عمومی
- قواعد حمایت‌کننده از حقوق و آزادی‌ها