دیوان کیفری بین المللی در رویارویی با مصونیت ها

عنوان	دیوان کیفری بین المللی در رویارویی با مصونیت ها
رشته	حقوق بین الملل
دانشجو	خدیجه سادات اجاق زاده محمدی
استاد راهنما	حسین شریفی طرازکوهی
استاد مشاور	سیدقاسم زمانی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۸۹
دانشگاه	مرکز پیام نور تهران

دیوان کیفری بین المللی در رویارویی با مصونیت ها عنوان پایان نامه ای است که توسط خدیجه سادات اجاق زاده محمدی، با راهنمایی حسین شریفی طرازکوهی و با مشاوره سیدقاسم زمانی در سال ۱۳۸۹ و در مقطع کارشناسی ارشد مرکز پیام نور تهران دفاع گردید.

چکیده

با تاسیس دیوان کیفری بین المللی در ۱۷ جولای ۱۹۹۸ و لازم الاجرا گردیدن اساسنامه آن در ۱ جولای ۲۰۰۲ و با توجه به اهداف بزرگ و ارزشمندی که موسسین این نهاد قضایی در پی تحقق آن بودند، اکنون پرسش از میزان تحقق اهداف یا شعار اولیه موسسین این نهاد، امری اساسی به نظر می رسد. میزان تحقق هدف اصلی ICC را می توان از طریق ارزیابی گستره ی موفقیت آن در رفع مصونیت های موجود در مقابل این نهاد که از مصادیق بی کیفری ها محسوب می گردند، محک زد. دیوان کیفری بین المللی گرچه نتوانست با رفع همه ی مصونیت ها به نهایت هدف خود دست یابد؛ اما آنچه در قالب مقررات اساسنامه ی آن تحقق یافته است خصوصا با در نظر گرفتن امکان اصلاحات بعدی از طریق کنفرانس های بازنگری در اساسنامه آن، نتایج ارزنده ای است که با توجه به دایمی بودن این نهاد، در موارد بسیاری این نتایج بی نظیر می باشد. تمایل جامعه بین الملی به اعمال برخی مصونیت ها جهت ایجاد فضای لازم برای تحقق وظایف اشخاص گوناگون و از سوی دیگر تلاش های بی وقفه این جامعه جهت تحقق عدالت کیفری، منجر به برخورد دو نیاز متضاد و اساسی جامعه بشری گردیده است که حاصل آن تعدیل در مصونیت های مطلق و از سوی دیگر توسعه در حوزه عدالت کیفری بوده است. ظهور این توسعه، در مقررات اساسنامه ICC ملموس است و امکان انعکاس بعدی آن از طریق کنفرانس های بازنگری در اساسنامه ICC به عنوان یک سند غیر قطعی خبر از آینده ای مقتدر تر برای این نهاد در سایه کنفرانس های بازنگری می دهد. در این میان گسترش صنایع اطلاعاتی با کم رنگ کردن مرزهای سرزمینی و سرعت بخشیدن به امکان دستیابی به نقاط فکری مشترک در جامعه بشری، نوید بخش تدوین قواعد کیفری هماهنگ و پذیرش ICC به عنوان یک نهاد قدرتمند کیفری مشترک در این جامعه در مدت زمانی بسیار کوتاهتر از روند سابق در حقوق کیفری می باشد.

ساختار و فهرست پایان نامه

پیش گفتار ۱

فصل مقدماتی ۷

۱– طرح تحقیق

۲– در آمدی کوتاه بر: دیوان کیفری بین المللی در رویارویی با مصونیت ها ۲۹

فصل اول: برخورداری از مصونیت در برابر دیوان کیفری بین المللی

بخش ۱: برخورداری از مصونیب هنگام تاسیس دیوان کیفری بین المللی ۳۲

گفتار ۱: مصونیت اتباع کشورهای غیر عضو ۳۳

گفتار ۲: مصونیت های مرتبط با سازمان های بین الملللی ۳۶

۲–۱– مصونیت افراد مرتبط با سازمان های بین المللی ۳۶

۲–۲– مصونیت آرشیوها و اسناد سازمان ملل متحد ۵۲

۲–۳– مصونیت مقر سازمان ملل متحد

۲–۴ – انصراف از مصونیت در برابر اعمال صلاحیت ICC

گفتار ۳: مصونیت اموال دولت ها در برابر ICC ۵۷

گفتار ۴: مصونیت افراد مشمول عفوها ی داخلی ۶۱

۴–۱– عفو به معنای نقض حقوق بین الملل بشر دوستانه و حقوق بشر بین المللی ۶۱

۴–۲– برخی مصادیق عفو های داخلی ۶۵

۴–۳– موضع دیوان کیفری بین المللی در رابطه با عفوها

گفتار۵: مصونیت در برابر دیوان قبل از لازم الاجرا شدن اساسنامه آن (قلمرو زمانی صلاحیت دیوان) ۷۶

۵–۱– مصونیت در برابر ICC قبل از لازم الاجرا گردیدن اساسنامه با توجه به مواد ۱۱و۲۴ ۷۶

۵–۲– امکان ارجاع جرایم ارتکابی قبل از لازم الاجرا شدن اساسنامه ازجانب شورای امنیت به ICC ۷۷

یک

۵–۳– جرایم بین المللی مرکب و مستمر در ارتباط با مواد

و ۲۴ ۸۰

بخش ۲: برخورداری از مصونیت پس از تاسیس دیوان ۸۱

گفتار ۱: برخورداری از مصونیت با استناد به ماده

اساسنامه رم ۸۲

گفتار ۲: برخورداری از مصونیت با استناد به ماده

اساسنامه رم ۹۸

۲–۱– متن و محتوای ماده

اساسنامه رم ۹۸

۲–۲– تعدیل ماده

اساسنامه رم توسط ماده ۹۸ ۱۰۰

۲–۳– بند۱ ماده ۹۸

۲–۴– بند

ماده ۹۸ ۱۱۱

گفتار ۳: برخورداری از مصونیت با استناد به ماده

اساسنامه رم ۱۱۷

۳–۱– ماده

اساسنامه رم: استثناء

ساله از صلاحیت دیوان ۱۱۷

۳–۲– علت تدوین ماده

و طرح استثناء

ساله در خصوص جنایات جنگی ۱۱۸

۳–۳– جرایم مستمر و مرکب ارتکابی در ارتباط با ماده ۱۲۴ ۱۲۵

۳–۴– امکان ارجاع وضعیت از جانب شورای امنیت به دیوان با توجه به ماده ۱۲۴

گفتار ۴: کسب مصونیت با استناد به ماده ۱۷ ۱۲۷

(کسب مصونیت در برابر ICC با تمسک به تکمیلی بودن صلاحیت دیوان)

گفتار ۵: کسب مصونیت با استناد به ماده ۱۲ ۱۲۹

گفتار ۶: برخوردار از مصونیت با استناد به مواد۲۶ و۸ (مصونیت کودکان بین

تا

سال) ۱۳۴

فصل ۲: عملکرد دیوان کیفری بین المللی در مقابله با مصونیت ها ۱۳۷

بخش ۱: عملکرد فعلی ICC در مقابله با مصونیت ها ۱۳۸

گفتار ۱: رفع مصونیت در سایه تدوین مقررات جدید ۱۳۹

۱–۱– ماده

اساسنامه رم تحت عنوان رابطه دیوان با سازمان ملل متحد ۱۳۹

۱–۲– مواد ۱۲۱،۱۲۳و۱۲۴در خصوص اصلاحیه های پیشنهادی و بازنگری در اساسنامه ۱۴۹

دو

گفتار ۲: مقررات رافع مصونیت ۱۵۱

۲–۱– ماده۱۲ اساسنامه دیوان تحت عنوان پیش شرط های اعمال صلاحیت دیوان ۱۵۱

۲–۲– ماده۱۳ اساسنامه دیوان: اعمال صلاحیت ۱۶۰

۲–۳– ماده۲۷ اساسنامه دیوان تحت عنوان عدم تاثیر سمت رسمی افراد ۱۶۲

۲–۴– ماده

اساسنامه دیوان تحت عنوان حق شرط ۱۶۵

گفتار ۳: مقررات موثر در رفع مصونیت ۱۶۶

۳–۱– ماده

تحت عنوان نفی مرور زمان از اعمال صلاحیت دیوان ۱۶۶

۳–۲– ماده

اساسنامه دیوان تحت عنوان کناره گیری ۱۶۹

بخش ۲: تلاش های آتی دیوان کیفری بین المللی در مقابله با مصونیت ها ۱۷۲

گفتار ۱: برخی مشکلات بازدارنده دیوان ۱۷۳

گفتار ۲: کنفرانس های باز نگری تنها راه حل اساسی برای ICC در مقابله با بی کیفری ها ۱۷۶

گفتار ۳: عملکرد آتی دیوان: ادامه روند طی شده در حقوق بین المللی کیفری ۱۷۹

۳–۱– توجه به تفاوت ماهیت عوامل تشکیل دهنده روند ۱۷۹

۳–۲– رویه موجود در حقوق بین المللی کیفری در رابطه با مقررات زمینه ساز برای تدوین ۱۸۰

مقررات جدید و رافع مصونیت

۳–۳– رویه موجود در رابطه با مقررات رافع مصونیت ۱۸۲

۳–۴– روند طی شده در برخی امور مرتبط با رفع مصونیت در حقوق کیفری ۱۸۶

۳–۵– ارزیابی کلی روند طی شده در حقوق بین المللی کیفری ۲۲۳

۳–۶– عملکر آتی ICC با توجه به روندموجود در حقوق بین المللی کیفری ۲۳۲

نتیجه گیری ۲۳۴

فهرست تفصیلی ۲۳۹

منابع

کلیدواژه ها

• حقوق بین الملل
• صلاحیت قضایی
• دیوان بین المللی کیفری
• مصونیت
• سازمان ملل متحد
• عفو
• دیوان کیفری بین المللیی
• مصونیت
• اساسنامه رم
• صلاحیت قضایی