رای دادگاه درباره مفهوم ظهرنویسی سند تجاری (دادنامه شماره ۹۰۰۹۹۷۰۲۲۱۰۰۱۴۸۵)

شماره دادنامه	۹۰۰۹۹۷۰۲۲۱۰۰۱۴۸۵
تاریخ دادنامه	۱۳۹۰/۰۹/۲۰
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	دادگاه تجدیدنظر استان
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	مفهوم ظهرنویسی سند تجاری
قاضی	یعقوبی محمودآبادی حسینخانی امی

چکیده دادنامه و رای دادگاه درباره مفهوم ظهرنویسی سند تجاری: امضاء ظهر چک صرفا در صورتی که به قصد انتقال صورت گیرد ظهرنویسی تلقی می گردد و امضاء جهت وصول وجه چک، ظهرنویسی به معنای اخص کلمه نیست.

رأی دادگاه بدوی

در خصوص دادخواست آقای م.ف. فرزند ح. به طرفیت شرکت ب. به خواسته مطالبه مبلغ ۰۰۰/۶۸۵/۳۳۰ /۴ ریال به‬انضمام خسارت دادرسی و تأخیر تأدیه به استناد یک فقره چک به شماره ۱۸۲۴۶۴ به عهده بانک ملت شعبه ... از جاری ۲۲۸۵۱۱۶۵۰ و گواهی عدم پرداخت صادره از ناحیه بانک محا‬ل‬علیه به جهت کسر موجودی به شرح دادخواست نظر به این که خوانده طی لایحه تقدیمی دفاعا بیان داشته مقررات ظهرنویسی و رعایت شرایط انتقال چک برابر اساسنامه و روزنامه رسمی به عمل نیامده دادگاه نظر به اینکه عدم رعایت مقررات اساسنامه در انتقال اسناد تعهدآور از جانب مدیرعامل شرکت مسقط حقوق دارنده سند و اشخاص ثالث نبوده و اگر از این حیث مدیرعامل مرتکب تخلفی شده باشد شرکت می تواند به مسبب ورود خسارت مراجعه نماید ولی متعهد به اجرای تعهدات نماینده خود می باشد و با عنایت به این که برخلاف ادعای خوانده ظهرنویسی چک برابر قانون تجارت به عمل آمده و صدور چک دلیلی بر اشتغال‬ذمه صادرکننده دارد و با عنایت به بقاء مستندات در ید خواهان دعوی را ثابت تشخیص، مستندا به مواد ۳۱۰ و ۳۱۴ ناظر به ۲۴۹ قانون تجارت و ۵۱۹،۵۱۵،۵۰۲،۱۹۸ قانون آئین دادرسی مدنی حکم به محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ ۰۰۰/۶۸۵/۳۳۰/۴ ریال به عنوان اصل خواسته و هم‬چنین به پرداخت خسارت دادرسی به مبلغ ۷۰۰/۵۸۳/۸۶ ریال و خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ سررسید الی یوم‬الاداء که توسط دایره اجرای احکام محاسبه خواهد شد در حق خواهان صادر و اعلام می دارد. رأی حضوری و ظرف مهلت ۲۰ روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر در محاکم محترم تجدیدنظر استان تهران است.

رئیس شعبه ۱۲۶ دادگاه عمومی حقوقی تهران - یعقوبی محمود آبادی

رأی دادگاه تجدیدنظر استان

تجدیدنظرخواهی شرکت ب. (سهامی عام) با مدیریت‬عاملی م.س. نسبت به دادنامه شماره ۶۲۸ مورخ ۱۶/۷/۹۰ صادره از شعبه ۱۲۶ دادگاه عمومی حقوقی تهران که به‬موجب آن حکم بر محکومیت تجدیدنظرخواه به پرداخت مبلغ ۰۰۰/۶۸۵/۳۳۰/۴ ریال بابت ظهر نویسی چک شماره ۱۸۲۴۶۴- ۱/۱۰/۸۹ عهده بانک ملت شعبه ... به همراه خسارت دادرسی و خسارت تأخیر تأدیه صادرشده وارد و محمول بر صحت بوده و بر استدلال محکمه نخستین خدشه و اشکال قانونی وارد است. زیرا ملاحظه تصویر مصدق چک یادشده نشان می دهد که ابتدا چک در وجه آقای ج. س. صادرگردیده و مشارالیه با ظهرنویسی چک را به تجدیدنظرخواه منتقل نموده و واحد امور مالی شرکت تجدیدنظرخواه با قراردادن مهر و امضاء امور مالی در ظهر چک از بانک ملت شعبه ... خواسته است تا پس از وصول به حسابش. واریز شود. خواهان نیز در شرح دادخواست تقدیمی اظهار داشته، چک مذکور به صورت پشت‬نویسی شده به وی تحویل شده است. مطابق مقررات قسمت اخیر ماده ۳۱۲ قانون تجارت چک به صرف امضاء درظهر آن قابل انتقال به دیگری می باشد که مقررات مذکور ناظر به موردی است که چک به قصد انتقال و برای انتقال توسط دارنده امضاء و تحویل شخص ثالث گردد و امضاء ظهر چک برای دریافت وجه از بانک محال‬علیه که مطابق مقررات ماده ۳۱۶ قانون تجارت صورت می گیرد ظهرنویسی تلقی نمی شود، از لحاظ حقوقی امضائی که موجب انتقال چک گردد صرفا ظهرنویسی تلقی می شود و واگذاری چک به صورت پشت‬نویسی شده که خواهان نیز در متن دادخواست به آن تصریح نموده منطبق با مقررات قسمت اخیر ماده ۱۴ قانون صدور چک در تبصره ۱ آن اصلاحی ۱۴/۱۰/۷۶ می باشد و به‬موجب تبصره مذکور چک ممکن است به‬نام شخصی صادر یا به‬وسیله ظهرنویسی به وی منتقل یا به او واگذار گردیده باشد، در مانحن‬فیه چک مورد خواسته با امضاء شخص معین که نام او در متن چک آمده (ظهرنویسی) و به تجدیدنظرخواه منتقل شده و در این فرض چک یادشده به لحاظ ظهرنویسی همانند چک در وجه حامل تلقی و به خواهان دعوا واگذار گردیده است بنابراین دستور واحد امور مالی شرکت تجدیدنظرخواه به بانک ملت شعبه ... برای وصول وجه چک وواریز به حساب شرکت مذکور که توأم با امضاء و مهر واحد امور مالی بوده و در ظهر چک منقوش می باشد، ظهر‬نویسی تلقی نمی شود و دارنده نمی تواند به عنوان ظهرنویس و در اجرای مقررات ماده ۲۴۹ قانون تجارت وجه چک را از شرکت واگذارکننده چک مورد مطالبه قراردهد. لذا به لحاظ عدم ظهرنویسی چک توسط شرکت تجدیدنظرخواه، شرکت مذکور مسئولیتی در پرداخت وجه چک نداشته و دعوای خواهان متوجه آن شرکت نمی باشد، دادگاه ادعای تجدیدنظرخواه را وارد و محمول بر صحت تشخیص داده، دادنامه معترض‬عنه را که بدون توجه به این مهم اصدار یافته مخدوش و مستوجب نقض می داند. مستندا به مواد ۳۵۸ و ۸۴ و ۸۹ قانون آئین دادرسی مدنی، ضمن نقض دادنامه تجدیدنظر خواسته قرار رد دعوای خواهان را صادر و اعلام می نماید. رأی صادره قطعی است.

مستشاران شعبه ۱۰ دادگاه تجدیدنظر استان تهران

حسین خانی - امی