رای دادگاه درباره نحوه تأثیرگذاری شرط فاسخ (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۱۲۰۰۷۶۳)

شماره دادنامه	۹۳۰۹۹۷۰۲۲۱۲۰۰۷۶۳
تاریخ دادنامه	۱۳۹۳/۰۶/۲۹
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	دادگاه تجدیدنظر استان
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	نحوه تأثیرگذاری شرط فاسخ
قاضی	انیس حسینی رسول دوبحری قیصری

چکیده دادنامه و رای دادگاه درباره نحوه تأثیرگذاری شرط فاسخ: تأثیر شرط فاسخ، مستلزم اعمال اراده و اعلام آن از سوی مشروط له نیست بلکه به محض حصول جزء شرط، جزای آن هم قهرا محقق می شود.

رأی دادگاه بدوی

در خصوص دعوای خواهان ها ۱- الف.ن. و د.ن. با وکالت ش.ب. به طرفیت خواندگان ۱- ع.س. با وکالت ه.گ. ۲- ف.ل. به خواسته اعلام انفساخ مبایعه نامه شماره ۱۱۳۲۴۳ مورخ ۲۹/۴/۱۳۹۲ و حکم به محکومیت خواندگان به پرداخت مبلغ ۰۰۰/۰۰۰/۴۰۰/۱ ریال وجه التزام با احتساب خسارات دادرسی و تأخیر تأدیه؛ دادگاه با توجه به دفاعیات وکیل خوانده ردیف اول که منحصرا در خصوص دعوا اعلام انفساخ وکالت دارند (تمبر مالیاتی به میزان قانونی برای هر دو خواسته نیست) مبنی بر اینکه در بیع نامه استنادی انفساخی به نفع فروشنده درج نگردیده است .دادگاه با توجه به شرط مقرر با این مضمون :((...در صورت عدم وصول هر یک از چکها و عدم انجام تعهدات خریدار معامله فوق بدون نیاز به دستور قضایی فسخ و معامله کان لم یکن گردیده ...)) دفاعیات وکیل خوانده را در این خصوص وارد می داند زیرا مفاد شرط، خیار شرط است یعنی به محض عدم وصول هر یک از چکها ذینفع حق خواهد داشت نسبت به فسخ معامله بدون دستور قضایی اقدام نماید و چنین شرطی، شرط فاسخ نیست ؛به این ترتیب دادگاه دعوای اعلام انفساخ را به علت عدم وجود چنین شرطی ثابت ندانسته و مستندا به ماده ۱۹۷ قانون آیین دادرسی مدنی حکم به بطلان آن صادر و اعلام می دارد .با توجه به بقاء قرارداد و عدم وجود دلیل مبنی بر اعمال حق فسخ دعوا در قسمت های دیگر قابلیت استماع را ندارد .مستندا به ماده ۲ قانون آیین دادرسی مدنی قرار عدم استماع در قسمت های دیگر خواسته صادر و اعلام می گردد. رأی حضوری بوده و ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر در دادگاه های تجدیدنظر استان تهران خواهد بود.

رئیس شعبه ۲۱۵ دادگاه عمومی حقوقی تهران - انیس حسینی

رأی دادگاه تجدیدنظر استان

تجدیدنظر خواهی آقای ش.ب. به وکالت از الف. و د. ن. به طرفیت آقای ع.س. و خانم ف.ل. نسبت به دادنامه شماره ۲۴۱- ۹۳/۴/۲ شعبه ۲۱۵ دادگاه عمومی حقوقی تهران وارد است به موجب این دادنامه دعوی اعلام انفساخ مبایعه نامه شماره ۱۱۳۲۴۳ مورخ ۲۹/۴/۹۲ که به اتکای شرط مقرر در ذیل سند عادی با این مضمون در صورت عدم وصول هریک از چکها و عدم انجام تعهدات خریدار معامله فوق بدون نیاز به دستور قضایی فسخ و معامله کان لم یکن گردیده... ; و استناد به صدور گواهی عدم پرداخت سه فقره از چک های مندرج در سند عادی، اقامه شده محکوم به بطلان و قرار عدم استماع دعوی مطالبه مبلغ ۰۰۰/۰۰۰/۴۰۰/۱ ریال وجه التزام صادرشده است و دادگاه نخستین مفاد شرط مذکور را خیار شرط تشخیص داده که دادنامه و استنباط مزبور قابل تأیید نمی باشد چراکه مستفاد از نوشته مذکور گنجاندن ارادی مکانیسمی برای فسخ خود به خود قرارداد در صورت عدم پرداخت هریک از چکها یا عدم انجام تعهدات خریدار بدون نیاز به اعلام اراده مشروط له است که با توجه به برگشت چک های مصرح در قرارداد که از هرگونه دفاع تجدیدنظر خوانده صحت این امر مصون مانده شرط مذکور که واجد وصف شرط فاسخ است عمل نموده و قرارداد منفسخ گردیده است بنابراین به جهت بلادلیل بودن ادعای الحاق دست نویس و شرایط مندرج در ذیل سند عادی و عجز تجدیدنظر خواندگان از اثبات تفاوت نسخ قرارداد مذکور از لحاظ این بخش از مندرجات و نیز پرداخت وجه چک های تسلیمی بابت بهاء مورد معامله دادگاه به استناد مواد ۱۰ و ۱۳۰۱ قانون مدنی و ۳۵۸ و ۳۵۳ و ۵۱۵ و ۵۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی اولا دادنامه متضمن حکم به بطلان را نقض و حکم به تأیید انفساخ معامله موضوع مبایعه نامه شماره ۱۱۳۲۴۳ مورخ ۹۲/۴/۲۹ و محکومیت تجدیدنظر خواندگان به پرداخت مبلغ ۰۰۰/۰۶۰/۳ ریال بابت هزینه دادرسی و حق الوکاله مطابق تعرفه در حق تجدیدنظر خواهان صادر و اعلام می دارد. ثانیا: قرار عدم استماع را نقض و پرونده را جهت رسیدگی ماهوی به خواسته مطالبه وجه التزام به دادگاه نخستین اعاده می نماید. این رأی قطعی است.

رئیس شعبه ۱۲ دادگاه تجدیدنظر استان تهران مستشار دادگاه

دوبحری قیصری