رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره اثر ترک اعتیاد بر شرط وکالت ضمن عقد نکاح

شماره دادنامه	۹۳۰۹۹۷۰۹۰۷۵۰۰۴۱۴
تاریخ دادنامه	۱۳۹۳/۱۲/۲۳
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۱۵ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	اثر ترک اعتیاد بر شرط وکالت ضمن عقد نکاح
قاضی	مرتضی شریفی جعفر قدیانی سید صالح سجادی

رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره اثر ترک اعتیاد بر شرط وکالت ضمن عقد نکاح: شرط ضمن العقد تحقق وکالت در طلاق برای زوجه، با اعتیاد زوج به مواد مخدر محقق شده و ترک اعتیاد موجب زایل شدن این شرط یا حق مکتسب نیست.

رأی خلاصه جریان پرونده

آقای ح.ح. به وکالت از خانم م.ف. دادخواستی به طرفیت آقای الف. ش. به خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش جهت اجرای صیغه طلاق به لحاظ سوءرفتار و اعتیاد خوانده به مواد مخدر تقدیم محاکم عمومی بخش ... نموده که در تاریخ ۱۳۹۱/۶/۱۸ به شعبه اول ارجاع شده است وکیل خواهان در تبیین خواسته توضیح داده است که موکله در تاریخ ۱۳۸۴/۷/۱۰ با مهریه ای معادل ۵۰۱ سکه بهار آزادی و مبلغ سی میلیون تومان وجه رایج به عقد خوانده درآمده است و زوج علی رغم سوابقی در دادگاه های انقلاب قزوین، لنگرود و لاهیجان به مواد مخدر باز هم به مصرف آن ادامه می دهد و مصرف مواد مخدر موجب سوءرفتار شده و بارها موکله را مورد ایراد ضرب و جرح قرار داده است و نهایتا با استناد به ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی و شروط ضمن عقد درخواست صدور حکم به شرح خواسته را نموده است. نشانی خوانده همان نشانی خواهان در دادخواست قید شده است. پس از تعیین وقت دادرسی، نسخه ثانی دادخواست و ضمائم جهت خوانده ارسال گردید و مأمور ابلاغ به لحاظ عدم حضور مخاطب در نشانی تعیین شده بر اساس ماده ۷۰ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی آن را الصاق نموده است. جلسه دادرسی مورخ ۱۳۹۱/۸/۳ تشکیل گردید، در این جلسه وکیل خواهان حاضر نبوده، لیکن لایحه ای تقدیم نموده و درخواست صدور حکم به شرح دادخواست را نموده است و در لایحه مزبور ضمن درخواست صدور حکم به استناد مواد ۱۱۱۹ و ۱۱۳۰ قانون مدنی و شروط مندرج در سند نکاحیه و اینکه دوام زوجیت موجب عسروحرج موکله است متذکر شده است که زوجه ۲۰۱ قطعه سکه بهار آزادی از مهریه خویش و همچنین سایر حقوق مالی خویش را بذل می نماید. در این جلسه زوجه (خواهان) حاضر گردیده و درخواست صدور حکم را نموده لیکن خوانده حاضر نشده و لایحه ای نیز تقدیم ننموده است دادگاه سوابق خوانده در خصوص اعتیاد به مواد مخدر را از مراجع قضائی استعلام نموده و دفتر کل دادگستری استان قزوین در پاسخ اعلام نموده است که به موجب پرونده کلاسه ۹۱۰۲۰۱ آقای الف. ش. به اتهام نگهداری شیشه و استعمال آن به تحمل چهل ضربه شلاق و دو میلیون ریال جزای نقدی محکوم گردیده است و مؤسسه ترک اعتیاد م. نیز اعلام نموده است که آقای الف. ش. در سال ۱۳۸۶ به مدت ۲۱ روز و در تاریخ ۱۳۹۱/۱۰/۱۳ مجددا به مدت ۲۱ روز در آن مرکز بستری بود و با سلامت نسبی ترخیص شده است و به موجب دادنامه شماره ۷۲۳- ۱۳۸۵/۱۰/۱۱ شعبه اول دادگاه انقلاب اسلامی لنگرود آقای الف. ش. به اتهام استعمال تریاک به تحمل بیست ضربه شلاق تعزیری و پرداخت یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم گردیده است. دادگاه در جهت اصلاح ذات البین قرار ارجاع امر به داوری را صادر نموده است. زوجه داور خویش را معرفی و به لحاظ عدم معرفی داور از سوی زوج دادگاه با هزینه زوجه داوری را جهت زوج تعیین نموده و نظریات داوران زوجین حکایت از عدم حصول سازش دارد. دادگاه وقت دیگری را جهت رسیدگی تعیین و طرفین را دعوت نموده است، این بار نیز اخطاریه خوانده به نحو قانونی با الصاق در محل ابلاغ گردید و وکیل خواهان با تأکید بر مفاد دادخواست در جلسه دادرسی اخیر توضیح داده است که زوجین از یکسال قبل جدا زندگی می کنند و فرزند مشترک ندارند و جهیزیه نیز در نزد زوجه است و زوجه ۲۰۱ سکه را بذل نموده و نفقه را نمی خواهد در این جلسه دادرسی (۱۳۹۲/۳/۴) خوانده حاضر نگردیده است متعاقب آن دادگاه ختم دادرسی را اعلام و طی دادنامه غیابی شماره ۰۰۶۰۲-۱۳۹۲/۳/۵ پس از ذکر شرح خواسته و دلائل استنادی و اینکه زوجه باردار نیست با اشاره به اعتیاد خوانده و احراز تخلف زوج از شروط ۲ و ۷ و ۹ از شرایط ضمن العقد با احراز وکالت زوجه به او اجازه داده است تا با بذل ۲۰۱ سکه و به وکالت از زوج با قبول آن خویش را مطلقه نماید و نوع طلاق بائن و خلعی دانسته شده است این دادنامه نیز در اجرای ماده ۷۰ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی با الصاق در محل به نحو قانونی در تاریخ ۱۳۹۲/۳/۱۶ ابلاغ گردیده است و در پی استعلام سردفتر ازدواج و طلاق در خصوص قطعیت آن دفتر دادگاه در تاریخ ۱۳۹۲/۴/۲۹ پاسخ داده است که به لحاظ عدم اعتراض از سوی طرفین دادنامه قطعی و قابل اجراست و متعاقبا همان دفترخانه در تاریخ ۱۳۹۲/۵/۱ به دادگاه اعلام نموده است که مفاد دادنامه در تاریخ ۱۳۹۲/۵/۱ به اجراء درآمده است. آقای ی.ش. به وکالت از زوج در تاریخ ۱۳۹۲/۶/۱۰ درخواست مطالعه پرونده را نموده است و زوج در تاریخ ۱۳۹۳/۳/۳ درخواست ابلاغ دادنامه را نموده است آقای الف. ش. با این ادعا که اطلاعی از دادرسی نداشته و جهت انجام کار کشاورزی به همراه پدرش به شهرستان رودسر رفته است و ادعای خواهان صحیح نیست و با توجه به اینکه فقط در یک مورد در شهرستان لنگرود سابقه داشته که مربوط به سال ۱۳۸۵ است و پس از آن اعتیاد را ترک نموده ام و در مرکز اعتیاد م. جهت سم زدایی بستری بوده ام نه اعتیاد، موضوع ادعای خواهان به لحاظ عدم استمرار از مصادیق قانونی خارج می گردد نسبت به دادنامه مزبور تجدیدنظرخواهی نموده است. وکیل تجدیدنظرخوانده نیز در تبادل لوایح توضیح داده است که زوج از جریان دادرسی مطلع بوده و دو الی سه بار به صورت تلفنی با او صحبت کرده است درخواست تأیید دادنامه را نموده است. پرونده جهت رسیدگی به شعبه چهارم دادگاه تجدیدنظر استان قزوین ارجاع گردید و این دادگاه وقت دادرسی را تعیین و طرفین را دعوت نموده است. در جلسه دادرسی مورخ ۱۳۹۳/۸/۵ تجدیدنظرخواه (زوج) اظهار نموده است اگر تجدیدنظرخوانده وسایل او از قبیل سانتور و همچنین مبلغ بدهکاری را بپردازد و از مابقی مهریه نیز منصرف شود او را طلاق می دهد. و تجدیدنظرخوانده نیز اظهار نموده است که ۲۰۱ سکه را بذل نموده ام و بقیه را درخواست می نمایم. نهایتا دادگاه ختم دادرسی را اعلام و طی دادنامه شماره ۰۱۰۰۴- ۱۳۹۳/۸/۱۰ با اصلاح دادنامه بدوی و احراز تخلف زوج از شروط ۷ و ۹ عقدنامه و استناد به مواد ۲۶ و ۳۱ و ۳۳ قانون حمایت خانواده ضمن صدور حکم طلاق به زوجه اجازه داده است تا با بذل ۲۰۱ قطعه سکه و قبول بذل از ناحیه زوج خودش را به طلاق خلعی مطلقه نماید. این دادنامه در تاریخ ۱۳۹۳/۸/۲۴ به آقای الف. ش. ابلاغ گردید و وی طی دادخواست فرجام خواهی که به شماره و تاریخ ۰۰۰۵۳- ۱۳۹۳/۹/۱۳ ثبت دفتر دادگاه شده است با همان ادعای مطروحه در مرحله تجدیدنظرخواهی و اینکه مطلع از دادرسی نبوده و چون اعتیاد را ترک نموده و موضوع اعتیاد استمرار ندارد درنتیجه شرط ضمن العقد محقق نیست نسبت به دادنامه مزبور فرجام خواهی نموده است پس از تبادل لوایح فرجام خوانده با ارائه استشهادیه ای مبنی بر اطلاع فرجام خواه از دادرسی و همچنین ارائه دادنامه شماره ۰۰۲۳۹- ۱۳۹۳/۴/۱ شعبه ۱۰۱ دادگاه عمومی جزایی بخش ... مبنی بر محکومیت آقای الف. ش. به پرداخت جزای نقدی به اتهام توهین و تحمل سی ضربه شلاق تعزیری به اتهام تهدید، درخواست رد فرجام خواهی او را نموده است و پرونده پس از ارسال به دبیرخانه دیوان عالی کشور و ثبت به کلاسه فوق به این شعبه ارجاع شده است. مفاد لوایح طرفین حین المشاوره قرائت می شود.

رأی شعبه دیوان عالی کشور

فرجام خواهی آقای الف. ش. به طرفیت خانم م.ف. نسبت به دادنامه شماره ۰۱۰۰۴- ۱۳۹۳/۸/۱۰ شعبه چهارم دادگاه تجدیدنظر استان قزوین که متضمن اصلاح و تأیید دادنامه شماره ۰۰۶۰۲- ۱۳۹۲/۳/۵ شعبه اول دادگاه عمومی بخش ... مشعر بر صدور حکم طلاق به لحاظ تحقق شروط ضمن العقد است موجه و درخور پذیرش نیست زیرا دادگاه با توجه به سوابق متعدد فرجام خواه در خصوص اعتیاد به مواد مخدر که شامل محکومیت کیفری و بستری در محل بازپروری بوده و این امر مورد تأیید او نیز قرار گرفته است، شرایط ضمن العقد را محقق دانسته است و با فرض ترک اعتیاد اولا شرط ضمن العقد با اعتیاد زوج به مواد مخدر به نفع فرجام خوانده محقق گردیده است و ترک اعتیاد موجب زایل شدن این شرط یا حق مکتسب نیست ثانیا دلیلی از سوی فرجام خواه ارائه نشده تا مدلل نماید فرجام خوانده از حق خود منصرف شده است و از نظر رعایت اصول دادرسی نیز ایرادی که اساس دادنامه را مواجه با ایراد بین نموده و دادرسی مجدد را موجب گردد ارائه نشده است ازاین رو و بنا به جهات مذکور و مستندا به مواد ۳۶۶ و ۳۷۰ و ۳۹۶ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی ضمن رد دعوی فرجام خواهی، دادنامه فرجام خواسته تأیید و ابرام می گردد.

رئیس و اعضای معاون شعبه ۱۵ دیوان عالی کشور

قدیانی- شریفی- سجادی