رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره اثر نقض حکم طلاق بر ازدواج بعدی زوجه

شماره دادنامه	۹۴۰۹۹۷۰۹۰۸۳۰۰۴۶۵
تاریخ دادنامه	۱۳۹۴/۰۶/۲۸
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۲۳ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	اثر نقض حکم طلاق بر ازدواج بعدی زوجه
قاضی	ذکر اله احمدی یعقوب انصاری

رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره اثر نقض حکم طلاق بر ازدواج بعدی زوجه: درصورتیکه زوجه پس از اخذ حکم غیابی طلاق از دادگاه و اجرای صیغه طلاق، مجددا ازدواج کرده اما متعاقبا با واخواهی زوج، حکم صادره در خصوص طلاق نقض شود، ازدواج دوم زوجه باطل است.

رأی خلاصه جریان پرونده

آقای س. م.ا. دادخواستی به طرفیت ۱- خانم د. ش. ۲- آقای د. ط. به خواسته صدور رأی مبنی بر ابطال واقعه زوجیت (ازدواج دوم) و سند نکاحیه شماره ... صادره از محضر شماره ... شیراز تقدیم دادگستری شیراز نموده است خواهان در شرح دادخواست بیان داشته خوانده ردیف اول همسر شرعی و دائمی اینجانب بوده که با تمسک به تدلیس، اقدام به اخذ گواهی عدم امکان سازش نموده و غیابی طلاق خود را گرفته که با اطلاع از دادنامه صادره نسبت به آن واخواهی نموده و شعبه نوزدهم دادگاه عمومی (خانواده) شیراز پس از اطلاع از تدلیس زوجه اقدام به نقض دادنامه صادره نموده و در نهایت به موجب آراء صادره از محاکم و شعبه ۲۳ دیوان عالی کشورکه کپی آن پیوست می باشد حکم به بی حقی زوجه مبنی بر طلاق صادر گردید بنابراین خوانده ردیف اول همچنان همسر شرعی و قانونی من بوده و بنا به حکم شرع و قانون ازدواج دوم باطل گردیده و به علت مواقعه موجب حرمت ابدی شده است و رابطه وی با شوهر دوم در واقع فرد اجنبی است در حکم رابطه نامشروع و زنا می باشد و تعلل در جلوگیری از این رابطه خود گناه عظیمی است لذا با عنایت به مراتب درخواست ابطال واقعه ازدواج بین خواندگان ردیف اول و دوم و ابطال سند نکاحیه ... مورد استدعاء است رسیدگی به شعبه نوزدهم دادگاه خانواده شیراز محول گردیده است اولین جلسه دادگاه در تاریخ ۱۳۹۳/۰۸/۲۸ خواهان و خواندگان علی رغم ابلاغ حاضر نشده اند ولکن آقای ع. ک. به وکالت از خانم د. ش. اعلام وکالت نموده و در پرونده دخالت کرده و در جلسه حاضر گردیده است و در دفاع از خوانده ردیف اول اظهار داشته قبل از ورود در ماهیت، از آنجائی که یکی از وظایف بزرگ محاکم فصل خصومت و اصلاح ذات البین می باشد و از طرفی خواهان روحانی (طلبه) بوده و روحانیون در جامعه الگو می باشند و از طرفی موکله اگرچه دارای اشتباهاتی بوده اما گذشت از بزرگان است و از خواهان تقاضا دارم از دعوی خود صرف نظر با موکله سازش نمایند به نفع طرفین است و اگر خواهان بر خواسته خود پافشاری و اصرار نماید از آنجا که موکله به حکم صادره از شعبه ۱۹ طلاق گرفته و صیغه طلاق جاری گردیده و بعد از اجرای صیغه طلاق موکل اقدام به ازدواج نموده اگر چه احکام طلاق در محاکم مشخص گردیده است اما خواهان می بایست بدوا تقاضای ابطال سند طلاق نماید و سپس تقاضای ابطلان سند ازدواج می نمودند و از طرفی در پرونده ابطال سند به نظر می رسد می بایست اداره ثبت هم جزء خوانده قرار می گرفت که این مهم رعایت نشده است پس از درج اظهارات وکیل خوانده خواهان و وکیل وی آقای م. خ. در جلسه دادگاه حاضر شده اند وکیل خواهان اظهار داشته در خصوص خواسته موکل خواسته را خود طبق دادخواست تقدیمی ابطال واقعه ازدواج دوم زوجه و متعاقبا ابطال سند نکاحیه با توجه به ابطال طلاق نامبرده (خوانده) است که حکم به استناد رأی شعبه ۲۳ دیوان عالی کشور بوده و لازم به ذکر است که زوجه تعداد ۱۱۲ عدد سکه تمام بهار آزادی از مهریه خود را دریافت کرده است و نسبت به مابقی مانده مهریه توقیف اموال صادر نموده است و در حال مزایده می باشد و نسبت به قسمتی نیز عملیات اجرایی انجام شده است لذا تقاضای رسیدگی و صدور حکم شایسته دارم دادگاه ختم رسیدگی را اعلام و به شرح دادنامه ۱۳۳۰ – ۱۳۹۳/۰۸/۲۹ با توجه به مفاد دادخواست تقدیمی و اظهارات خواهان و وکیل ایشان و با توجه به دفاعیات بلاوجه وکیل خوانده ردیف اول و عدم حضور خوانده ردیف دوم در جلسه رسیدگی علی رغم ابلاغ وقت دادرسی به ایشان به صورت قانونی و عدم دفاع از سوی ایشان و با التفات به اینکه دادنامه شماره ۸۰۲ مورخ ۱۳۸۷/۰۸/۰۲ صادره از این شعبه که به موجب آن حکم طلاق خواهان با خوانده ردیف اول صادر شده بود به موجب دادنامه شماره ۷۴۹ مورخ ۱۳۹۰/۰۵/۱۹ صادره از این شعبه فسخ گردیده و پرونده با قرار عدم صلاحیت به دادگستری شهرستان قم ارسال و در شعبه ۲۳ دادگاه عمومی قم مورد رسیدگی قرار گرفته و با دادنامه شماره ۱۲۳ مورخ ۱۳۹۱/۰۱/۳۱ حکم به بطلان و بی حقی خواهان صادر گردیده است و در شعبه اول دادگاه تجدیدنظر قم به موجب دادنامه شماره ۲۵۶ حکم بر بی حقی خواهان تأیید و در شعبه ۲۳ دیوان عالی کشور دادنامه مذکور (۲۵۶) تأیید و ابرام گردیده و هم چنین متعاقب آن مراتب حکم طلاق شعبه ۱۹ و ابطال طلاقنامه از سوی ۲۳ دادگاه عمومی قم به سردفتر ۶ شیراز اعلام گردیده و به لحاظ بررسی فتاوای معتبر و استفتائات از مراجع عظام و آیات مکارم شیرازی و بهجت، سیستانی، شاهرودی و محفوظی که عقد دوم را پس از قطعیت طلاق باطل و غیرشرعی دانسته اند علیهذا دادگاه دعوی خواهان را وارد تشخیص و مستندا به مواد ۱۲۵۷ – ۱۲۸۴ – ۱۲۸۶ – ۱۲۸۷ – ۱۲۹۰ قانون مدنی و ماده ۳ ق.آ.د.م حکم به ابطال واقعه ازدواج دوم خوانده ردیف اول با خوانده ردیف دوم و همچنین حکم به ابطال سند رسمی ازدواج خوانده ردیف اول با خوانده ردیف دوم صادر نموده است رأی صادره نسبت به خوانده ردیف اول حضوری و نسبت به ردیف دوم غیابی توصیف گردیده است از رأی صادره خانم د. ش. با وکالت آقای ع. ک. تجدیدنظرخواهی نموده است که به موجب دادنامه ۶۲ – ۱۳۹۴/۰۱/۲۹ صادره از شعبه بیستم دادگاه تجدیدنظر استان فارس با استدلال مندرج در متن دادنامه رأی صادره عینا تأیید گردیده است که در این مرحله خانم د. ش. با وکالت آقای ع. ک. با عنوان نمودن مطالب مشابه و تکراری در مرحله دادرسی فرجام خواهی نموده است و نقض دادنامه صادره را خواستار شده است که پس از تبادل لوایح و ارسال پرونده به دیوان عالی کشور جهت رسیدگی به این شعبه (۲۳) ارجاع گردیده است. هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش آقای احمدی عضو ممیز و اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رأی می دهد:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

از ناحیه فرجام خواه اعتراض موجهی که مستلزم نقض رأی فرجام خواسته باشد ارائه نشده است و ایراد بر دادنامه از حیث استدلال و استناد به قانون و رعایت قواعد دادرسی نیز در حدی نیست که نقض آن را موجب گردد علیهذا دادنامه موصوف به شماره ۶۰۰۰۶۲ – ۱۳۹۴/۰۱/۲۹ صادره از شعبه بیستم دادگاه تجدیدنظر استان فارس خالی از اشکال مؤثر تشخیص و نسبت به فرجام خواه ابرام می گردد.

رئیس و مستشار شعبه ۲۳ دیوان عالی کشور

یعقوب انصاری - ذکرالله احمدی