رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره اثر پرداخت نفقه پس از صدور حکم در عسر و حرج زوجه

شماره دادنامه	۹۳۰۹۹۷۰۹۰۷۲۰۰۸۵۲
تاریخ دادنامه	۱۳۹۳/۰۸/۲۶
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۱۲ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	اثر پرداخت نفقه پس از صدور حکم در عسر و حرج زوجه
قاضی	قدرت اله طیبی اسلامی

رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره اثر پرداخت نفقه پس از صدور حکم در عسر و حرج زوجه: پرداخت نفقه متعاقب بر صدور حکم نسبت به آن، هرچند مانع از تحقق شرط ضمن عقد در خصوص ترک انفاق می شود اما خود قرینه قوی بر سوء معاشرت زوج و عسر و حرج زوجه است.

رأی خلاصه جریان پرونده

در تاریخ ۱۳۹۲/۸/۲۰ خانم ن. ز. فرزند ح. دادخواستی بطرفیت آقای و. الف. فرزندع. و به خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش به علت عسر و حرج ناشی از سوء رفتار و عدم پرداخت نفقه و تخلف زوج از شروط ضمن عقد ( بندهای ۱ و ۲ مندرج در عقد نامه) تقدیم کرده وتوضیح داده است بموجب سند رسمی بشماره ترتیب ... مورخ ۱۳۸۸/۷/۴دفتر ثبت ازدواج شماره ... حوزه ثبت زنجان به عقد ازدواج دائمی خوانده در آمده ام و حاصل ازدواج فرزندی نمیباشد و زوج از ابتدا دارای ناهنجاریهایی بوده نفقه به اینجانب پرداخت نمی نمود و بارها بدون دلیل موجه مرا کتک کاری نموده که دادنامه های پیوست دایر بر محکومیت قطعی او به ایراد ضرب و جرح عمدی و عدم پرداخت نفقه مؤید ادعا میباشد لذا درخواست صدور گواهی عدم امکان سازش (طلاق) بعلت عسر و حرج ناشی از سوء رفتار و عدم پرداخت نفقه را دارم ۰ شعبه نهم دادگاه عمومی حقوقی زنجان با تعیین وقت رسیدگی در وقت مقرر با حضور زوجین تشکیل شده است خواهان توضیح داده با خوانده در۱۳۸۸/۷/۴ ازدواج کرده ام چون نفقه پرداخت نمی کند و مرا مورد ضرب و جرح عمدی قرار داده و امنیت جانی ندارم و از شهریور۱۳۹۱ از منزل مرا اخراج نموده و در منزل پدری ام سکونت دارم تقاضای صدور حکم طلاق را دارم خوانده اظهار داشته حاضر به طلاق نیستم منزل مشترک آماده دارم ماشین خریده ام آماده ام همسرم را به منزل مشترک ببرم دخالتهای بی مورد دیگران زندگی ما را خراب کرده است طبق حکم دادگاه نفقه وی را پرداخت کرده ام به تمکین نیز محکوم شده است در خصوص ایراد ضرب و جرح و امنیت جانی یک فقره حکم برائت دارم کپی احکام تقدیم میشود ۰ ( بموجب فتوکپی دادنامه پیوست ( صفحه ۱۷ پرونده) موضوع دادنامه شماره ۹۴۱-۱۳۹۲/۹/۱۰ شعبه اول دادگاه تجدیدنظر استان زنجان در خصوص تجدیدنظرخواهی خانم ن. ز. بطرفیت آقای و. الف. از دادنامه شماره ۱۳۳۴-۹۲ شعبه دوم دادگاه عمومی زنجان که حکم بر الزام زوجه به تمکین از زوج صادر و اعلام شده است بلحاظ اینکه تجدیدنظرخوانده بموجب دادنامه ۳۵۷-۱۳۹۲/۴/۱۳ صادره از شعبه اول دادگاه تجدیدنظراستان زنجان محکوم به پرداخت نفقه در حق تجدیدنظر خواه شده است و نامبرده طی دادنامه شماره ۷۱۵-۱۳۹۱/۷/۲۷به اتهام ایراد ضرب و جرح عمدی نسبت به همسرش تحت تعقیب قرارگرفته به پرداخت دیه در حق مجنی علیها محکوم شده است و شرعا هم اگر بودن زن با شوهر در یک منزل متضمن خوف ضرر بدنی برای زن باشد زن میتواند مسکن علیحهده اختیار کند و در صورت ثبوت مظنه ضرر مزبور محکمه حکم بازگشت به منزل شوهر نخواهد داد و مادام که زن در بازگشتن به منزل مزبور معذور است نفقه بر عهده شوهر خواهد بود و در ما نحن فیه چون خوف ضرر جانی بشرح فوق الذکر برای زوجه متصور است بنابراین اعتراض محمول بر صحت تشخیص و رأی تجدیدنظرخواسته را نقض و حکم بر رد دعوی مطروحه صادر و اعلام میگردد بجز دادنامه مذکور دادنامه دیگری تقدیم نشده است - عضو ممیز) دادگاه قرار ارجاع امر به داوری را صادر کرده است داور زوجه بشرح صفحه ۲۷ پرونده اعلام نموده چون زوجه در خوف و ضرر جانی و شرافتی بسر میبرد و از طرفی زوج احساس مسئولیت نکرده و از خود سلب تکلیف کرده زوجه تراضی به ادامه زندگی مشترک را ندارد داور زوج بشرح صفحه ۲۸ پرونده اعلام کرده زوجه نفقه اش را دریافت کرده است و با وجود ادعای دروغش راجع به کتک کاری بخاطر کبودی روی دستش دیه دریافت کرده است از سوی زوجه هیچ نشانی برای بازگشت و سازش مشاهده نشده است زوج میخواهد زندگی شان بهم نخورد بنظر میرسد که سازش آنها به دلیل رفتارهای خانواده ن. ز. امکان ندارد ۰ بموجب دادنامه های شماره ۸۶-۱۳۹۲/۱/۲۲ شعبه نهم دادگاه عمومی حقوقی زنجان و ۳۵۷ – ۱۳۹۲/۴/۱۳ شعبه اول دادگاه تجدیدنظر استان زنجان آقای و. الف. به پرداخت ۲۵/۴۷۰/۰۰۰ ریال نفقه خانم ن. ز. تا تاریخ ۱۳۹۲/۳/۳۱ و نیز هزینه دادرسی و حق الزحمه کارشناسی محکوم شده که قطعی گردیده است با حضور خواهان در جلسه فوق العاده دادگاه نامبرده اظهار داشته بابت نفقه ۸ ماه مبلغ ۲/۶۰۰/۰۰۰تومان دریافت نموده ام که کپی دادنامه ها بشرح فوق نیز تقدیم شده است ۰ شعبه نهم دادگاه عمومی حقوقی زنجان بموجب رأی شماره ۳۶۶-۱۳۹۳/۲/۳۰ در خصوص دعوی خواهان بشرح فوق با احراز رابطه زوجیت دائمی فیمابین طرفین دعوی بموجب سند رسمی ازدواج و اینکه تلاش دادگاه و داوران در ایجاد صلح و سازش مؤثر واقع نشده است و زوجه اصرار بر طلاق دارد و خواهان از دو جهت تقاضای طلاق کرده است اول عدم پرداخت نفقه و دوم سوء رفتار زوج در مورد عدم پرداخت نفقه چون زوج نفقه موضوع دادنامه را پرداخته شرط تحقق پیدا نکرده است در مورد سوء رفتار زوج به موجب یک فقره دادنامه به پرداخت دیه سه فقره کبودی داخل و خارج بازو و آرنج چپ محکومیت قطعی تحصیل نموده و صدمات وارد بحدی ساده است که دلالت بر سوء رفتار غیر قابل تحمل ندارد لذا مورد را منطبق با مواد ۱۱۱۹ و ۱۱۲۹ و ۱۱۳۰ قانون مدنی ندانسته و حکم بر بطلان دعوی خواهان صادر و اعلام کرده است. خانم ن. ز. نسبت به دادنامه یاد شده تجدیدنظرخواهی بعمل آورده است که پس از پاسخ تجدیدنظرخوانده شعبه اول دادگاه تجدیدنظر استان زنجان بموجب رأی شماره ۴۶۵-۱۳۹۳/۴/۲۵ با رد اعتراض رأی تجدیدنظر خواسته را تأیید کرده است. خانم ن. ز. نسبت به دادنامه فوق الذکر فرجامخواهی بعمل آورده است که پس از پاسخ فرجام خوانده پرونده به دیوانعالی کشور ارسال وبه این شعبه ارجاع شده است لایحه اعتراضییه بهنگام شور قرائت میشود. هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل است پس از قرائت گزارش آقای مهدی اسلامی عضو ممیز و اوراق پرونده درخصوص دادنامه شماره ۴۶۵-۱۳۹۳/۴/۲۵ شعبه اول دادگاه تجدیدنظر استان زنجان مشاوره نموده چنین رأی می دهد:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

فرجام خواهی وارد و پرونده دارای نقص تحقیقاتی است زیرا :بموجب دادنامه شماره ۹۴۱-۱۳۹۲/۹/۱۰ شعبه اول دادگاه تجدیدنظر استان زنجان دادنامه شماره ۱۳۳۴-۹۲ شعبه دوم دادگاه عمومی زنجان مبنی بر حکم بر الزام خانم ن. ز. به تمکین از زوج ( آقای و. الف. ) نقض شده دلیل عمده نقض خوف و ضررجانی زوجه در بازگشت بمنزل قید شده است با وصف مذکور و نداشتن امنیت جانی زوجه برای بازگشت بمنزل زوجه اکنون در وضعیت بلا تکلیفی بسر میبرد و دلیلی بر اینکه زوج اقدامات عملی برای رفع خوف و ضرر جانی انجام داده و برای بازگشت زوجه به منزل اقدامی کرده باشد ارائه نشده است مضافا اینکه محکومیت زوج به ایراد ضرب عمدی زوجه دلیل سوء رفتار زوج با زوجه میباشد و محکومیت به پرداخت نفقه با پرداخت بعدی آن هر چند موجب عدم تحقق شرط ضمن عقد است ولی خود قرینه قوی بر سوء معاشرت زوج با زوجه و عسر و حرج او میباشد بنابمراتب فوق ضرورت داشته دادگاه تجدیدنظر استان زنجان با دعوت زوجین بمنظور اخذ توضیح از آنان در مورد نحوه رفتار زوج با زوجه در ایام زندگی مشترک و جهات اختلاف آنان در ادامه زندگی مشترک که طولانی مدت شده و اخراج زوجه از منزل مشترک یا رفتن زوجه به منزل پدریش تحقیق نموده و بررسی نماید زوج چه اقدام عملی برای بازگشت زوجه و رفع خوف و ضرر جانی او بعمل آورده است سپس با ارجاع امر به واحد مددکاری اجتماعی دادگستری یا بهزیستی از مددکار اجتماعی بخواهد با دعوت زوجین از نامبردگان در مورد جهات اختلاف آنان و نحوه رفتار زوج با زوجه در ایام زندگی مشترک توضیحات نامبردگان را استماع نموده سپس با مراجعه به محل زندگی مشترک زوجین در ایام زندگی مشترک از همسایگان و مطلعین محلی و بستگان زوجین در مورد نحوه رفتار زوج با زوجه در ایام زندگی مشترک تحقیق نموده و نظریه خود را کتبا اعلام دارد ۰ بنابمراتب فوق و نقص تحقیقات به استناد بند الف ماده ۴۰۱ قانون آئین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی رأی فرجام خواسته را نقض و رسیدگی مجدد به پرونده به شعبه اول دادگاه محترم تجدیدنظر استان زنجان ارجاع میگردد.

شعبه ۱۲ دیوانعالی کشور- رئیس و مستشار

قدرت اله طیبی - مهدی اسلامی