رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره ارزش اثباتی اظهارات طفل

شماره دادنامه	۹۳۰۹۹۷۰۹۰۶۱۰۰۴۰۱
تاریخ دادنامه	۱۳۹۳/۰۷/۰۶
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۱ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	ارزش اثباتی اظهارات طفل
قاضی	علیزاده سیروس کیقبادی

رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره ارزش اثباتی اظهارات طفل: اظهارات طفل، ارزش اثباتی شهادت را ندارد اما از باب استطلاع، درصورتی که در کشف حقیقت مؤثر باشد، باید از او تحقیق شود.

رأی خلاصه جریان پرونده

یکم- برابر مندرجات پرونده بدوی به کلاسه ۹۱۰۲۲۸ یا ۲۲۳-/۹۱ شعبه سوم دادگاه عمومی حقوقی مراغه ۱- در تاریخ ۲۶/۲/۱۳۹۱ خانم ف.ص. دارای پروانه وکالت پایه یکم از مرکز امور مشاوران حقوقی و وکلاء قوه قضائیه به وکالت از خانم م.ع. با ارائه دادخواست به طرفیت آقای ک.ع. به خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش (طلاق) با پیوست کردن وکالت نامه اش و تصویر مصدق اوراقی از سند ازدواج طرفین به شماره ترتیب ۱۹۹۹۵ تاریخ وقوع و ثبت عقد ۱۲/۹/۱۳۷۹ تنظیمی در دفتر رسمی ثبت ازدواج شماره ۱۰ حوزه ثبت مراغه اعلام کرد: ثمره ازدواج طرفین یک فرزند دختر ۹ ساله می باشد خوانده دارای سوءرفتار است و به بهانه های مختلف موکله راچندین بار مورد ضرب و شتم قرار داده و این رفتار وی دائمی است در پرونده کلاسه ۸۴/۸۸/۱۰۳ ک به جرم سوزاندن زوجه علیه زوج کیفرخواست به شماره ۷۴/۸۳ صادرگردید و در زندان های متعدد دارای سوابق کیفری است و رفتاری غیراسلامی و غیرانسانی دارد ادامه زندگی مشترک برای موکله غیرقابل‬تحمل می باشد به استناد شقوق ۲ و ۹ و ۷ از شروط ضمن عقد نکاح تقاضای رسیدگی و صدور حکم به خواسته مزبور را می نماید.

۲- دروقت مقرر رسیدگی ۱۰/۵/۱۳۹۲ خوانده با وجود ابلاغ قانونی نسخه ثانی دادخواست و ضمائم و اخطاریه حاضر نگردید لایحه ای از او ضمیمه نمی باشد خانم وکیل موصوف خواهان یادشده با تکرار دعوی وخواسته به شرح دادخواست تقدیمی افزود: زوج دو بار درکانون ت. واقع در یونس‬آباد مراغه مبادرت به ترک اعتیاد نموده است ولی دوباره شروع به مصرف کرده و طرفین از ۵/۵/۱۳۹۰ جدای از یکدیگر زندگی می کنند دختر ۹ ساله نیز با مادرخود زندگی می نماید نفقه ای در این مدت پرداخت نشد تقاضای نفقه این مدت را می نماید و فرزند یادشده خواستار زندگی با موکله است و مادر طفل نیز حضانت طفل را قبول می کند پرونده مهریه در شعبه اول به کلاسه ۹۰۱۰۲۹ بوده و موکله خواستار طلاق بائن است.

۳- پس از استعلام سوابق کیفری زوج (خوانده) پاسخ واصله ازآگاهی مراغه حاکی از صدور قرار تأمین در ۵/۶/۱۳۸۹ در بازپرسی تهران به جرم تخریب و در ۲۹/۱/۱۳۸۸ دادیاری مراغه به جرم ایراد ضرب و جرح و آتش زدن همسرش ضمیمه پرونده می باشد (صفحات ۶ لغایت ۱۸)

۴- آقای م.م. دارای پروانه وکالت (مشابه پروانه وکالت خانم وکیل موصوف زوجه) به وکالت ازخوانده (زوج) وکالت‬نامه ارائه کرده و در وقت مقرر رسیدگی در پاسخ به مدافعات خانم وکیل موصوف زوجه اظهار کرد: موکل او در پرونده آتش زدن زوجه تبرئه شد و زوجه خودش را آتش زده بود و ادعای مذکور کذب است و دلیلی بر جدائی طرفین وجود ندارد تقاضای رد دعوی را دارد (صفحات ۱۹ لغایت ۲۵)

۵- تصاویری از اوراق پرونده کیفری درمورد ادعای آتش زدن زوجه توسط زوج به ضمیمه لایحه تقدیمی خانم وکیل موصوف خواهان پیوست پرونده شده است.

۶- پاسخ استعلام به عمل آمده از زندان مراغه حاکی از یک فقره سابقه بازداشت زوج به جرم ایراد ضرب و جرح و آتش زدن ضمیمه پرونده می باشد (صفحات ۲۶ لغایت ۴۳)

۷- در تاریخ مقرر رسیدگی ۳/۲/۱۳۹۲ به تقاضای خانم وکیل خواهان قراراستماع گواهی گواهان صادر شد.

الف- آقای ه.ف. شهادت داد: با طرفین نسبت فامیلی دارد و برای او فرقی ندارند شنیده سال قبل زوجه توسط زوج آتش زده شد او در بیمارستان به ملاقات زوجه رفت با وساطت ریش سفیدان زوجه را به منزل مشترک بردند بعد زوجه گفت جانش در خطر است نمی تواند با زوج زندگی کند و زوج او را اذیت و آزار می کند اگر چنین نبود زندگی می کردند مدت دو سال جدای از هم زندگی می نمایند. ب- آقای ع.م. شهادت داد: همسایه طرفین است زوج به او مراجعه نمود و در حدود ۴ سال قبل یا بیشتر بود و می گفت مواد سفید روان گردان مصرف کرد و زنش را آتش زد وکتک زد و آزار واذیت کرد و حالا پشیمان است به زندگی خود ادامه می دهد چندین جلسه او چند نفر دیگر را از موضوع مطلع کرد و در دادسرا تعهد داد ولی رفت خانم را اذیت کرد و دعوا و مرافعه راه انداخت چند سال است ادامه دارد وخواهان یتیم است ... اما آقای وکیل خوانده با تکذیب اظهارات شهود مدعی خصومت شخصی یکی از شهود با موکل خود (زوج) شده وی افزود یکی دیگر از شهود فامیل نسبی خواهان است. خانم وکیل خواهان پاسخ داد: یکی از شهود با هر دو طرف نسبت فامیلی دارد و ادعای خصومت شخصی گواه دیگر با زوج ادعایی بیش نیست و آقای وکیل زوج مدعی شد که یکی ازگواهان قبلا اقدام به شهادت دروغ علیه موکل او در این دادگاه و در دادگاه های دیگر نمود و مستندات خواهان کذب و واهی است ... و برای اثبات ادعایش شهود معرفی کرد آقای ص.ص. شهادت داد آقای ع.م. (گواه زوجه) وآقای ک.ع.(خوانده) با هم باجناق هستند نمی دانم به طور دقیق با هم اختلاف دارند یا خیر نمی دانم کینه توزی و دشمنی و درگیری دارند ... آقای ح.پ. تقریبا شهادتی مانند گواه قبلی داد و خانم وکیل خواهان جرح گواهان را بلادلیل دانست وآقای وکیل زوج مدافعات قبلی را تکرار کرد دادگاه جرح شهود را مردود و قرار ارجاع امر به داوری صادر نمود آقای خ. ع. به عنوان داور زوجه معرفی و به علت عدم معرفی داور برای زوج دادگاه آقای ی.الف. را به عنوان داور زوج انتخاب نمود داوران قادر به ایجاد سازش بین طرفین نشدند. (صفحات ۴۳ لغایت ۷۲)

۸-زوجه برابر نتیجه تست بارداری در تاریخ معاینه حامله نبود. (صفحه ۷۳)

۹- آقای الف.پ. دارای پروانه وکالت پایه دوم از مرکز امورمشاوران حقوقی و وکلاء قوه قضائیه به وکالت از خوانده (زوج) وکالت‬نامه ارائه کرد و طی لایحه ای اعلام داشت طرفین در مورد اختلافات پیش آمده به کرات توافق نمودند و مصالحه کردند و برای دوام زندگیشان اهتمام ورزیده درخواست رد دعوی را می نماید. (صفحات ۷۷ و ۷۸)

۱۰- برابر تصویر دادنامه شماره ۲۳۸-۱۳/۴/۱۳۸۸ در پرونده کلاسه های ۱۴۱/۸۸/۱۰۳ و ۸۴ شعبه ۱۰۳ دادگاه عمومی جزائی مراغه به لحاظ انصراف شاکیه و ابراز ندامت متهم و متعهد شدن به حسن اخلاق و... حکم بر برائت مشارالیه از ایراد ضرب و جرح عمدی به نحو آتش زدن زوجه صادر شد اما زوج برابر رأی غیرقطعی دیگری به پرداخت مهریه زوجه محکوم شد و در وقت مقرر رسیدگی ۶/۹/۱۳۹۲ برای چندمین بار خانم وکیل خواهان دعوی وخواسته را تکرار کرد او افزود خوانده به انواع مواد مخدر هروئین و شیشه و حشیش و مواد روانگردان معتاد است توسط پزشکی قانونی با اعلام تأخیر زوج در مراجعه به پزشکی قانونی جهت تست اعتیاد نتیجه منفی اعلام شد. (صفحات ۷۹ لغایت ۸۶)

برابر دادنامه شماره ۲۰۳۵-/۹۲-۷/۱۲/۱۳۹۲ با شرح دعوی و خواسته و درج خلاصه اظهارات طرفین واظهارات شهود و نتیجه استعلام به عمل آمده از پزشکی قانونی به استناد مقررات قانونی حکم به بطلان دعوی صادر و ظرف مهلت قانونی قابل تجدیدنظرخواهی اعلام شد. (صفحات ۸۷ و ۸۸)

دوم- تجدیدنظرخواهی خانم ف.ص. به وکالت ازخانم م.ع. طی دادنامه شماره ۱۸۳-/۹۳-۸/۲/۱۳۸۳ در پرونده کلاسه ۹۳۰۱۶۲ غیرموجه تشخیص و رد دادنامه معترض عنه تأیید و رأی تجدیدنظری ظرف مهلت قانونی قابل فرجام خواهی اعلام گردید. (صفحات ۹۰ لغایت ۹۸)

سوم- پس از ابلاغ رأی تجدیدنظری مذکور در تاریخ ۳۰/۲/۱۳۹۳ به شرح صفحه ۱۰۹ به خانم وکیل موصوف زوجه تجدیدنظرخواه و ثبت فرجام خواهی اش درتاریخ ۱۹/۳/۱۳۹۳ مراتب به آقای م.م. به وکالت از زوج فرجام خوانده ابلاغ شد لایحه ای از او و فرجام خوانده پیوست نمی باشد پرونده به دیوان‬عالی کشور ارسال و به کلاسه بالا ثبت و به شعبه اول دیوان‬عالی کشور ارجاع گردید لایحه ابرازی آقای وکیل موصوف به عنوان وکیل پایه یکم به دیوان‬عالی کشور ارسال و پیوست گردید.

رأی شعبه دیوان عالی کشور

توجها به اوراق پرونده وگزارش عضو ممیز در مورد دعوی خانم ف.ص. به وکالت ازخانم م.ع. به طرفیت آقای ک.ع. به خواسته صدورگواهی عدم امکان سازش که مطابق رأی بدوی به شماره مرقوم در گزارش عضو ممیز حکم به بطلان دعوی صادر و با رد اعتراض به عمل آمده در مرحله تجدیدنظری تأیید شده است نظر به اینکه: ۱- از فرزند مشترک طرفین درخصوص اختلافات والدینش از باب استطلاع تحقیق نگردیده است و نیز از آن طفل در مورد اعتیاد پدرش به مواد مخدر تحقیق نشده است استماع اظهارات او ممکن است در کشف واقعیت مؤثر باشد. ۲- با وجود اعلام اعتیاد زوج به مواد مخدر و دوباره اقدام به ترک اعتیاد در کانون ت. واقع در یونس‬آباد مراغه و شروع مجدد مصرف مواد مخدر از مرکز یا کانون فوق الذکر استعلام نشده است. ۳- اقتضاء داشته و دارد با ارجاع امر به واحد مددکاری دادگستری یا بهزیستی یا نیروی انتظامی درخصوص ادعای اعتیاد زوج به مواد مخدر تحقیق گردد. علت تأخیر در مراجعه زوج به پزشکی قانونی برای تست اعتیاد (به شرح صفحه ۸۶) می تواند قرینه ای به صحت ادعای اعتیاد مشارالیه باشد و در این خصوص از مشارالیه تحقیقی صورت نگرفته است ۴- طرفین از ۵/۵/۱۳۹۰ جدای از یکدیگر زندگی می کنند بررسی و تحقیق نشده است آیا امکان ادامه زندگی مشترک آنان وجود دارد یاخیر؟ ۵- اظهارات شهود خواهان که مورد جرح آقای وکیل خوانده قرارگرفتند در تاریخ ۱۸/۲/۱۳۹۲ جرح مذکور مردود اعلام شد (صفحه ۵۸) و شهود معارض نیز شهادتی مفید فایده و در رد ادعای زوجه یا خلاف واقع بودن شهادت شهود زوجه نداده اند. ۶- زوج دلیلی بر اقدام برای بازگشت زوجه به زندگی مشترک از تاریخ یاد شده ارائه نکرده است.۷- اقتضاء داشته و دارد از زوج جهت حضور در دادگاه دعوت به عمل آید و با رؤیت او معلوم شود آیا اعتیاد دارد یاخیر؟ چون امکان تقلب و حیله در اخذ گواهی منفی بودن تست اعتیاد می باشد.۸- اگرچه برابر تصویر رأی پیوست پرونده (صفحه ۸۰) زوج از اتهام معنونه تبرئه شد لیکن قید شد به علت گذشت شاکیه خصوصی و ابراز ندامت زوج از اعمال گذشته اش و متعهد شدن به حسن اخلاق تقاضای عفو کرده است که موارد یادشده حکایت از سوء‬رفتار زوج نسبت به زوجه می نماید و پرونده مذکور مطالبه و ملاحظه و از آن خلاصه نویسی نشده است. لذا با توجه به ناقص بودن تحقیقات و رسیدگی و تطبیق مورد با بندهای ۲ و ۳ و ۵ ماده ۳۷۱ قانون آئین دادرسی مدنی ضمن نقض دادنامه فرجام خواسته به استناد بند الف ماده ۴۰۱ قانون مذکور رفع نواقص و رسیدگی مجدد به همان دادگاه محترم صادرکننده رأی منقوض ارجاع می گردد.

مستشاران شعبه ۱ دیوان‬عالی کشور

علیزاده - کیقبادی