رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره ایراد عدم صلاحیت محلی در مرحله واخواهی

شماره دادنامه	۹۲۰۹۹۷۰۹۰۶۸۰۱۲۵۹
تاریخ دادنامه	۱۳۹۲/۰۹/۰۶
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۸ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	ایراد عدم صلاحیت محلی در مرحله واخواهی
قاضی	حسن عباسیان عبدالعلی ناصح کریمپور نطنزی

رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره ایراد عدم صلاحیت محلی در مرحله واخواهی: ایراد عدم صلاحیت محلی در مرحله ی واخواهی، قابل طرح و واجد اثر است.

رأی خلاصه جریان پرونده

در تاریخ ۲۶/۴/۹۱ خانم ف.ذ. ساکن شهرستان شهریار به توسط وکیل خود به طرفیت همسرش آقای ع.ذ.که آدرس محل اقامت وی را در حوزه قضایی شهرستان شهریار اعلام داشته دادخواستی به خواسته مطالبه نفقه از تاریخ ۳۰/۱۰/۸۹ لغایت ۳۰/۳/۹۱ تقدیم نموده که در شعبه چهارم دادگاه عمومی شهریار ثبت و با تعیین وقت از طرفین دعوت به رسیدگی به عمل آمد اخطاریه خوانده حسب گزارش مأمور ابلاغ طبق ماده ۷۰ قانون آیین دادرسی مدنی ابلاغ قانونی گردیده است در جلسه دادرسی مورخ ۳۱/۵/۹۱ خوانده حضور نیافته و لایحه ای تقدیم نکرده است وکیل خواهان حاضرشده تقاضای رسیدگی و صدور حکم به شرح خواسته را نموده است سرانجام دادگاه با اعلام ختم رسیدگی به موجب دادنامه غیابی شماره ۱۵۴۸۳۰/۴/۹۱ حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ ۰۰۰/۶۰۰/۳ تومان از بابت اصل خواسته و نیز پرداخت هزینه دادرسی و حق الوکاله به مبلغ تعیین شده صادر نموده است. دادنامه صادره در تاریخ ۲۵/۸/۹۱ طبق ماده ۷۰ به خوانده محکوم علیه ابلاغ شد. زوج محکوم علیه در تاریخ ۱۸/۹/۹۱ نسبت به آن واخواهی نموده و در دادخواست واخواهی آدرس محل اقامت خود را شهرستان بابل اعلام و در متن دادخواست اظهار داشته که مقیم شهرستان مذکور بوده و خواهان هم از این موضوع اطلاع داشته و دعوی حضانت فرزند را در دادگاه بابل اقامه کرده و اینجانب هم جهت اثبات نشوز همسرم در شعبه هفتم دادگاه حقوقی شهریار طرح دعوی نموده ام که پرونده امر به شماره ۹۱۰۵۸۴ در جریان رسیدگی بوده و هنوز منتهی به صدور رأی نشده است. دادگاه با تعیین وقت از طرفین دعوت به رسیدگی به عمل آورد در جلسه دادرسی مورخ ۲۶/۱۰/۹۱ واخواه حضور یافته و وکیل واخوانده فقط لایحه ای تقدیم نموده است واخواه اظهار داشت اعتراض به شرح دادخواست تقدیمی است من از تاریخ ۱۰/۱۲/۸۸ تا به حال در شمال زندگی می کنم و قبل از ۸۸ در شهریار زندگی می کردم الآن هم مطابق قرارداد اجاره که تصویر آن تقدیم می گردد در شمال زندگی می کنم و آدرس اعلامی آدرس مستأجر پدرم می باشد من به صلاحیت دادگاه ایراد می کنم و بی اطلاع از رأی بوده ام و از طریق مستأجر پدرم مطلع شدم. سپس دادگاه با اعلام ختم رسیدگی به موجب رأی شماره ۲۴۵۹ ۲۷/۱۰/۹۱ با استدلال اینکه حسب قرارداد اجاره که تصویر مصدق آن در پرونده پیوست می باشد واخواه از مورخه ۱/۱۱/۹۰ لغایت ۱/۱۱/۹۱ در آدرس واقع در بابل سکونت داشته و اخطاریه ها از طریق الصاق ابلاغ گردیده و نتیجتا با احراز اینکه واخواه بی اطلاع از رأی بوده لذا با قبول واخواهی و با پذیرش عدم صلاحیت این دادگاه ضمن نقض دادنامه واخواسته مستندا به ماده ۱۱ قانون آیین دادرسی مدنی قرار عدم صلاحیت خود را به شایستگی دادگستری شهرستان بابل صادر نموده و پس از وصول پرونده به دادگستری بابل و ثبت آن در شعبه دوم دادگاه حقوقی شعبه مرجوع الیه در وقت فوق العاده با اعلام ختم رسیدگی به موجب رأی شماره ۸۴۸ ۱۷/۵/۹۲ با استدلال اینکه در این پرونده قاضی محترم شعبه چهارم دادگاه عمومی شهریار در مورد واخواهی آقای ع.ذ. نسبت به دادنامه مورخ ۳۰/۶/۹۱ قرار عدم صلاحیت به شایستگی دادگستری بابل صادر نموده و این در حالی است که اصل دادنامه مربوط به دادگاه مذکور بوده و قهرا هر نوع اعتراض و واخواهی مربوط به همان دادگاه یا تجدیدنظر محل همان دادگاه می باشد لذا دادگاه خود را صالح به رسیدگی ندانسته و در اجرای تبصره ماده ۲۷ قانون آیین دادرسی مدنی پرونده را جهت حل اختلاف به دیوان عالی کشور ارسال و پس از وصول به این شعبه ارجاع گردیده است.

هیأت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید. پس از قرائت گزارش آقای حسن عباسیان عضو ممیز و ملاحظه اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رأی می دهد:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

در خصوص اختلاف در صلاحیت فی مابین شعبه چهارم دادگاه اختصاصی شهریار و شعبه دوم دادگاه حقوقی شهرستان بابل در رسیدگی به دعوی زوجه خواهان به خواسته مطالبه نفقه معوقه با توجه به محتویات پرونده نظر به اینکه دعوی مطروحه در وضعیت موجود با توجه به عنوان خواسته آن و تاریخ تقدیم دادخواست که ملاک قانونی صلاحیت دادگاه بوده مشمول حاکمیت ماده ۱۱ قانون آیین دادرسی مدنی بوده و طبق قاعده عمومی مقرر در صدر ماده مذکور رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاهی که خوانده در حوزه قضایی آن اقامت دارد می باشد و علی رغم اینکه خواهان در دادخواست تقدیمی آدرس محل اقامت زوج خوانده را در حوزه قضایی شهرستان شهریار اعلام نموده مع هذا زوج خوانده در مقام واخواهی به حکم غیابی صادره علیه خود ضمن اعلام آدرس دقیق محل اقامت و سکونت خود در حوزه قضایی شهرستان بابل به صلاحیت دادگاه عمومی شهریار در رسیدگی به دعوی مطروحه از سوی زوجه ایراد نموده است و نحوه ابلاغ اخطاریه ها در آدرس معین در دادخواست و نیز مفاد اجاره نامه ابرازی از ناحیه زوج خوانده مؤید اظهارات نامبرده و مبین اقامت ایشان در حوزه قضایی شهرستان بابل از تاریخ قبل از تقدیم دادخواست زوجه تا صدور رأی می باشد و بدین لحاظ دادگاه صادرکننده دادنامه واخواسته در اجرای ماده ۳۰۵ قانون آیین دادرسی مدنی و در مقام رسیدگی به واخواهی مطروحه ضمن قبول واخواهی و پذیرش ایراد مطروحه با نقض دادنامه واخواسته به اعتبار محل اقامت خوانده در حوزه قضایی شهرستان بابل در خصوص دعوی مطروحه از ناحیه زوجه قرار عدم صلاحیت خود را به شایستگی دادگاه عمومی بابل صادر نموده و به این ترتیب برخلاف استدلال شعبه دوم دادگاه عمومی بابل با نقض دادنامه غیابی صادره از شعبه چهارم دادگاه عمومی شهریار از سوی این دادگاه در مرحله واخواهی، واخواهی واخواه خاتمه یافته و مآلا منتفی بوده و تنها موضوع مطروحه همان دعوی اولیه زوجه خواهان بوده که با رعایت مقررات مربوط به صلاحیت بایستی توسط دادگاه ذیصلاح مورد رسیدگی قرار گیرد ازاین رو استدلال شعبه دوم دادگاه حقوقی بابل که بر مبنای آن از خود نفی صلاحیت نموده وجاهت قانونی نداشته و نتیجتا به اعتبار محل اقامت زوج خوانده در حوزه قضایی شهرستان بابل که از طرف خود ایشان در مرحله واخواهی تعیین و اعلام گردیده و ملاک قانونی در صلاحیت می باشد رسیدگی به دعوی مطروحه در صلاحیت دادگاه عمومی ویژه خانواده شهرستان بابل خواهد بود بنابراین در اجرای تبصره ماده ۲۷ قانون آیین دادرسی مدنی ضمن تأیید رأی شماره ۲۴۵۹۲۷/۱۰/۹۱ شعبه چهارم دادگاه عمومی شهریار و نقض رأی شماره ۸۴۸۱۷/۵/۹۲ شعبه دوم دادگاه عمومی بابل و تأیید صلاحیت این دادگاه در رسیدگی به دعوی مطروحه فی مابین محاکم مرقوم حل اختلاف می گردد مقرر می دارد پرونده پس از ثبت نتیجه و کسر از موجودی به مرجع ذی ربط اعاده گردد.

رئیس شعبه ۸ دیوان عالی کشور مستشار عضو معاون

عباسیان ناصح کریمپور نطنزی