رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره بار اثبات دلیل در دعوای اثبات رابطه زوجیت

شماره دادنامه	۹۵۰۹۹۷۰۹۰۸۹۰۰۱۵۹
تاریخ دادنامه	۱۳۹۵/۰۲/۲۸
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	انتقالی
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	بار اثبات دلیل در دعوای اثبات رابطه زوجیت
قاضی	مهدی اسلامی محمدحسن جلیلی تقویان

رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره بار اثبات دلیل در دعوای اثبات رابطه زوجیت: در دعوای اثبات رابطه زوجیت، در صورتی که در مورد وقوع اصل نکاح بین طرفین اختلافی وجود نداشته و اختلااف تنها در دائم یا موقت بودن عقد باشد، اصل بر دوام بوده و ضروریست مدعی انقطاع ارائه دلیل نماید.

رأی خلاصه جریان پرونده

خانم ز. ع. دادخواستی به طرفیت آقای ع. ر. به خواسته ثبت واقعه ازدواج تقدیم محاکم عمومی بندرعباس نموده است که پرونده به شعبه چهارم عمومی ارجاع گردیده خواهان متعاقبا طی طایحه ای خواسته خود را به اثبات زوجیت تغییر داده است. (قبل از جلسه اول رسیدگی) آقای ع. ح. و خانم ف. ص. وکلای مرکز مشاوران قوه قضائیه با تقدیم وکالت نامه خود را وکیل خوانده معرفی کرده اند در تاریخ ۹۴/۳/۱۶ در جلسه دادرسی که با حضور خواهان و وکلای خوانده تشکیل شده است، خواهان خواسته خود را به شرح دادخواست اثبات زوجیت اعلام کرده است و اضافه نموده در تاریخ ۸۸/۱۲/۲۵ به عقد نکاح دائمی خوانده درآمده با مهریه یک خانه و هزینه یک سفر زیارتی به مشهد و تقاضای اثبات زوجیت خود را دارد، خوانده که شخصا نیز در دادگاه حاضر بوده است ادعای خواهان را تکذیب نموده و اظهار داشته که عقدنامه جعلی است و اصل آن را ارائه دهد و اضافه نموده عقدآنها نکاح موقت بوده و یکساله که الان هم مدت آن منقضی شده و مهریه هم یک میلیون تومان بوده که پرداخت شده است خواهان اظهار داشته من شاهد دارم و حاضرم شهود خود را به دادگاه معرفی کنم دادگاه قرار استماع شهادت شهود صادر نموده و در تاریخ ۹۴/۵/۳ در جلسه دادگاه طرفین مجددا به تکرار حرفهای قبلی خود پرداخته اند و وکیل خوانده تا مجددا با طرح ادعای جعل خواستار ارائه اصل سند نکاحیه برای بررسی و کارشناسی شده است و اضافه نموده گواهان هیچیک شاهد عقد نبوده اند وی همچنین اظهار داشته تقاضا دارم در خصوص وضعیت روحی و روانی و جسمی انشاءکننده عقد مرحوم ذ. در اواخر عمرش از شورای روستا و مطلعین و شهود تحقیق شود تنها مستند خواهان عقدنامه است که جعلی است. خواهان با تکذیب جعلیت عقدنامه مستند دعوی اظهار داشته اصل عقد نامه دست خوانده است او مرا برد خارج شهر نزد حاج ح. ذ. که عقد کرد و صیغه را جاری نمود و عقد دائم بود من فقط کپی عقدنامه را داشتم . در تحقیق از شهود آقای الف. ط. داماد خواهان اظهار داشته خواهان مادر همسرم است در تاریخ ۸۸/۱۲/۲۵ با خوانده ازدواج کرده وعقددائمی بوده استو خرید یک منزل و یک سفر زیارتی بوده است من زمان عقد حاضر نبوم و قبل از ازدواج من با دختر خواهان آنها ازدواج کرده بودند . گواه دیگر م. ع. ۲۳ ساله اظهار داشته خواهان عمه من است. یادم می آید که سال ۱۳۸۸ اینها با هم ازدواج کردند و آمدند نزد پدرم و عقدنامه را ارائه کردند و اطلاع پیدا کردیم که عقد دائم است و مهریه یک منزل ویک سفر زیارتی بوده است. پس از آن دادگاه طی دادنامه شماره ۴۰۰۶۲۸-۹۴/۵/۱۷ خلاصتا این گونه رأی داده است .... خواهان اظهار داشته همسر دائمی خوانده بوده و در این رابطه به شهادت شهود استناد کرده است که باتوجه به مؤدای گواهی گواهان که حکایت از صدق ادعای خواهان دارد و رابطه زوجیت دائم بین آنها بر قرار است و وکیل خوانده عقدنامه را مورد انکار و تردید اعلام نموده و شهود هم شاهد وقوع عقد نبوده اند و وضعیت روحی و روانی و جسمی عاقد هم به گونه ای بوده که شرایط اجرای عقد ازدواج را نداشته و تقاضای رد ادعای خواهان شده است و خوانده مدعی عقد دائم بوده، نظر به اینکه طرفین اصل عقد نکاح را قبول دارند و اقرار به آن نموده اند و اختلاف در دوام یا انقطاع عقد است که اصل بر دوام می باشد و مدعی انقطاع دلیلی بر این امر ارائه نکرده است ، لذا دعوی را ثابت دانسته و حکم به اثبات رابطه زوجیت دائمی بین طرفین با مهریه مذکور صادر می نماید و دفاتر ازدواج مکلفند ازدواج مذکور را با مهریه فوق الذکر ثبت نمایند، آقای ع. ر. نسبت به این رأی تجدیدنظرخواهی کرده است. در این مرحله آقای م. الف. وکیل مرکز مشاوران قوه قضائیه از سوی خوانده اعلام وکالت کرده است . وی با تقدیم لایحه و تصویر عقدنامه دائمی و فرم تعهدنامه سازمان تأمین اجتماعی که حاکی از تعهد خواهان است به این که ازدواج نکرده و شوهر ندارد (۹۱/۷/۲۳) و با تکرار ادعای انکار و تردید نسبت به سند نکاحیه و نقض دادنامه را خواستار شد است و ضمنا اضافه نموده که در عقدنامه عاقد ح. ذ. است نه حاج ش. و عقدنامه مهر و تصدیق ندارد و شهود هم از اقارب خواهان هستند . در ادامه رسیدگی دادگاه با دعوت مجدد طرفین و تعیین وقت رسیدگی مبادرت و از وکیل تجدیدنظر خوانده خواسته است که اصل مدارک و از جمله عقدنامه را همراه بیاورد و شخص عاقد آقای ش. ذ. را نیز به عنوان مطلع دعوت نموده است و با درخواست طرفین برای سازش و اعلام بعدی آنان مبنی بر عدم حصول سازش دادگاه طی دادنامه شماره ۷۰۱۲۰۷-۹۴/۱۱/۲۰ با رد تجدیدنظرخواهی دادنامه بدوی را تأیید نموده است که نسبت به آن از سوی آقای ع. ر. فرجامخواهی شده و پرونده به دیوان عالی کشور ارسال و با ارجاع آن به این شعبه و ثبت و تکمیل پرونده توسط دفتر اینک تحت نظر قرار دارد پرونده بیش از این حکایتی ندارد . لایحه اعتراضیه فرجامخواه هنگام شور قرائت خواهد شد. به تاریخ فوق شعبه پنجم دیوان عالی کشور به تصدی امضاءکنندگان زیر تشکیل است. پرونده کلاسه فوق تحت نظر قرار دارد. پس از بررسی محتویات پرونده و قرائت گزارش عضوممیز و انجام مشاوره به شرح آتی انشاء رأی می نماید.

رأی شعبه دیوان عالی کشور

فرجام خواهی نسبت به دادنامه فرجا خواسته موجه و مؤثر به نظر نمی رسد و با توجه به محتویات پرونده و ادله ابرازی رأی صادره صحیحا" اصدار یافته ، و از لحاظ رعایت قواعد دادرسی و اصول ومبانی رأی فاقد اشکال مؤثر است و اعتراض مؤثری هم از سوی فرجام خواه نشده لذا با استناد به ماده ۳۷۰ قانون آیین دادرسی مدنی دادنامه معنونه ابرام و پرونده به دادگاه صادر کننده رأی اعاده می گردد.

شعبه پنجم دیوان عالی کشوررئیس شعبه : مهدی اسلامی مستشار: جلیلی تقویان