رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره تاثیر بازگشت زوج بعد از تحقق وکالت در طلاق زوجه

شماره دادنامه	۹۴۰۹۹۷۰۹۰۸۳۰۰۰۴۷
تاریخ دادنامه	۱۳۹۴/۰۱/۲۲
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۲۳ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	تاثیر بازگشت زوج بعد از تحقق وکالت در طلاق زوجه
قاضی	یعقوب انصاری موسی جعفری

رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره تاثیر بازگشت زوج بعد از تحقق وکالت در طلاق زوجه: در صورت تحقق شرایط اعمال وکالت در طلاق برای زوجه به دلیل ترک زندگی مشترک توسط زوج، بازگشت بعدی و تقاضای زندگی مشترک ازسوی وی، مانع استفاده زوجه از حقی که به موجب وکالت مأخوذه ضمن عقد نکاح ایجاد شده نیست.

رأی خلاصه جریان پرونده

درتاریخ ۹۱/۱۲/۰۲ آقای ا.س به وکالت از خانم ع. ض. دادخواستی به طرفیت آقای ع. ض. به خواسته طلاق به لحاظ بروز عسروحرج باتحقق بند ۱ ماده ۱۱۳۰ ق م تقدیم دادگاه عمومی شیراز نموده وتوضیح داده موکله درتاریخ ۱۳۸۹/۰۱/۱۷ بعقد شرعی و دائمی خوانده در آمده است حالیه خوانده محترم مدت ۸ ماه است غایب بوده و موکله هیچ خبری از وی ندارد حال باتوجه به تحقق بند ۸ از شروط ضمن عقد نکاح ونیز نظر به اینکه با وضعیت موجود ادامه زندگی مشترک برای موکله سخت وغیر قابل تحمل است وموجب بروز عسروحرج درزندگی ایشان می باشدلذا به استنادبند۱تبصره الحاقی به ماده۱۱۳۰ق م تقاضای صدورگواهی عدم امکان سازش جهت اجرای صیغه طلاق نموده ورسیدگی به شعبه دوازدهم دادگاه عمومی شیراز محول می گردد جلسه دادگاه درتاریخ ۱۳۹۲/۰۱/۱۰ باحضور خواهان و وکیل وی تشکیل واظهار داشته موکله به شرح دادخواست تقدیمی سه سال پیش به عقددائمی خوانده در آمده است وعلیرغم اصرار موکل مبنی بر تهیه منزل مستقل ونیز مراسم ازدواج که خوانده هیچ اقدامی نکرده ونه ماه متوالی می باشد که ترک زندگی نموده است وموکل هیچ گونه اطلاعی از ایشان ندارد واین موضوع موجب بروز عسروحرج شدید درزندگی موکل گردیده است وایشان را دربلاتکلیفی مطلق قرارداده است به دلیل تخلف زوج از بند ۸ شروط ضمن عقد سند نکاحیه ونیز بند ۱ ماده ۱۱۳۰ ق م درخواست طلاق نموده و ادامه می دهد شهودی جهت ادای شهادت به نفع موکله وجوددارد دادگاه قرار استماع شهادت شهود خواهان صادر و خوانده ازطریق جراید به دادرسی دعوت می شود از طرفی خواهان نیز جهت معاینه از حیث دوشیزه بودن به پزشکی قانونی معرفی می گردد پزشکی قانونی درجواب نامه دادگاه و پس از معاینه از خانم ع. ض. فرزند م. اعلام داشته درتاریخ ۱۳۹۲/۰۱/۱۱ ساعت ۱۳:۵ معاینه به عمل آمده پرده بکارت از نوع حلقوی قابل اتساع است . باتوجه به بازنبودن دهانه مهبل وقوام لبه ها ، نامبرده غیر مدخوله است .ص ۳۶ درجلسه مورخ ۱۳۹۲/۰۲/۲۶ خواهان اظهار داشته وکیل خود را عزل نمودم خوانده پسر عموی من است پس از سه ماه از تاریخ عقد بدون اینکه برنامه ای برای شروع زندگی مشترک داشته باشد کشورایران راترک کرده و به امارات متحده عربی رفته ، دیگر خبری از وی ندارم وبلاتکلیف هستم ، در عسروحرج به سر می برم پدر زوجه آقای م. ض. گواهی داده دخترم ع. را به عقد برادر زاده ام در آورده ام ومنتظر خوشبختی آنهابودم اما مدت زیادی است که دامادم دخترم را رها کرده واز کشور خارج شده است واو را در بلاتکلیفی رها کرده است دامادم درایران نیست وخانواده اش مسئولیت پذیر نیستند وقبول نمی کنند تا مشکل حل شود حال درخواست دارم به داد این دختر برسید شاهد دوم خانم گ.م مادر خواهان حرفهای من همان است که پدردخترم بیان داشت تمام تلاشمان را کردیم ولی انگار هیچ فائده ای نداشت تنها راه جلوگیری از بدبختی بیشتر دخترم طلاق است طلاق چیز بدی است اما بلاتکلیفی از طلاق بدتر است شوهرش او را بحال خود رها کرده و به کشور خارج رفته است و مادسترسی به او نداریم متعاقب صدور قرار ارجاع امر بداوری زوجه پدر خود را بعنوان داور تعیین و چون زوج داور تعیین نکرده آقای ی. ض. را بعنوان داور زوج معرفی مینماید داور زوجه نظر خود را مبنی بر اینکه تلاش ها مثمر ثمر نبوده و نظرم به عدم امکان سازش است وزوجه از نظر مهریه وغیره هیچ ادعائی ندارد اعلام نموده است ص ۴۶ دادگاه بااعلام ختم رسیدگی برابر دادنامه شماره ۰۰۱۷۵ مورخ ۱۳۹۲/۰۲/۲۸ درخصوص دعوی خانم ع. ض. فرزند م. بطرفیت آقای ع. ض. فرزند م.ط. مبنی بر درخواست طلاق به لحاظ عسروحرج وتحقق بند ۱ ماده ۱۱۳۰ ق م وپس از انعکاس خلاصه دادخواست واظهارات خواهان وخلاصه اظهارات شهود ووکیل خواهان نظریه عدم دفاع خوانده وپاسخ استعلام واصله از اداره مهاجرت وگذرنامه که حاکی از خروج زوج درتاریخ ۱۳۹۱/۰۴/۲۶از کشور به مقصد امارات متحده عربی از طریق مرزهوائی وعدم بازگشت وی درمدت ده ماه می باشد ازموجبات بارز عسروحرج تلقی وبه استناد مواد ۱۱۲۹ و ۱۱۳۰ ق م وتخلف زوج از شرط ضمن عقد به جهت ترک زندگی مشترک که بدون عذر موجه بوده لذا حکم به طلاق زوجه صادر وچون زوجه باکره است ومستحق بیش از نصف مهریه نمی باشد وآن را دریافت کرده است ودرخصوص سایر امور مالی هم ادعائی نداردو با وصف عدم حضور زوج به سردفتر نمایندگی دراجراء وثبت سند طلاق داده شده است ورأی را غیابی اعلام کرده است آقای الف. ط. پس از اعلام وکالت از سوی زوج از دادنامه فوق واخواهی نموده و دادگاه درتاریخ ۱۳۹۳/۰۲/۱۴ تشکیل جلسه داده ، زوج اظهار داشته درتاریخ ۱۳۸۹/۰۱/۰۷ ازدواج کردیم یعنی به عقد هم در آمدیم درتاریخ ۱۳۹۱/۰۴/۲۶ از کشور ایران به قصدامارات خارج شدم ودرامارات شاغل هستم ودرمغازه کار میکنم درتاریخ ۱۳۹۳/۰۲/۱۲ به کشور برگشتم به من گفتند پرونده ای تحت عنون طلاق است و چون مرا خواستند مهریه همسرم ۶۷ سکه کامل بهار آزادی است از طریق اداره ثبت ممنوع الخروج شدم نصف مهریه را پرداخت کردم سپس وکیل وی به صلاحیت محلی دادگاه ایراد نموده واعلام داشته مدافعات بشرح لایحه تقدیمی است دادگاه مجددا قرار ارجاع امر به داوری صادر می نماید زوجین پدران خود را بعنوان داور منتخب به دادگاه معرفی وداوران نظریه مکتوب خود را جداگانه که حکایت از عدم توفیق درجهت صلح و سازش دارد به دادگاه ارائه نموده اند ص ۱۳۸ – ۱۳۹ دادگاه بااعلام ختم رسیدگی طی دادنامه شماره - ۰۰۴۳۵ مورخ ۱۳۹۳/۰۴/۱۹ واخواهی آقای ع. ض. باوکالت آقای ط. وآقای م. ج. به طرفیت خانم ع. ض. با وکالت بعدی خانم ط.ر که عمده ایرادات به عمل آمده مربوط به صلاحیت محلی دادگاه بوده واظهار نظر قضائی دادگاه در این خصوص وایراد دیگر مبنی بر اینکه زوج جهت تحکیم مبانی زندگی مشترک نیمی از مهریه راپرداخت نموده است درحالی که جهت رفع ممنوع الخروج بودن پرداخت نموده و دادگاه ایرادات ودفاعیات وکلای واخواه را وارد ندانسته و باتوجه به دفاعیات وکیل واخوانده و احراز ترک نفقه از زمان انعقاد عقد نکاح تاکنون وترک زندگی مشترک از ناحیه زوج واینکه اقدامات زوج طی پنج سال گذشته موجب کراهت وتنفر شدید زوجه گردیده به نحوی که گفته اگر مرا به زندگی مشترک مجبور نمایند خودکشی خواهم نمود و اعلام نموده مهرم حلال جانم آزاد واعلام نموده حاضرم مهریه ای که وصول کرده ام برگردانم وعدم تأثیر تلاشهای داوران درانصراف زوجه از طلاق وتشدید اختلافات لذا دادگاه بااعلام اینکه رأی غیابی صادره با مذهب زوجین که سنی شافعی هستند مغایرتی نداشته وضمن رد واخواهی دادنامه واخواسته راعینا تأییدکرده است وکلای زوج در فرجه قانونی از دادنامه شماره ۰۴۳۵ – مورخ ۱۳۹۳/۰۴/۱۹ تجدیدنظر خواهی نموده اند وشعبه ۲۲ دادگاه تجدیدنظر حسب الارجاع پرونده راتحت نظر قرارداده وبااعلام ختم رسیدگی به شرح دادنامه شماره ۰۱۱۱۹ مورخ ۱۳۹۳/۰۹/۰۸ ضمن رد ایراد تجدیدنظرخواه در خصوص صلاحیت محلی دادگاه بدوی تجدیدنظر خواهی را درخصوص ماهیت دعوا نیز وارد ندانسته زیرا به نظر دادگاه تجدیدنظر بند هشتم از شروط ضمن عقد محقق گردیده است چرا که براساس گزارش اداره گذرنامه تجدیدنظر خواه ازتاریخ ۱۳۹۱/۰۴/۲۶ ازایران به مقصد امارات خارج گردیده واقدامات وی تنها یک مورد اظهارنامه درتاریخ ۱۳۹۱/۰۵/۰۷ وارائه دادخواست الزام به تمکین که هردو توسط وکیل انجام گرفته وحکم بطلان صادر گردیده منحصر می گردد واین اقدام هیچگونه ارتباطی با حسن معاشرت نداشته واگر بعدا هم به ایران باز گشته وتقاضای زندگی مشترک بنماید مانع استفاده تجدیدنظر خوانده از حقی که به موجب وکالت مأخوذه ضمن عقد نکاح کسب شده نخواهد شد . لذا دادگاه تجدیدنظر به حذف عبارت از به نظر مندرج در سطر هشتم صفحه دوم دادنامه اول تا صادر می گردد سطر دهم والحاق این عبارت لذا تحقق بند هشتم از شروط نکاحیه محرز ومسلم تشخیص وبه استناد ماده ۱۱۱۹ ق م به خواهان اذن به مراجعه یکی از دفاتر رسمی طلاق باحق توکیل به غیر جهت اجرای صیغه طلاق اعطاء می گردد نوع طلاق بائن غیر مدخوله می باشد اعتبار حکم صادره شش ماه ازتاریخ ابلاغ رأی فرجامی یاانقضاء مهلت فرجام خواهی است و .... درنهایت بااصلاحات فوق دادنامه تجدیدنظر خواسته را تأیید می نماید وکلای آقای ع. ض. از دادنامه اخیر الذکر فرجام خواهی نموده وطی لایحه ای ایرادات شکلی وماهوی خود رامنعکس نموده اند که به هنگام شور قرائت ومورد توجه قرار خواهد گرفت پرونده پس از طی مراحل قانونی به دیوان عالی کشور ارسال و رسیدگی به این شعبه ارجاع گردیده است . هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش آقای ج. عضو ممیز و اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رأی میدهد:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

فرجام خواه ووکلای وی ایراد واعتراض مؤثری که مستلزم نقض رأی فرجام خواسته باشد ارائه نداده اند وایراد بردادنامه ازحیث استدلال و استناد به قانون ورعایت قواعد دادرسی نیز درحدی نیست که نقض رأی راایجاب نمایدعلیهذا استنباط دادگاه از دلائل ومحتویات پرونده خالی از اشکال مؤثر تشخیص و مألا دادنامه موصوف به شماره ۸۰۱۱۱۹ – ۱۳۹۳/۰۹/۰۸ صادره از شعبه بیست و دوم دادگاه تجدیدنظر استان فارس ابرام می گردد .

شعبه ۲۳ دیوان عالی کشور- رئیس و مستشار

یعقوب انصاری - موسی جعفری