رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره تحقق وکالت در طلاق به دلیل ابتلای زوج به بیماری هپاتیت B

شماره دادنامه	۹۲۰۹۹۷۰۹۰۶۸۰۱۳۵۲
تاریخ دادنامه	۱۳۹۲/۰۹/۲۷
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۸ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	تحقق وکالت در طلاق به دلیل ابتلای زوج به بیماری هپاتیت B
قاضی	حسن عباسیان عبدالعلی ناصح کریمپور نطنزی

رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره تحقق وکالت در طلاق به دلیل ابتلای زوج به بیماری هپاتیت B: هرچند احتمال سرایت بیماری هپاتیت B زوج به زوجه، که از طریق تماس جنسی و انتقال خون صورت می گیرد، بسیار کم است اما ازآنجاکه احتمال سرایت وجود دارد و از طرفی زوج می بایست برای جلوگیری از این بیماری واکسن های لازم را تزریق و مرتب تحت نظر و آزمایش آنتی بادی باشد بنابراین شرایط موجود با بند ۳ شروط ضمن عقد مندرج در سند ازدواج، تطابق دارد و موجب تحقق وکالت در طلاق برای زوجه می شود.

رأی خلاصه جریان پرونده

خانم م.ح. در تاریخ ۱۳/۱۰/۹۰ دادخواستی با وکالت آقای م.و. به طرفیت آقای الف.ع. به خواسته طلاق تقدیم نموده که شعبه اول دادگاه عمومی تربت حیدریه تحت پرونده شماره ۳۳۴۲/۹۰ عهده دار رسیدگی شده است. وکیل خواهان در دادخواست تقدیمی توضیح داده که موکلش به موجب سند ازدواج شماره ۱۲۹۳۰ مورخ ۲۲/۴/۸۸ دفتر ازدواج شماره ... حوزه ثبتی تربت حیدریه با صداقیه ۱۱۴ سکه بهار آزادی به عقد دائمی و رسمی خوانده درآمده است فرزند مشترکی ندارند. زوج قبل از ازدواج دارای بیماری هپاتیت B بوده ولی این موضوع را از زوجه مخفی نگه داشته و با توجه به تخلف زوج از بند ۳ شروط ضمن عقد تقاضای صدور حکم طلاق دارد. آقای ج.ت. از ناحیه زوج اعلام وکالت می نماید. اولین جلسه رسیدگی دادگاه به تاریخ ۱۹/۴/۹۱ با حضور وکلای زوجین و شخص زوج تشکیل می گردد. وکیل خواهان مطالب خود را به شرح دادخواست تقدیمی اعلام و اضافه می نماید زوج هنگام تنظیم سند ازدواج کلیه شروط ضمن عقد را پذیرفته و آن ها را امضاء نموده است. زوج قبل از ازدواج مبتلابه بیماری هپاتیت B بوده و این موضوع را از زوجه مخفی نموده و در طول زندگی مشترک زوجه در جریان بیماری زوج قرار می گیرد سوابق امر در اداره انتقال خون تربت حیدریه موجود است. زوج در مشهد نزد دکتر خ. پرونده درمان دارد. تقاضای مطالبه سوابق و معرفی زوج به پزشکی قانونی را دارم تا با توجه به تخلف زوج از بند ۳ شروط ضمن عقد حکم طلاق صادر شود. زوجه حاضر است در قبال طلاق یک سکه از مهریه اش را بذل نماید. وکیل خوانده در مقام دفاع اظهار می دارد استناد وکیل زوجه در مورد طلاق باید مشخص شود آیا وجود بیماری خطرناک هپاتیت می باشد که ادامه زندگی را مختل نموده یا اینکه مدعی هستند زوج این بیماری را مخفی نگه داشته و حالا پس از اطلاع از این بیماری تقاضای فسخ نکاح دارند در حال اول باید ادعای خود را ثابت نمایند. زوج تا لحظه آزمایش خون که برای انجام عقد صورت گرفته از بیماری هپاتیت خود اطلاع نداشته و زوجه نیز در همان روز در جریان امر قرار می گیرد. با مراجعه به پزشک اعلام می شود که این بیماری قابل پیشگیری بوده و با تزریق واکسن به همسر یا دیگران نیز منتقل نمی گردد. این بیماری به هیچ وجه خطرناک نبوده و به راحتی قابل درمان و پیشگیری می باشد و انتقال هم نمی یابد. هرکسی واکسن بزند مبتلا نمی شود. بنابراین زوجه نمی تواند مدعی وجود ضرر یا خطر گردد. مطلع نبودن زوجه از این بیماری نیز صحت ندارد. زیرا در زمان انجام آزمایش برای ازدواج در جریان امر قرارگرفته و کارت واکسیناسیون زوجه حکایت از این دارد که زوجه در تاریخ ۲۳/۱۰/۸۸ و ۲۵/۱۱/۸۸ و ۲۵/۵/۸۹ واکسن هپاتیت تزریق نموده است. دکتر خ. نیز که درمان زوج را به عهده داشته حال وی را بسیار خوب اعلام نموده است وکیل زوجه می گوید خواسته ما طلاق است و ادعای فسخ نکاح نداریم. در حال حاضر زوج مبتلابه این بیماری است و ظاهرا بیماری بعد از ازدواج معلوم شده است. در این مرحله دادگاه مبادرت به صدور قرار ارجاع امر به داوری نموده که پس از تعیین داوران و طی تشریفات، نظر آنان که مفادا حکایت از عدم توفیق در برقراری صلح و سازش بین زوجین دارد، ارائه می شود. دادگاه طی شرحی به پزشکی قانونی ضمن معرفی زوج سؤال می نماید که آیا زوج مبتلابه بیماری هپاتیت B می باشد و آیا این بیماری قابل درمان است یا جزو بیماری های صعب العلاج می باشد. آیا دوام زوجیت را به مخاطره می اندازد؟ سوابق زوج از پزشک معالج نیز استعلام می شود. آقای دکتر خ. در پاسخ اعلام می دارد زوج از تاریخ ۲۳/۱۲/۸۸ مراجعاتی برای درمان به همراه همسرش داشته و به علت بیماری هپاتیت فعال از تاریخ ۱۸/۱/۸۹ تحت درمان قرارگرفته و حداقل به مدت پنج سال باید درمان ادامه یابد. در صورت ادامه درمان بیماری تحت کنترل است. پزشکی قانونی نیز در پاسخ مورخ ۳/۷/۹۱ اعلام می دارد بیماری هپاتیت B جزو بیماری هایی است که در حاضر درمان قطعی نداشته ولی با درمان های فعلی و انجام واکسیناسیون قابل پیشگیری و کنترل می باشد. با توجه به اینکه زوجه واکسیناسیون موفق داشته احتمال سرایت بیماری به وی بسیار کم است. سرایت بیماری از طریق تماس جنسی و انتقال خون می باشد. دادگاه ختم دادرسی را اعلام و با توجه به محتویات پرونده و اظهارات طرفین و احراز رابطه زوجیت و اینکه مساعی دادگاه و داوران در جهت ایجاد صلح و سازش مفید و مؤثر واقع نگردیده و زوجه و وکیل وی با اشاره به ابتلا زوج به بیماری هپاتیت B و مخفی نگه داشتن آن بیماری قبل از ازدواج و اینکه این بیماری از طریق رابطه جنسی قابل انتقال است مدعی تخلف زوج از بند ۳ شروط ضمن عقد گردیده و خوانده و وکیل وی در مقام دفاع ضمن پذیرش بیماری زوج مدعی شده که بیماری مذکور مخاطره آمیز نبوده و زوجه در جریان این بیماری هنگام دادن آزمایش برای ازدواج بوده و واکسن مربوطه را تزریق نموده و خطر انتقال بوی وجود ندارد. پزشکی قانونی در پاسخ خود اعلام نموده که این بیماری از طریق تماس جنسی قابل انتقال است و احتمال سرایت به زوجه بسیار کم است ولی به صورت قطعی بحث سرایت بیماری را رد ننموده است متقابلا زوج در پرونده دیگری راجع به مطالبه وجه چکی علیه زوجه طرح دعوی نموده که باعث تشدید اختلافات شده و مدت هاست زوجین با هم ارتباطی ندارند و طلاق عاطفی طرفین خیلی وقت قبل از مراجعه به دادگاه و طرح دعوی طلاق صورت گرفته است. بنابراین ادعای خواهان را وارد دانسته و طی دادنامه شماره ۸۸ مورخ ۹/۲/۹۲ مستندا به مواد ۱۱۳۹ و ۱۱۱۹ قانون مدنی و بند ۳ شروط ضمن عقد به زوجه اجازه می دهد با استفاده از وکالت تفویضی ناشی از تحقق شرط با مراجعه به دفاتر رسمی طلاق با بذل یک سکه از مهریه خود را مطلقه نماید. پس از ابلاغ این رأی به وکیل زوج، نامبرده مبادرت به تجدیدنظرخواهی نموده و در لایحه خود توضیح می دهد که زوجین در تاریخ ۲۲/۴/۸۸ با هم ازدواج نموده و از همان ابتدای عقد روابط خاص زناشویی بین طرفین برقرار بوده و در تاریخ ۱/۸/۸۸ زوج جهت اهداء خون به شبکه بهداشت مراجعه و متوجه بیماری هپاتیت می شوند. این در حالی است که زوجه مبتلابه این بیماری نشده و تا تاریخ ۲۹/۱۰/۹۰ زوجین با هم هیچ مشکلی نداشته اند و هیچ خطری زوجه را تهدید نکرده است. ضمن اینکه زوج درمان شده و هیچ آثاری از بیماری هپاتیت در بدن و خون ایشان وجود ندارد بیماری هپاتیت جزو امراض صعب العلاج ذکر نشده و یک بیماری معمولی است که به راحتی قابل درمان است شعبه ۱۶ دادگاه تجدیدنظر استان خراسان رضوی، تجدیدنظرخواهی وکیل زوج نسبت به دادنامه شماره ۸۸ مورخ ۹/۲/۹۲ شعبه اول دادگاه عمومی تربت حیدریه را وارد ندانسته و طی دادنامه شماره ۱۰۰۶ مورخ ۲۰/۴/۹۲ رأی تجدیدنظر خواسته را تأیید نموده است. این رأی در تاریخ ۱۳/۵/۹۲ به وکیل زوج ابلاغ گردیده و نامبرده ظرف مهلت مقرر قانونی، اعتراض و دادخواست فرجامی خود را نسبت به دادنامه اخیر تقدیم نموده که پس از ثبت و تبادل لوایح جهت رسیدگی به این شعبه ارجاع شده است. گزارش پرونده و لایحه فرجامی هنگام شور قرائت می شود.

هیأت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید. پس از قرائت گزارش آقای مسعود کریمپور نطنزی عضو ممیز و ملاحظه اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رأی می دهد:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

فرجام خواهی آقای الف.ع. با وکالت آقای ج.ت. نسبت به دادنامه شماره ۱۰۰۶ مورخ ۲۰/۴/۹۲ شعبه شانزدهم دادگاه تجدیدنظر استان خراسان رضوی که در مقام تأیید دادنامه شماره ۸۸ مورخ ۹/۲/۹۲ شعبه اول دادگاه عمومی تربت حیدریه اصدار گردیده و متضمن حکم طلاق به خواسته زوجه فرجام خوانده است، وارد و موجه به نظر نمی رسد. زیرا زوجه و وکیل وی در دادخواست تقدیمی و مراحل دادرسی و لوایح ارائه شده با اشاره به ابتلا زوج به بیماری هپاتیت B و مخفی نگه داشتن این بیماری در زمان ازدواج مدعی تخلف زوج از بند ۳ شروط ضمن عقد گردیده و محکمه با توجه به محتویات پرونده و اظهارات و مدافعات طرفین و اخذ نظریه داوران و ملاحظه پاسخ های پزشک قانونی ادعای خواهان را وارد دانسته و به زوجه اجازه داده با استفاده از وکالت تفویضی ناشی از تحقق شرط خود را مطلقه نماید که بر این تشخیص و استنباط دادگاه خدشه و خللی وارد نگردیده است. کما اینکه زوج ابتلا به بیماری هپاتیت را قبول داشته و پزشک معالج وی نیز گواهی نموده که درمان زوج حداقل برای مدت پنج سال باید ادامه یابد و پزشکی قانونی تربت حیدریه در نظریه مورخ ۳/۷/۹۱ گواهی نموده که این بیماری در حال حاضر درمان قطعی ندارد و احتمال سرایت این بیماری به زوجه که از طریق تماس جنسی و انتقال خون صورت می گیرد بسیار کم است. درنتیجه احتمال سرایت را قاطعانه رد نکرده و از طرفی زوجه می بایست برای جلوگیری از این بیماری واکسن های لازم را تزریق و مرتب نخت نظر و آزمایش آنتی بادی باشد. ازاین رو شرایط موجود با بند ۳ شروط ضمن عقد مندرج در سند ازدواج که به امضاء زوجین رسیده تطابق دارد. بنابراین دادنامه فرجام خواسته در حدود اعتراضات مطروحه از ناحیه فرجام خواه فاقد ایراد و اشکال مستوجب نقض بوده و مستندا به ماده ۳۷۰ قانون آیین دادرسی مدنی، رأی فرجام خواسته ابرام می گردد.

رئیس شعبه ۸ دیوان عالی کشور مستشار عضو معاون

عباسیان ناصح کریمپور نطنزی