رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره درخواست طلاق به دلیل انزجار و کراهت نسبت به زوج

شماره دادنامه	۹۴۰۹۹۷۰۹۰۷۲۰۰۹۲۶
تاریخ دادنامه	۱۳۹۴/۰۸/۰۹
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۱۲ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	درخواست طلاق به دلیل انزجار و کراهت نسبت به زوج
قاضی	قدرت اله طیبی حیدرعلی حیدری

رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره درخواست طلاق به دلیل انزجار و کراهت نسبت به زوج: صرف اعلام انزجار و کراهت زوجه از زوج موجبی برای درخواست طلاق از جانب زوجه نیست.

رأی خلاصه جریان پرونده

در تاریخ ۱۳۹۳/۲/۲ خانم ک. م. به وکالت از س.م. الف.م. به استناد تصاویر مصدق عقدنامه، شناسنامه، کارت ملی، استشهایه محلی، دادنامه شماره ۳۵۲-۱۳۹۱/۳/۳۱ استماع اظهارات گواهان دادنامه ۷۴۷ دادنامه ۷۶۳ شعبه ۱۳ تجدیدنظر، دادنامه ۳۵۷، دادخواستی به خواسته تقاضای صدور حکم بر گواهی عدم امکان سازش ناشی از عسروحرج به طرفیت آقای س. ن. تقدیم و چنین توضیح می دهد، ۱- موکله به موجب سند ازدواج شماره ... -۱۳۷۶/۱/۱۴ دفتر ... ف. با مهریه به تعداد ۲۵۱ عدد سکه طلا تمام بهار آزادی به عقد دائم خوانده محترم درآمده اند و حاصل زندگی مشترک ایشان یک فرزند پسر حدود ۱۶ ساله به نام ا. می باشد که با موکله زندگی می کنند و زوجه باردار نمی باشد ۲- بنا به اظهارات موکله، خوانده از تاریخ ۱۳۹۰/۶/۲۰ منزل مشترک را ترک و تاکنون حاضر به بازگشت نشده اند همچنین موکله اعلام داشته اند که به علت سوء اخلاق و سوء رفتار همواره با وی درگیری داشته اند ۳- موکله پس از حدود یکسال بلاتکلیفی به علت عسرت و تنگدستی از خوانده دایر بر ترک انفاق خود و فرزند مشترک اقدام نموده ولی به علت اینکه خوانده اعلام نموده بودند که دادخواست تمکین داده اند صرف همین ادعا دادگاه جزائی موکله را شایسته دریافت نفقه نمی دانند که البته قابل ذکر است که پس از صدور حکم تمکین و تجدیدنظرخواهی ایشان، حکم اولیه نقض می گردد که با توجه به این امر موکله استحقاق دریافت نفقه را دارند (احکام آن پیوست گردیده است) ۴- برابر استشهادیه پپوستی حدود دو سال و نیم هست که خوانده زندگی مشترک را ترک نموده اند موکله نیز فردی خانه دار و فاقد شغل و درآمد می باشند و از لحاظ تأمین هزینه های خود در عسرت و تنگدستی بسرمی برند. ۵- موکله همچنین مهریه خود را به اجرا گذاشته اند که تحت کلاسه ۹۲۰۰۵۵/۱ در اجرای احکام مدنی جریان داشته و تاکنون ۷ عدد از مهریه خود را به صورت اقساط دریافت داشته اند و جهت صدور حکم طلاق حاضر به بذل ۵۰ عدد از مهریه خود به علاوه نفقه ایام گذشته، حال وعده و سایر حقوق متصوره قانونی خود را به زوج می باشند. برابر صورت جهیزیه پیوستی موکله جهیزیه نیز طلب دارند که در دادخواست دیگری مطرح شده است ۶- در خصوص حضانت و ملاقات فرزند با توجه به بالغ بودن و رشید بودن وی اختیار با خود وی خواهد بود ولی خوانده هر ماه حسب دستور دادگاه جزائی شعبه ۱۰۲ فومن باید مبلغ ۲۰۰ هزار تومان پرداخت نمایند. لذا با تقدیم دادخواست حاضر ضمن تقاضای تعیین وقت رسیدگی و استماع اظهارات گواهان، النهایه به استناد مواد ۱۱۲۹ ، ۱۱۳۰ از قانون مدنی و بندهای ۱-۲-۸ از بندهای ۱۲ گانه سند نکاحیه و عسرت و تنهایی و بلاتکلیفی موکله صدور حکم بر گواهی عدم امکان سازش ناشی از عسروحرج مورد استدعاست پرونده جهت رسیدگی به شعبه اول دادگاه حقوقی فومن ارجاع می گردد. سازمان بهزیستی کشور مرکز مداخله در خانواده به منظور کاهش طلاق طی نامه شماره ۶۳۳/م/خ - ۱۳۹۳/۲/۱ به دادگاه اعلام می کند با توجه به جلسات برگزار شده برای زوجین زوج خواستار زندگی با زوجه در منزل استیجاری بوده که زوجه به شرط تهیه منزل مسکونی به نام زوجه و تهیه لوازم و ملزومات اولیه حاضر به زندگی با وی نمی باشد همچنین زوجه اظهار داشته که به دلیل عدم پایبندی زوج به تعهدات خود در گذشته این است به وی بی اعتماد گشته و حاضر به ادامه ارتباط با زوج نمی باشد لذا زوجه به دلیل رهایی از بلاتکلیفی خواستار طلاق از زوج می باشد شعبه اول دادگاه عمومی حقوقی ف. در تاریخ ۱۳۹۳/۲/۲۱ با حضور طرفین و وکیل خواهان تشکیل جلسه می دهد خواهان اظهار داشت عرایض به شرح متن دادخواست تقدیمی است شوهرم نفقه و خرجی پرداخت نمی کند احساس مسئولیت نمی کند و وظایف زوجیت را انجام نمی دهد برای اثبات ادعای خودم شهود دارم در صورت لزوم معرفی می کنم در ازای طلاق ۵۰ عدد سکه بهار آزادی از مهریه خودم را به انضمام مابقی حقوق قانونی خودم را به زوج بذل می کنم مابقی مهریه را می خواهم جهیزیه ندارم دارای یک فرزند مشترک به نام ا. ن. ۱۶ ساله هستیم حضانت و نگهداری طبق قانون باشد. سپس وکیل خواهان ضمن تکرار مفاد دادخواست به استناد مواد ۱۱۲۹ و ۱۱۳۰ قانون مدنی و بندهای ۱ و ۲ و ۸ از سند نکاحیه صدور حکم بر گواهی عدم امکان سازش را کرده است. خوانده در پاسخ اظهار داشت ادعای خواهان را قبول ندارم خانه تهیه کرده ام در رود پیش مغازه دارم نفقه پرداخت می کنم و کرده ام مهریه را قسطی دارد از من می گیرد. نفقه فرزندم را دارم پرداخت می کنم طبق رأی دادگاه نفقه پرداخت کرده و می کنم. خودش من را از خانه بیرون کرده است حاضر نیست زندگی کند من حاضرم زندگی کنم خواهان بدون دلیل می خواهد طلاق بگیرد زندگی خودم را دوست دارم دارای فرزند مشترک ۱۶ ساله هستیم خواهان محترم دلیل ندارد. حاضرم تکالیف خودم را انجام دهم. دادگاه پس از استماع اظهارات طرفین قرار استماع شهادت شهود را صادر می کند و از مرجع انتظامی ر. نیز می خواهد که در خصوص علت اختلاف زوجین تحقیق نماید و نتیجه را به دادگاه منعکس کند. پاسگاه انتظامی ر. نتیجه تحقیقات طی نامه ثبت شده شماره ۲۶۱-۱۳۹۳/۲/۲۷ (ص ۳۰ و ۳۱ پرونده) به دادگاه اعلام می کند و از شهود خواهان نیز طی اوراق جداگانه (ص ۳۳ پرونده) توسط دادگاه تحقیق می شود. آقای ع. ح. با تقدیم وکالتنامه ای خود را به عنوان وکیل زوج معرفی می کند دادگاه مجددا در تاریخ ۱۳۹۳/۳/۸ با حضور طرفین و وکلای آنان تشکیل جلسه می دهد و اظهارات آنان را استماع و سپس قرار ارجاع امر به داوری را صادر می کند. داور زوجه طی نظریه ثبت شده شماره ۳۵۶-۱۳۹۳/۳/۱۲ نظر می دهد، با توجه به طرح دعاوی مختلف علیه یکدیگر سال ها جدائی و متارکه عاطفی و ایجاد انزجار و تنفر زوجه نسبت به زوج و عدم تمایل وی به بازگشت به زندگی و یا ادامه آن مصلحت ایشان در طلاق و جدائی بوده از دادگاه تقاضای صدور حکم طلاق ایشان را دارم، داور زوج طی نظریه ثبت شده شماره ۴۲۹-۱۳۹۳/۳/۳۱ نظر می دهد، خانم م. ا. دلایل قطعی قابل قبولی در خصوص متارکه و جدائی زندگی مشترک عنوان ننمودند و زوج اصلا حاضر به متارکه و جدائی نیست به نظر من طلاق وجدائی اصلا به مصلحت طرفین نمی باشد، دادگاه مجددا در تاریخ ۱۳۹۳/۴/۱۸ با حضور زوجین و وکلای آنان تشکیل جلسه می دهد، وکیل خواهان اظهار داشت عمده عرایض به شرح دادخواست و لوایح پیوست در پرونده می باشد نظر به محتویات پرونده، اصرار موکله به جدائی و عدم امکان مفارقت و طلاق عاطفی بین زوجین (بیشتر از ناحیه موکله) بدین وسیله تقاضای صدور حکم بر گواهی عدم امکان سازش به علت انزجار و تنفر زوجه از ادامه زندگی مشترک مورد استدعاست. خوانده در پاسخ اظهار داشت بنده هرگز حاضر به طلاق نیستم من همسرم را از خانه بیرون نکرده ام و گواهان نیز نگفته اند که من ایشان را بیرون کرده ام. همسرم را دوست دارم و حاضرم با ایشان زندگی کنم دارای یک فرزند مشترک پسر به نام ا. ن. ۱۶ ساله هستیم دلیل همسرم برای طلاق چیست خانه نیز تهیه کرده ام نفقه پرداخت می کنم بدون دلیل می خواهد طلاق بگیرد. حاضر به طلاق نیستم. ضمنا حاضرم حتی در شهرستان ف. ن برای همسرم خانه تهیه کنم بدون دلیل تمکین نمی کند زوجه اظهار داشت حتی اگر شوهرم در ف. برای من خانه جدا تهیه کند حاضر به تمکین نیستم تقاضای طلاق دارم دادگاه پس از استماع اظهارات وکیل زوج ختم رسیدگی را اعلام و طی دادنامه شماره ۲۸۴-۱۳۹۳/۴/۱۸ ضمن شرح دعوای خواهان چنین رأی می دهد : با بررسی محتویات پرونده نظر به اینکه خواهان دلیلی دال بر وجود عسروحرج خود به دوام رابطه زوجیت با خوانده و تخلف زوج از شروط ضمن عقد نکاح و عدم ایفای تکالیف زوجیت به دادگاه ارائه ننموده و مؤدای گواهی گواهان تعرفه شده نیز افاده قطع و یقین به عدم ایفای تکالیف زوجیت از سوی زوج نمی نماید و با عنایت به اینکه داور زوج نیز طلاق را به مصلحت زوجین ندانسته و نظریه داور زوجه نیز به دلیل عدم ارائه دلائل عسروحرج از سوی زوجه به استمرار رابطه زوجیت با خوانده و مغایرت با اوضاع و احوال محقق و معلوم قضیه قابلیت متابعت برای دادگاه را نداشته فلذا دادگاه مستندا به مواد ۱۱۳۰ و ۱۲۵۷ قانون مدنی دعوی خواهان را به لحاظ عدم ثبوت غیروارد تشخیص و حکم برد دعوی خواهان صادر و اعلام می نماید. پس از ابلاغ رأی خانم س.م. ا. با وکالت خانم ک. م. نسبت به ان اعتراض و تقاضای تجدیدنظرخواهی می کند، شعبه ششم دادگاه تجدیدنظر استان گیلان طی رأی شماره ۷۹۱-۱۳۹۳/۷/۸ دادنامه تجدیدنظرخواسته مستندا به ماده ۳۵۸ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی تأیید می کند این رأی در تاریخ ۱۳۹۴/۵/۱۳ ابلاغ و خانم س.م. الف.م. با وکالت خانم ک. م. در تاریخ ۱۳۹۴/۵/۲۷ نسبت به ان اعتراض و تقاضای فرجام خواهی می کند پرونده جهت رسیدگی پس از جری تشریفات به دیوان عالی کشور ارسال که به این شعبه ارجاع می گردد. مشروح مفاد لایحه فرجام خواهی به هنگام ملاحظه گزارش قرائت خواهد شد. هیأت شعبه در تاریخ بالا تشکیل است. پس از قرائت گزارش آقای حیدرعلی حیدری عضو ممیز و اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رأی می دهد :

رأی شعبه دیوان عالی کشور

اعتراض فرجام خواه خانم س.م. الف.م. با وکالت خانم ک. م. نسبت به رأی شماره ۷۹۱-۱۳۹۳/۷/۸ صادره از شعبه ۶ دادگاه تجدیدنظر استان گیلان با توجه به مندرجات پرونده و رسیدگی های به عمل آمده وارد نیست رأی دادگاه بنا به جهات و دلائل منعکس در آن و گزارش پاسگاه انتظامی ر. (ص۳۰ و ۳۱ پرونده) و اظهارات و توضیحات زوجه به شرح صورت جلسه ۱۳۹۳/۴/۱۸ مبنی بر اینکه حتی اگر شوهرم در ف. برای من خانه جدا تهیه کند حاضر به تمکین نیستم و اینکه صرف اعلام انزجار و کراهت زوجه موجبی برای صدور حکم طلاق نمی باشد و مغایرتی با موازین قانونی ندارد فلذا با استناد به ماده ۳۷۰ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی رأی فرجام خواسته نتیجتا ابرام و پرونده عینا اعاده می گردد.

رئیس و مستشار شعبه ۱۲ دیوان عالی کشور

قدرت اله طیبی - حیدرعلی حیدری