رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره درخواست طلاق به علت ازدواج مجدد زوج

شماره دادنامه	۹۳۰۹۹۷۰۹۰۶۱۰۰۰۶۸
تاریخ دادنامه	۱۳۹۳/۰۲/۰۶
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۱ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	درخواست طلاق به علت ازدواج مجدد زوج
قاضی	حیدری قاسمی سیروس کیقبادی

رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره درخواست طلاق به علت ازدواج مجدد زوج: اخذ اذن و رضایت کتبی از زوجه نسبت به ازدواج مجدد اثر قهقرایی نسبت به ازدواج مجدد واقعه قبل از اخذ رضایت نامه نخواهد داشت و مانع درخواست طلاق زوجه به استناد تخلف از شروط ضمن عقد نکاح نیست.

رأی خلاصه جریان پرونده

یکم= برابر مندرجات پرونده بدوی به کلاسه ۹۰۰۳۷۲ شعبه دهم دادگاه عمومی حقوقی ساری ۱= در تاریخ ۱/۲/۱۳۹۰ آقای م.س. دارای پروانه وکالت پایه یکم از مرکز امور مشاوران حقوقی و وکلای قوه قضائیه و خانم م.س. دارای پروانه وکالت به وکالت از خانم ف.ع. با ارائه دادخواست به طرفیت آقای ن.ن. به خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش (طلاق) با پیوست کردن وکالت نامه شان و تصاویر مصدق از شناسنامه موکله شان و از اوراقی از سند ازدواج طرفین به شماره ترتیب ۹۳۶۶ تاریخ وقوع و ثبت عقد ۲۰/۹/۱۳۸۱ تنظیمی در دفتر رسمی ثبت ازدواج شماره . . . حوزه ثبت سوادکوه اعلام کردند: طرفین یک فرزند دختر ۷ ساله دارند زوج بدون رضایت موکله اقدام به ازدواج مجدد کرد و موکله را از منزل مشترک اخراج و مانع دیدار مشارالیها با فرزندش شده به لحاظ تحقق یکی از شروط ۱۲ گانه ضمن عقد و عسر و حرج حادث شده ادامه زندگی را برای موکله با مشقت همراه ساخته که خارج از توان نامبرده است درخواست رسیدگی و صدور حکم به خواسته مزبور را دارند.

۲= پرونده امر برای ایجاد سازش بین طرفین به شورای حل اختلاف ارسال و به کلاسه ۱۹/۹۰ در شعبه ۱۳ ثبت شد در وقت مقرر رسیدگی ۲۳/۳/۱۳۹۰ طرفین برای ادامه زندگی مشترک توافق ننمودند اما برای طلاق حاضر شدند مبلغ چهار میلیون تومان نقدا و چهار میلیون تومان به صورت اقساط ماهیانه صد و پنجاه هزار تومان بابت مهریه به زوجه پرداخت شود پرونده به دادگاه مذکور اعاده گردید (صفحات ۱ لغایت ۱۵)

۳= در وقت مقرر رسیدگی ۲۹/۵/۱۳۹۰ خواهان به اتفاق خانم م.س. به وکالت از او حاضر شدند اما خوانده باوجود ابلاغ نسخه ثانی دادخواست و ضمایم و اخطاریه وقت رسیدگی حاضر نگردید و لایحه ای از او پیوست نمی باشد دعوی و خواسته توسط خانم وکیل موصوف خواهان تکرار شد او افزود: مدت ۹ ماه موکله او بدون پرداخت نفقه رهاشده و برابر تصویر ابرازی قرار جلب دادرسی زوج صادرشده است در صورت صلاحدید گواهان را برای استماع گواهی شان حاضر می نماید.

۴= قرار استماع گواهی گواهان صادر شد. در وقت مقرر رسیدگی ۱۰/۸/۱۳۹۰ خواهان دعوی و خواسته را تکرار کرد و تقاضای استماع گواهی گواهان خویش را نموده خوانده پاسخ داد زوجه (خواهان) بدون هیچ عذری از منزل می رود او آنجا غریب است و . . . برابر مدارک ابرازی از خواهان اذن ازدواج مجدد گرفته است مدارک را تقدیم می کند به موجب تصویر دادنامه شماره ۶۵۸-/۸۹-۲۱/۵/۱۳۹۰ در پرونده کلاسه ۸۹۰۴۲۲ شعبه ۸ دادگاه عمومی حقوقی ساری در خصوص دعوی خانم ه.الف. به طرفیت آقای ن.ن. ما چک پشتی به خواسته ثبت واقعه ازدواج عادی مورخه ۲۲/۲/۱۳۸۹. . . خوانده ملزم به ثبت رسمی واقعه ازدواج مشارالیها شده که قابل تجدیدنظرخواهی است و برابر تصویر غیر مصدق تعهدنامه مورخه ۱۴/۱۰/۱۳۸۹ زوجه (خواهان) نسبت به زوجه (خوانده) متعهد به انجام تعهداتی شد ازجمله داشتن اجازه ازدواج مجدد . . . لیکن تعهدنامه مزبور ماه ها پس از ازدواج مجدد زوج بدون اذن مشارالیها بوده است و . . . در خصوص اتهام خوانده به ترک انفاق قرار مجرمیت اش صادرشده است . . . (صفحات ۱۶ لغایت ۴۵)

آقای ک.ه. شهادت داد زوجه مدت پنج ماه در منزل پدرش می باشد و (زوج) مخارج را نمی دهد و ایشان مشکلات زیادی دارند. آقای ه.ع. شهادت داد: مدت هشت ماه خواهرم با ما زندگی می کند و مخارج اش را پدرم می دهد چون مریض بود خوانده گفت او را ببرید ما ایشان را آوردیم دامادم زنگ زد و شورا اعلام کرد من می خواهم ایشان را طلاق بدهم آقای ع.ع. شهادت داد: وقتی دخترم مریض شد پسرم او را به بیمارستان برد و به منزل من آورد بعدا شورا مرا خواست و گفت آقا می خواهد دخترت را طلاق بدهد و مدت بیست روز دخترم در منزل من بود من آمدم شاکی شدم و زوج زن گرفته است خانم م.س. به وکالت از خواهان حاضر شد و گفت: زوج با داشتن همسر دائمی بدون رضایت زوجه اقدام به ازدواج با زن دیگری کرده است... (صفحات ۴۶ لغایت ۴۹)

۵= قرار ارجاع امر به داوری صادر گردید. آقای ع.ع. پدر خواهان به داوری او معرفی و با قبول داوری مقررات داوری به او تفهیم و ابلاغ گردید که قادر به ایجاد سازش بین طرفین نگردید و خوانده آقای ع.ح. را به عنوان داور خویش معرفی کرد که پس از قبول داوری و تفهیم مقررات داوری اعلام کرد داور زوجه حاضر به گفتگو یا مذاکره نشد زوج اظهار داشته: حاضر به تهیه منزل جداگانه و ادامه زندگی است (صفحات ۵۰ لغایت ۶۴)

۶= زوجه برابر گواهی پزشکی قانونی در تاریخ معاینه باردار نبوده است (صفحه ۷۲)

برابر دادنامه شماره ۱۴۷۶-/۹۰ ۱/۱۱/۱۳۹۰ با شرح دعوی و خواسته و جریان دادرسی و درج خلاصه اظهارات خواهان و عدم توفیق دادگاه و داوران در ایجاد سازش بین طرفین و با توجه به دادنامه شماره ۶۵۸-۲۱/۵/۱۳۸۹ صادره از شعبه هشتم دادگاه عمومی ساری مبنی بر: محکومیت خوانده به ثبت واقعه ازدواج که دلالت بر ازدواج مجدد مشارالیه دارد و مؤید صحت ادعای خواهان و تخلف زوج از شرط ضمن عقد دارد به استناد مقررات قانونی مندرج گواهی عدم امکان سازش صادر و به زوجه به شرح مندرج اجازه مطلقه کردن خویش به طلاق خلع با بذل تمام یا قسمتی از مهریه اش داده شد حضانت طفل مشترک . . . به مادر او واگذار و نفقه اش به میزان مرقوم بر عهده پدر بوده و برای پدر طفل به شرح مندرج حق ملاقات تعیین و رأی صادره غیابی و ظرف بیست روز قابل واخواهی در آن دادگاه و سپس قابل تجدیدنظرخواهی اعلام شد (صفحات ۷۳ لغایت ۷۵ قابل ذکر است که باوجود حضور زوج در جلسه مقرر رسیدگی ۱۰/۸/۱۳۹۰ به شرح صفحه ۴۵ و بیان مدافعات او قید غیابی بودن رأی فاقد وجاهت قانونی می باشد- عضو ممیز کیقبادی)

دوم= رأی مذکور به شرح ذیل صفحه ۹۲ در تاریخ ۱۴/۱۲/۱۳۹۰ به عیال دوم آقای ن.ن. ابلاغ گردید. آقای ع.د. وکیل پایه یکم دادگستری به وکالت از آقای ع.ن. نسبت به رأی مذکور تجدیدنظرخواهی کرد که در تاریخ ۲۵/۱۲/۱۳۹۰ تجدیدنظرخواهی اش ثبت شد (صفحات ۸۷ لغایت ۹۰) با ارجاع پرونده به شعبه ۱۱ دادگاه تجدیدنظر استان مازندران و ثبت به کلاسه ۹۱۰۰۲۹۱ به لحاظ ادعای آقای وکیل موصوف زوج تجدیدنظرخواه مبنی بر: تجدید فراش مشارالیه با اذن تجدیدنظر خوانده و اینکه سن فرزند مشترک بیش از ۷ سال است و بدون بذل مال توسط زوجه به زوج نوع طلاق خلع اعلام شده است . . . با تعیین وقت رسیدگی و دعوت از طرفین و ارائه لایحه دفاعیه توسط خانم م.س. به وکالت از زوجه تجدیدنظر خوانده در وقت مقرر رسیدگی ۵/۱۲/۱۳۹۱ ابتدا آقای ع.د. به وکالت از زوج تجدیدنظرخواه با استناد به صورت جلسه مورخه ۱۴/۱۰/۱۳۸۹ مدعی ازدواج مجدد موکل خویش با فرد دیگری با اذن تجدیدنظر خوانده شد و با توجه به سن طفل مشترک به واگذار کردن حضانت طفل مزبور به مادر طفل ایراد گرفت و تجدیدنظرخواه نیز گفت فرزند مشترک از ابتدا پیش من بوده است مهریه و جهیزیه را مطالبه کرد و برد در مورد ملاقات فرزند رأی صادر شد . . . خانم م.س. به وکالت از زوجه تجدیدنظر خوانده اظهار کرد: . . . طفل کمافی السابق می تواند تحت حضانت زوج باشد موکله او با بذل خمس از مهریه درخواست طلاق دارد . . . وی سپس در مورد تعهدنامه موردنظر توضیح داد و مدعی ازدواج های متعدد زوج گردید . . . و گفته موکله او رضایتی در این خصوص نداشته است و بعد از تعهدنامه، زوج موکله او را اخراج و بلاتکلیف رها کرد . . . و زوج در مورد سؤال دادگاه مبنی بر: اینکه آقای تعهدنامه موردنظر قبل از ازدواج مجدد بوده یا خیر پاسخ داد زوج قبل از این تعهدنامه ازدواج (مجدد) کرده بود . . . برابر دادنامه شماره ۱۴۸۳ /۹۱ ۸/۱۲/۱۳۹۱ با شرح تجدیدنظرخواهی به عمل آمده . . . و قید اینکه . . . قبل از تاریخ مندرج در تعهدنامه زوج تجدید فراش نموده بوده برفرض صحت چنین اجازه که ناظر به آینده بود موجب اسقاط حق مشروط له نمی گردد و با توجه به صدور رأی در مورد حضانت طفل و . . . موافقت طرفین در جلسه دادگاه در این خصوص . . . با اصلاح حضانت طفل و . . . به شرح مندرج و . . . با رد اعتراض با اصلاحات به عمل آمده دادنامه تجدیدنظر خواسته نتیجتا تأیید گردید. رأی تجدیدنظری ظرف مهلت قانونی قابل فرجام خواهی اعلام شد (صفحات ۸۷ لغایت ۱۲۹)

سوم= رأی تجدیدنظری مذکور در تاریخ ۲۰/۱/۱۳۹۲ به شرح ظهر صفحه ۱۳۶ به آقای ع.د. به وکالت از زوج تجدیدنظرخواه ابلاغ و فرجام خواهی اش در تاریخ ۸/۲/۱۳۹۲ ثبت شد و با وصول لایحه زوجه فرجام خوانده پرونده به دیوان عالی کشور ارسال و به کلاسه بالا ثبت و به شعبه اول دیوان عالی کشور ارجاع گردید.

هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش: آقای سیروس کیقبادی عضو ممیز و اوراق پرونده درباره فرجام خواهی آقای ع.د. به وکالت از آقای ن.ن. در خصوص دادنامه شماره ۱۴۸۳ /۹۲ ۸/۱۲/۱۳۹۱ تجدیدنظری مشاوره نموده چنین رأی می دهد:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

توجها به کلیه اوراق پرونده و گزارش عضو ممیز در خصوص دعوی خانم ف.ع. به طرفیت آقای ن.ن. به خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش و طلاق که مطابق رأی بدوی به شماره مرقوم در گزارش عضو ممیز گواهی عدم امکان سازش برای طلاق خلع به شرح مندرج صادر شد و با رد اعتراض به عمل آمده در مرحله رسیدگی تجدیدنظری با اصلاحات به عمل آمده نتیجتا تأییدشده است با توجه به اینکه رأی فرجام خواسته با لحاظ مقتضیات پرونده امر و اظهارات متداعیین و داوران منتخب و ازدواج مجدد زوج بدون اذن زوجه و احراز تخلف مشارالیه اصدار یافته و موجب ایجاد حق برای زوجه وفق شرط مندرج در عقدنامه گردیده است و تعهدنامه یا توافق بعدی موجب سقوط حق مزبور نمی گردد و بر استدلال مندرج در آرای بدوی و تجدیدنظری خدشه و خللی به نظر نمی رسد و رأی فرجام خواسته از حیث رعایت اصول و تشریفات دادرسی نیز فاقد ایراد و اشکال به نظر می رسد لذا با رد اعتراض به عمل آمده دادنامه فرجام خواسته به استناد مقررات ماده ۳۷۰ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب سال ۱۳۷۹ ابرام می گردد.

مستشاران شعبه ۱ دیوان عالی کشور

حیدری قاسمی کیقبادی