رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره درخواست طلاق زوجه به دلیل استنکاف زوج از پرداخت نفقه معوقه

شماره دادنامه	۹۲۰۹۹۷۰۹۰۶۸۰۱۰۷۸
تاریخ دادنامه	۱۳۹۲/۰۷/۳۰
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۸ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	درخواست طلاق زوجه به دلیل استنکاف زوج از پرداخت نفقه معوقه
قاضی	حسن عباسیان عبدالعلی ناصح کریمپور نطنزی

رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره درخواست طلاق زوجه به دلیل استنکاف زوج از پرداخت نفقه معوقه: ایجاد وکالت در طلاق به دلیل استنکاف زوج از دادن نفقه (موضوع بند ۱ از شروط ضمن عقد نکاح) ناظر بر نفقه جاری و نفقه معوقه است و انصرافی به نفقه جاری ندارد.

رأی خلاصه جریان پرونده

خانم م.م. به طرفیت آقای م.پ. شوهرش دادخواستی به خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش جهت اجرای صیغه طلاق به لحاظ عدم پرداخت نفقه علی رغم الزام او به پرداخت آن مستندا به فتوکپی سند نکاحیه مورخ ۸/۱/۷۴ که دلالت بر رابطه زوجیت فی مابین داشته و نیز تصویر دادنامه ۹۰/۳۵۴ صادره از شعبه ۱۲۰ دادگاه جزایی شیراز که مفادا دلالت بر محکومیت زوج به اتهام ترک انفاق زن و فرزندش و ۵ ماه حبس تعزیری دارد و رأی صادره قابل واخواهی و غیابی بوده است پرونده به شعبه هفتم دادگاه عمومی خانواده شیراز ارجاع شده است دادگاه وقت جهت رسیدگی تعیین نموده است در جلسه دادرسی مورخ ۱۸/۱۱/۹۰ وکلای انتخابی زوجین و اصحاب دعوی حضور داشته اند از جهت مذاکرات اصلاحی به پیشنهاد دادگاه و موافقت اصحاب دعوی وقت احتیاطی تعیین شده است در تاریخ ۱۸/۱۲/۹۰ چون نتیجه مذاکرات اصلاحی فی مابین اعلام نشده دادگاه دستور تعیین وقت با قرار ارجاع امر به داوری صادر نموده است. داور زوج توسط وکیل او معرفی شده است، داور زوجه نیز معرفی شده است نظریه داوران نیز اعلام شده است. در جلسه مورخ ۵/۶/۹۱ زوجه گفته است همسرم مرا می زند، فحاشی می کند، مشروب می خورد، دائم الخمر است، نفقه من و بچه ام را پرداخت نمی کند، وسایل خانه را خورد می کند، حقوق مالی ام را جداگانه پیگیری می کنم، به هیچ وجه حاضر به سازش با او نیستم، وکیل خوانده گفته است دعوی بی اساس زوجه که متکی به دلیل نیست وضعیت او به کیفیتی که بتواند از شروط ضمن عقد برای طلاق استفاده کند نبوده در حالی که مدارک ارائه شده از طرف موکل فیش های بانکی پرداخت نفقه علی رغم حکم تمکین او که از دادگاه صادر شده است، مؤید ناسازگاری خود اوست موکل نفقه او را پرداخت نموده به موجب دادنامه صادره از شعبه ۲۵ دادگاه خانواده او ملزم به تمکین گردیده است، موکل درخواست تداوم زوجیت داشته و با طلاق موافقت نمی نماید، خواسته خواهان قابل توجیه از نظر قانونی نیست، ادعای زوجه مبنی بر دائم الخمر بودن موکل کذب محض است. دادگاه مقرر نموده وقت جهت دادرسی تعیین شود و حضورا به طرفین ابلاغ نموده است و پس از آنان خواسته است که شهود خود را حاضر نمایند در ضمن شرحی به کلانتری مربوطه ارسال نموده است تا در مورد وضعیت اخلاقی زوجین و این که آیا زوج دائم الخمر است یا خیر و همسرش را مورد ایراد ضرب و فحاشی قرار داده یا خیر تحقیق و نتیجه را اعلام نمایند. زوجه نیز برای آزمایش بارداری به پزشکی قانونی معرفی شود وکیل زوجه در لایحه ای تصویر اوراق پرونده کیفری و تصویر دادنامه ۹۱/۵۰۸ شعبه ۷ دادگاه خانواده شیراز را که بر محکومیت زوج به پرداخت نفقه معوقه از تاریخ ۲۰/۵/۸۹ به مبلغ شانزده میلیون و دویست هزار ریال و نفقه فرزند مشترک به مبلغ هشت میلیون و چهار صد هزار ریال به انضمام هزینه دادرسی و حق الزحمه کارشناسی در حق زوجه صادر شده است و پیوست لایحه وی می باشد درخواست صدور گواهی عدم امکان سازش نموده است، گزارش مأمور تحقیق کلانتری در برگ ۷۲ پرونده حاکی از این است که همسایگان محل گفته اند زوج به شغل کارگری و ۱۸ ماه در آدرس مندرج در فوق سکونت داشته بارها مشاهده کرده اند که بین زوجین درگیری ایجاد و زوج اقدام به کتک کاری زوجه نموده و با فحاشی همسرش را از منزل بیرون رانده است. مدت ۲ سال است که هیچ گونه نفقه ای دریافت ننموده لازم به ذکر است نامبرده از مشروبات الکلی استفاده می نماید، در این گزارش هویت همسایگان و اظهارکنندگان مراتب مندرج در گزارش درج نشده است. در جلسه دادرسی مورخ ۱/۸/۹۱ دو نفر گواه گفته اند زوج فردی خوب و هیچ بدی از او ندیده اند و اهل شرب خمر نبوده و ما ندیده ایم زن و بچه اش را بزند دو نفر گفته است مستأجر منزل پدر زوجه هستند دو بار دیده اند که زوجه با چشم گریان آمده است. یک نفر از شهود تعرفه شده که هوبت خود را فرزند مشترک زوجین اعلام نموده است، بر صحت ادعای مادرش و استفاده پدرش از نوشابه الکلی با توجه به CD تهیه شده و ایراد ضرب به مادرش پس از برخوردهای فیزیکی با آنان و قفل زدن درب منزل پس از اخراج مادرش و خودش در ۵/۲ سال قبل از سوی پدرش گواهی داده است. دادگاه با توجه به این که دعوی خواهان را ثابت ندانسته و اظهارات شهود به کیفیتی که بر حقانیت او و صحت ادعای او دلالت کند چون معارض بوده است ندانسته با غیر ثابت مشخص شدن عسر و حرج زوجه حکم به بطلان دعوی خواهان صادر نموده است. از این رأی وکیل زوجه تجدیدنظرخواهی نموده است و مستند او برای نقض دادنامه اصداری و عدم توجه به دلایل ابرازی دادنامه های ۵۰۸۹۱ شعبه ۷ دادگاه خانواده بوده که بر محکومیت زوج به پرداخت نفقه از ۲۰/۵/۸۹ تا زمان صدور حکم صادر شده و نیز دادنامه غیابی شعبه ۱۲۰ دادگاه جزایی شیراز که در تاریخ ۱۸/۳/۹۰ حکم محکومیت زوج به لحاظ ترک انفاق صادر شده و نیز دادنامه ۹۰/۱۰۸۳ شعبه ۱۹ دادگاه تجدیدنظر استان فارس که مؤید عدم پرداخت نفقه توسط زوج می باشد تصویر دادنامه ۹۱/۱۱۹۶ مورخ ۳۰/۱۰/۹۱ صادره از شعبه ۱۶ دادگاه تجدیدنظر که در برگ ۱۰۶ پرونده در مرحله تجدیدنظر ارائه شده حاکی است تجدیدنظرخواهی زوج از دادنامه ۹۱/۵۰۸ شعبه ۷ دادگاه عمومی شیراز عینا در مورد محکومیت زوج بابت نفقه زوجه پرونده اش تأیید شده است تصویر دادنامه ۹۰/۱۰۸۳ صادره از شعبه ۱۹ که در برگ ۱۰۸ پرونده پیوست شده است حاکی است دادنامه ۸۸۵-۹۰ و ۳۵۴/۹۰ شعبه ۱۲۰ جزایی شیراز در مقام تجدیدنظرخواهی وکیل زوج مورد تأیید قرار گرفته و با تخفیف مجازات حبس به جزای نقدی قطعی گردیده است دادگاه تجدیدنظر در تاریخ ۲۸/۱/۹۲ با اعلام ختم دادرسی به شرح دادنامه ۹۲/۹۰ با توجه به مفاد لایحه تجدیدنظرخواهی و مستندات تجدیدنظرخواه که زوجه در یک مقطع زمانی بابت نفقه معوقه خود اقامه دعوی نموده و تجدیدنظرخوانده نیز به پرداخت نفقه معوقه محکوم گردیده و بنا به استنباط از ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی استنکاف زوج از دادن نفقه ناظر بر نفقه معوقه نیست بلکه ناظر بر نفقه آینده است و زوج مدعی پرداخت نفقه است و دلیلی بر عدم امکان و الزام زوج ارائه نشده و شرایط اجرای ماده مذکور محقق نیست و با توجه به جهتی که تجدیدنظرخواه بر این مبنا خواستار طلاق گردیده و این که ایراد اعتراض مؤثر و مدللی که فسخ دادنامه معترض عنه را ایجاب کند به عمل نیامده و رأی صادره خالی از اشکال می باشد، با رد تجدیدنظرخواهی مستندا به ماده ۳۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی آن را تأیید نموده است اکنون از این رأی زوجه توسط وکیلش فرجام خواهی نموده که هنگام شور لایحه وکیلش با گزارش پرونده قرائت می شود.

رأی شعبه دیوان عالی کشور

نظر به این که زوجه و وکیل او در لوایح تقدیمی در پرونده مدعی عدم تهیه منزل مناسب جهت سکونت و تداوم زندگی مشترک از ناحیه زوج در طول سال ۸۹ به بعد شده اند و دادنامه ۹۰/۸۸۵ شعبه ۱۲۰ دادگاه جزائی و ۹۰/۱۰۸۳ شعبه ۱۹ دادگاه تجدیدنظر و هم چنین دادنامه بدوی ۹۱/۵۰۸ و ۹۱/۱۵۸۴ شعبه ۸ دادگاه تجدیدنظر استان فارس نیز مؤید این امر است که مشارالیه اقدامی در جهت تهیه مسکن برای امکان اسکان و تمکین زوجه ننموده است و زوجه از سال ۸۹ با توجه به اینکه در طول این مدت زوج به دلخواه خودش نفقه ای به زوجه نپرداخته است و طوعا به تکالیف قانونی خودش بابت انفاق زوجه قیام ننموده است و پرداخت مبالغی بابت نفقه زوجه در زمانی صورت گرفته که زوجه اقدام به تقدیم دادخواست طلاق به لحاظ ترک انفاق از سوی زوج و عدم پرداخت نفقه معوقه نموده است و ظاهرا برای جلوگیری از آثار تخلف از شرط ضمن عقد بوده است که پس از قطعیت رأی در اواخر سال ۹۱ ارقامی بابت نفقه معوقه زوجه واریز نموده است، منصرف از این که فیش های پرداختی استنادی او با توجه به لایحه وکیل زوجه مورد تأیید قرار نگرفته است. هر چند مشخص نبوده چه مبلغی از محکوم به دادنامه قطعی موضوع محکومیت او پرداخت نفقه توسط او واریز شده است. منصرف از صحت و سقم مراتب مذکور بلاتکلیفی زوجه در طول این مدت و مفارقت زوجین و این که فرزند مشترک زوجین بر سوء رفتار پدرش نسبت به مادر شهادت عینی داده است و این که در گزارش مأمور کلانتری نیز از قول همسایگان بر سوء رفتار زوج نسبت به زوجه مطالبی بیان گردیده است لذا رأی فرجام خواسته منطبق با محتویات پرونده اصدار نیافته و مغایر با موازین قانونی است مستندا به بند ۲ و قسمت اخیر بند ۵ ماده ۳۷۱ و بند ج ماده ۴۰۱ قانون آیین دادرسی مدنی نقض می گردد و پرونده جهت رسیدگی مجدد به یکی از شعب محاکم تجدیدنظر استان فارس به جز محکمه صادر کننده رأی منقوضی ارسال می گردد.

رئیس شعبه ۸ دیوان عالی کشور- مستشار - عضو معاون

عباسیان - ناصح - کریمپور نطنزی