رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره رجوع زوجه از بذل مهریه

شماره دادنامه	۹۵۰۹۹۷۰۹۰۷۹۰۰۱۲۷
تاریخ دادنامه	۱۳۹۵/۰۴/۳۰
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	انتقالی
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	رجوع زوجه از بذل مهریه
قاضی	مصطفی فاتحی عبدالرضا کریمی صحنه سرائی

رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره رجوع زوجه از بذل مهریه: با توجه به اینکه تعهد زوج در خصوص مهریه از نوع دین است، بنابراین در مواردی که زوجه مهریه خود را به زوج بذل می کند رجوع از هبه توسط زوجه قابل استماع نیست.

رأی شعبه دیوان عالی کشور

خلاصه جریان پرونده

خانم ف. ن.ز. با وکالت خانم ز. الف. بطرفیت آقای ح. الف. بخواسته رجوع از هبه موضوع مهر المسمی عقد نامه شماره ترتیب ... دفتر ازدواج ... کرج به میزان ۵۰۰ عدد سکه تمام بهار آزادی طرح دعوی کرده است بدین توضیح طبق اظهارات موکله ، خوانده محترم با تهدید و فریب و نیرنگ خواهان را مجبور به تنظیم قرار داد عادی مبنی بر هبه ۵۰۰ عدد سکه تمام بهار آزادی مهرالمسمی مندرج در سند نکاحیه نموده و پس از صدور حکم بر بی حقی خواهان نسبت به مطالبه مهریه به علت هبه در شعبه محترم ۹ خوانده اقدام به طلاق خواهان نموده که خواهان نیز از حق قانونی خود استفاده کرده و با استناد به ماده ۸۰۳ قانون مدنی تقاضای صدور حکم را نموده است ( عضو ممیز : بلحاظ الصاق تمبر قابل خواندن نیست ). خوانده در مقام دفاع که مفهوما درج میگردد مرقوم داشته موضوع اقرار خانم ن.ز. ۱۳ سال پیش در شعبه ۱۷ دادگاه خانواده مطرح و با ارجاع دادگاه به اجرای احکام در حضور دادورز محترم شعبه مربوطه با احراز هویت اقرار خانم ن.ز. به دریافت مهریه نموده است وفق ماده ۱۲۸۷ قانون مدنی دارای اعتبار سند رسمی بوده که با گذشت ۱۳ سال از آن و به استناد مواد ۱۲۵۹ - ۱۲۷۵ - ۱۲۷۷ - ۱۲۹۲ قانون مدنی انکار و تردید نسبت به آن مسموع نمی باشد دوم اینکه در خصوص ادعاهای خواهان مبنی بر زور و تهدید و اکراه بدون اثبات آن قابل استماع نبوده و فاقد ترتیب اثر است۰ گذشته از آن ، در سال ۱۳۸۹ خانم ن.ز. طی کلاسه پرونده ۸۰۹۲۳ در شعبه ۹ دادگاه خانواده اقدام به مطالبه مهریه نموده که کلیه این ادعاها در دادگاه مطرح گردیده و دادگاه با حضور طرفین و با تشریفات قانونی به آن ها رسیدگی نموده است و طی دادنامه ۷۲۶۱۰۹۰۱۹۰۳ حکم صادر نموده است که این حکم در دادگاه تجدیدنظر تأیید شده است و موضوع مشمول امر مختومه می باشد و موضوع را در سال ۹۲ مطرح نموده که دادنامه ۹۲۰۹۹۷۲۶۱۰۹۰۲۴۱۴ صادر شده است لذا دعوی مطروحه قابل استماع نبوده و مشمول امر مختومه می باشد۰ فتوکپی دادنامه های ۸۹۰۹۹۷۲۶۱۰۹۰۱۹۰۳ مورخ ۸۹/۷/۲۶ صادر از شعبه ۹ دادگاه عمومی حقوقی خانواده کرج که در آن حکم به بی حقی خانم ف. ن.ز. در خصوص مطالبه مهریه صادر شده ضمیمه پرونده است (ص ۲۶) دادنامه ۹۰۰۹۹۷۲۶۱۳۶۰۰۵۹۰ مورخ ۱۳۹۰/۵/۱۰ صادره از شعبه اول دادگاه تجدیدنظر استان البرز که دادنامه ۹۰۳ را تأیید کرده پیوست است (ص ۲۵)۰ آقای ح. الف. آقای م. م.ن.ک. را وکیل رسمی خود اختیار نموده مشارالیه نیز طی لایحه ای به امر مختومه بودن دعوی مطروحه اشاره کرده است. (ص ۲۹) بالاخره شعبه ۱۹ دادگاه عمومی حقوقی خانواده کرج پس از یک سلسله رسیدگی بموجب دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۲۶۱۱۹۰۱۶۱۹ مورخ ۱۳۹۴/۱۰/۲ چنین رأی صادر کرده است رأی دادگاه : در خصوص دعوی خانم ف. ن.ز. بطرفیت آقای ح. الف. بخواسته رجوع از هبه موضوع مهرالمسمی میزان پانصد سکه تمام بهار با احتساب خسارات دادرسی با توجه به اینکه در خصوص موضوع قبلا حکم قطعی در شعبه اول تجدیدنظر قطعیت حاصل نموده است لذا دادگاه با توجه به مراتب فوق و توجها به نظریه قاضی محترم مشاور لذا به استناد بند۶ ماده ۸۴ قانون آئین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی قرار رد دعوی بدوی را صادر و اعلام می نماید۰ قرار صادره ظرف ۲۰ روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر در محاکم تجدیدنظر استان البرز می باشد ; خانم ز. الف. وکیل معاضدتی خانم ف. ن.ز. طی لایحه پنج صفحه ای به شرح مندرج در آن نسبت به دادنامه ۹۴۰۹۹۷۲۶۱۱۹۰۱۶۱۹ - ۹۴/۱۰/۲ صادره از شعبه ۱۹ دادگاه عمومی حقوقی خانواده کرج ، فرجام خواهی کرده است مضمونا اینکه ۱- خواسته رجوع از هبه بوده لکن در رأی صادره خواسته را مطالبه مهریه عنوان کرده و دادگاه محترم بر این اساس نیز رأی صادر کرده است ۲- امر مختومه زمانی حاصل است که وحدت اصحاب دعوی و وحدت موضوع باشد ، در قضیه فعلی فقط وحدت اصحاب دعوی است و موضوع متفاوت است ۳- موکله اظهار داشته دست نوشته به زور اخذ شده و یک نسخه بوده و در اختیار زوج بوده و موکله نسخه ای از آن را نداشته تا اقدام به ابطال آن کند دیگر اینکه زوج فردای آن روز به زوجه گفته که دست نوشته را پاره کرده است لذا زوجه لزومی بر درخواست ابطال ندیده است. عقد نامه یک سند رسمی است۰ دست نوشته یک سند عادی است نباید در مقابل سند رسمی ارزش داشته باشد. طی بخشنامه ای به دفاتر اسناد رسمی اعلام شده که چنانچه زوجه ای قصد بخشیدن و ابراء ذمه زوج را در خصوص مهریه دارد حتما می بایست یکی از اقوام درجه اول زوجه در دفترخانه حضور داشته باشد تا بحث زور و اجبار و فریب منتفی گردد. زوج از ساده لوحی زوجه سوء استفاده کرده دو دست نوشته از زوجه گرفته و پس از اخذ دست نوشته اول گفته آن را پاره کرده و بعد دست نوشته دوم را گرفته و باز گفته آن را پاره کرده ولی آن را نگهداشته در زمان مقتضی رد کرده است. جهت دست یابی به دست نوشته های مربوط به بذل مهریه که هیچکدام در ید زوجه نیست و در جلسه دادگاه متوجه وجود این دست نوشته ها شده تقاضای کتبی نوشته ایم که در جواب بایگانی راکد نوشته که پرونده در ردیف موجود نیست (پیوست های شماره ۳ و ۴ ) پرونده مربوط به مهریه و بخشش ۵۰۰ عدد سکه بهار آزادی که هرگز سندی از این ادعا نه در پرونده یافت شد و نه نزد زوجه می باشد۰ لذا تقاضای نقض دادنامه فرجام خواسته را نموده است ( صفحات ۶۰ الی ۶۴) آقای ح. الف. نیز بعنوان فرجام خوانده لایحه خود را به شرح مندرج در آن تقدیم داشته است. پرونده به دیوان عالی کشور ارسال و جهت رسیدگی به شعبه ۱۹ دیوان ارجاع گردیده است کلیه محتویات پرونده به هنگام شور قرائت می شود. هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش آقای عبدالرضا کریمی صحنه سرائی عضو ممیز و ملاحظه اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رأی میدهد: