رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره شرط استماع دعوی تقسیط دین

شماره دادنامه	۹۴۰۹۹۷۰۹۰۷۹۰۰۱۸۰
تاریخ دادنامه	۱۳۹۴/۰۷/۲۶
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۱۹ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	شرط استماع دعوی تقسیط دین
قاضی	عبدالرضاکریمی صحنه سرایی مصطفی فاتحی

رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره شرط استماع دعوی تقسیط دین: تقسیط دین متعاقب درخواست اعسار و پذیرش اعسار خواهان از پرداخت نقدی دین صورت می گیرد. بنابراین طرح دعوی تقسیط دین به طور مستقل و پیش از اثبات اعسار مسموع نیست.

رأی خلاصه جریان پرونده

آقای س.الف. ا. مقیم شهرستان ارومیه دادخواستی به طرفیت بانو ز. ب. به خواسته تقاضای تقسیط مهریه خوانده به مقدار ۱۴ عدد سکه طلای بهار آزادی به ارزش ۲۱ میلیون ریال و دویست میلیون ریال وجه نقد به محاکم عمومی حقوقی داده با استناد یک استشهادیه و تصویر سند نکاحیه شماره ... - ۱۳۷۹/۷/۱۲ که حاکی است مهریه خوانده ارقام مذکور بوده و عندالمطالبه زوجه ایصال گردد پرونده به شورای حل اختلاف ارسال گردیده و خوانده طی لایحه مرقوم داشته ... مهریه را مطالبه ننمودم تا پرونده در دست اقدام و رسیدگی باشد فعلا دادنامه صادر نشده است پرونده به دادگاه بخش ن. اعاده و در شعبه اول مطرح رسیدگی قرار گرفته در این مرحله نیز زوجه لایحه ای ارائه که مرقوم داشته خواسته خواهان برخلاف اصول و مقررات حقوقی بوده چرا که تقسیط مهریه بدون صدور حکم قطعی محکومیت آن قانونی نبوده و ... ایشان زمانی می توانسته چنین خواسته ای مطرح نماید که بنده (مطالبه نموده) تقاضای تقسیط می نمود مضافا خواهان سالهاست بنده را بلاتکلیف نگهداشته و تا این تاریخ ملاک بر آن ننموده اند که بنده از روی ناچاری حق و حقوق شرعی و قانونی خود را بوی بذل نمایم دادگاه پس از استماع اظهارات وکیل خوانده و استماع اظهارات گواهان مبادرت به صدور رأی شماره ۹۳۰۹۹۷۴۴۴۵۳۰۰۴۱۳ با توجه به گواهی گواهان دعوی را وارد دانسته و به استناد ماده ۳ از قانون نحوه اجرای محکومیت مالی و تبصره ماده۱۹ از آئین نامه اجرائی موضوع ماده ۶ قانون مذکور حکم به تقسیط مهریه از قرار هر سه ماه یک سکه بهار آزادی و بعد از اتمام سکه ها حکم به تقسیط وجه نقد از قرار ماهیانه دو میلیون ریال تا استهلاک کامل مهریه نموده و بعدا در ۱۳۹۳/۱۲/۱۰ مبلغ رأی را به مبلغ یک میلیارد و ششصد و هفتاد و پنج میلیون و دویست و سی و هشت هزار و نود و پنج میلیون ریال اصلاح نموده اند وکیل زوجه از این رأی تقاضای تجدیدنظر نموده و شعبه ۶ دادگاه تجدیدنظر به شرح دادنامه ۹۴۰۹۹۷۴۴۱۴۰۰۱۴۸ به لحاظ آنکه مهریه زوجه عندالمطالبه قابل پرداخت بوده و زوجه مطالبه ننموده و حکمی در این مورد صادر نشده و زمانی حال می گردد که زوجه مهریه را مطالبه نماید و یا حکمی در این مورد صادر گردد در این پرونده زوجه به کرات اعلام داشته من مطالبه مهریه نکردم و زوج به پرداخت مهریه محکوم نشده با توجه به اینکه تقسیط مهریه قبل از پذیرش اعسار خواهان از پرداخت نقدی برخلاف منطوق صریح ماده ۳ آئین نامه نحوه اجرای محکومیت های مالی و قانونی اعسار می باشد. رأی تجدیدنظرخواسته به استناد ماده ۲ و ۳۵۸ قانون آئین دادرسی مدنی و ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و اینکه دعوی با لحاظ مقررات قانونی طرح نگردیده و بدون طرح دعوی اعسار از پرداخت مهریه دعوای مطروحه قابلیت استماع نداشته رأی تجدیدنظرخواسته را نقض و قرار عدم استماع دعوی صادر نموده اند این رأی در تاریخ ۱۳۹۴/۳/۲۰ به خواهان ابلاغ شده و در تاریخ ۱۳۹۴/۴/۱۳ درخواست فرجام نموده لایحه فرجامی هنگام شور قرائت می گردد. هیات شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش آقای م. فاتحی عضو ممیز و اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رأی می دهد:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

فرجام خواه ایراد و اعتراض مؤثری که مستلزم نقض رأی فرجام خواسته باشد ننموده و از نظر تشریفات دادرسی نیز ایرادی بر آن وارد نیست حسب مندرجات سند نکاحیه زوج عندالمطالبه زوجه مکلف به پرداخت مهریه است و زوجه مطالبه ننموده و در لوایح خود بعدم مطالبه تصریح نموده است و اصولا اعسار مدیون در زمان مطالبه ملحوظ می گردد مضافا آنکه تقسیط دین متعاقب در خواست اعسار مدیون است فرجام خواه در دادخواست مطروحه تنها تقاضای اعسار از پرداخت هزینه دادرسی را نموده لذا استنباط دادگاه از دلائل و محتویات پرونده خالی از اشکال است رأی فرجام خواسته به شماره ۹۴۰۹۹۷۴۴۱۴۰۰۰۱۴۸ شعبه ششم دادگاه تجدیدنظر استان آذربایجان غربی تأیید می گردد.

رئیس و مستشار شعبه ۱۹ دیوان عالی کشور

مصطفی فاتحی - عبدالرضا کریمی صحنه سرائی