رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره ضمانت اجرای عدم امضای دادخواست

شماره دادنامه	۹۲۰۹۹۷۰۹۰۷۲۰۱۱۶۰
تاریخ دادنامه	۱۳۹۲/۱۱/۱۲
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۱۲ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	ضمانت اجرای عدم امضای دادخواست
قاضی	قدرت اله طیبی حیدری

رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره ضمانت اجرای عدم امضای دادخواست: چنانچه دادخواست امضاء نداشته و لایحه ارسالی پیوست آن نیز، تصدیق نشده باشد، دادخواست ناقص محسوب و با امضاء مجددا به جریان می افتد.

رأی خلاصه جریان پرونده

در تاریخ ۸/۱۱/۱۳۹۰ آقای ص.ح. با وکالت آقای ه.د. وکیل پایه یک دادگستری به استناد تصاویر مصدق سند ازدواج شماره ۶۰۲۳-۲۷/۷/۱۳۹۰ دفتر ازدواج شماره ... حوزه ثبتی مشهد و دفترچه بیمه زوجه عنداللزوم ارجاع امر به پزشکی قانونی دادخواستی به خواسته صدور حکم بر فسخ نکاح به طرفیت خانم س.الف. تقدیم و وکیل خواهان توضیح می دهد موکل در تاریخ (۲۵/۷/۱۳۹۰) با خوانده ازدواج نموده در زمان عقد مشارالیها دارای بیماری (دیستروفی ماهیچه ای دوشن)DMD بوده و آن را از موکل مخفی نموده است با توجه به اینکه عقد نکاح متباینا بر سلامت زوجه واقع شده و خوانده محترم با اطلاع از بیماری خود عالما عامدا آن را مخفی نموده است لذا به استناد ماده ۱۱۲۸ قانون مدنی تقاضای رسیدگی صدور حکم بر فسخ رابطه زوجیت به جهت تدلیس خوانده مورد استدعا است شعبه ۴۵ دادگاه عمومی حقوقی مشهد به موضوع رسیدگی و در تاریخ ۴/۶/۱۳۹۱ با حضور وکیل خواهان و در غیاب خوانده تشکیل جلسه داده و وکیل نامبرده اظهار می دارد خوانده در زمان خواستگاری و جلسه عقد خود را سالم معرفی نموده نظر به اینکه نامبرده یک برادر معلول دارد که موکل پیگیری می نماید تا علت بیماری برادرش را بفهمد خوانده اظهار می دارد علت بیماری برادرم سن بالا پدر و مادر در زمان تولد برادرم بوده است موکل برای گرفتن دفترچه جدید بیمه متوجه می شود همسرش به دکتر اعصاب و روان مراجعه می نماید و آزمایشات DNA می دهد وقتی این مطلب را به خوانده اظهار می کند زوجه توضیح می دهد خواهرم دفترچه بیمه ندارد و مریض است و از دفترچه بیمه من استفاده می کند وقتی موکل موضوع را دنبال می کند متوجه می شود همسرش دارای بیماری دیستروفی ماهیچه ای دوشن DMD بوده و ناقل این بیماری است همچنین برادر ایشان به خاطر همین بیماری معلول شده است و برادر دیگری وی به موجب این بیماری فوت کرده است و خانواده وی به جز پدرش از این بیماری اطلاع داشته اند نظر به اینکه زوجه بیماری مذکور را از موکل پنهان نموده و عقد ازدواج بر اساس سلامت واقع شده لذا با تقدیم دادخواست تقاضای رسیدگی را دارم دادگاه با تعیین وقت (نوبتی) به خوانده اخطار می کند ظرف یک هفته پس از ابلاغ اخطاریه با در دست داشتن مدارک پزشکی مربوط به بیماری خویش جهت معرفی به پزشکی قانونی در دادگاه حاضر شوید ولی با وجود ابلاغ اخطاریه زوجه به دادگاه مراجعه نمی نماید دادگاه در تاریخ ۲۹/۷/۱۳۹۱ در وقت فوق العاده تشکیل جلسه داده و با اعلام ختم رسیدگی طی رأی شماره۱۸۳۷-۳/۸/۱۳۹۱ با شرح دعوای خواهان و توضیحات وکیل نامبرده استدلال می کند معمولا در عقد ازدواج ذکری از بیماری برای هیچ یک از زوجین نشده و درواقع زوجین خود را سالم و بدون بیماری معرفی نموده و بر مبنای سلامت زوجین عقد واقع شده است لذا دادگاه خواسته خواهان را مصون از تعرض و ایراد خوانده واقع شده است وارد و ثابت دانسته و به استناد مواد ۱۱۲۸-۱۲۵۷-۱۲۵۴-۱۲۸۷-۱۲۹۰ قانون مدنی و مفهوم مخالف ماده ۱۱۲۶ قانون مذکور حکم به فسخ ازدواج فی مابین طرفین را صادر و اعلام می دارد و رأی صادره را حضوری اعلام می نماید ((اخطاریه وقت دادرسی مورخ ۴/۶/۱۳۹۱ به زوجه ابلاغ واقعی شده است عضو ممیز)) پس از ابلاغ رأی آقای ع.ن. و خانم الف.ک. وکلای پایه یک دادگستری به وکالت از سوی زوجه نسبت به آن تجدیدنظرخواهی می کنند پرونده جهت رسیدگی به شعبه ۲۱ دادگاه تجدیدنظر استان خراسان رضوی ارجاع و دادگاه در تاریخ ۱۴/۲/۱۳۹۲ در وقت فوق العاده بدون حضور طرفین تشکیل جلسه داده و طی تصمیم پیوست اعلام می کند در رابطه با بیماری دیستروفی ماهیچه ای دوشن DMD موضوع تدلیس ادعایی از سوی زوج علیه زوجه که منتهی به صدور دادنامه تجدیدنظر خواسته در این پرونده شده به شرح ذیل برگ ۲۰ و صدر صفحه ۱۹ همین پرونده اعلام گردیده که زوج اقدام به شکایت کیفری با موضوع تدلیس علیه زوجه نموده که پرونده کلاسه ۹۱۰۲۲۳ تشکیل و در شعبه ۷۲۳ مجتمع قضایی شهید رجایی مورد رسیدگی قرارگرفته و با احراز عدم سوءنیت زوجه قرار منع تعقیب صادرشده است لذا دفتر پرونده مذکور را مطالبه نماید ۲ زوجین را برای بررسی امر در مورد بیماری و دلایل قطعی آن دعوت به دادرسی می نماید دادگاه در تاریخ ۳۰/۴/۱۳۹۲ با حضور احد از وکلای تجدیدنظرخواه و وکیل تجدیدنظر خوانده و زوج تشکیل جلسه می دهد وکیل تجدیدنظرخواه توضیح می دهد موکل در امر ازدواج تدلیسی نکرده زوج علیه موکل شکایت کیفری نموده که منتهی به قرار منع تعقیب شده از طرفی حسب نظرات پزشکی چنانچه موکل دارای بیماری DMD باشد چنانچه حامله شود اگر حمل دختر باشد درصد بیماری DMD بسیار اندک است و اگر حمل پسر باشد حامل بیماری مذکور ۵۰-۵۰ می باشد از طرفی چنانچه زوجه حامله شود با انجام آزمایشات قبل از وضع حمل با اقدام قانونی می توان حمل را (ساقط) نمود درحالی که هنوز بین زوجین ارتباط خاص زناشویی واقع نشده است و به زوجه در این مدت نفقه ای پرداخت نشده است و موکل سالم و بدون عیب می باشد در خانواده آن ها فقط یک فرزند دچار معلولیت می باشد موکل چند خواستگار داشته ولی آن ها را جواب کرده است و زوج از وضعیت زوجه اطلاع داشته است وکیل تجدیدنظر خوانده اظهار می دارد مدافعات اینجانب به شرح لایحه پیوست می باشد دادگاه با تعیین وقت نزدیک طرفین را برای رسیدگی دعوت می نماید ضمنا تجدیدنظرخواه (زوجه) را برای انجام معاینات پزشکی به پزشکی قانونی معرفی و اعلام می کند مرجع مذکور با انجام مصاحبه با آقای ح. نوع بیماری و یا نقص جسمانی زوجه دقیقا مشخص شود و نوع بیماری و شروع آن هم مشخص گردد و این امر موردبررسی قرار گیرد که این بیماری موجب عدم حاملگی خواهد بود آیا خانم (زوجه) با فرض وجود بیماری می تواند به زندگی عادی و معمولی خود ادامه دهد یا خیر دادگاه در تاریخ ۲۹/۵/۱۳۹۲ با حضور طرفین و وکیل تجدیدنظرخواه تشکیل جلسه می دهد زوجه اظهار می دارد من مشکلی ندارم از من خواهرم مادرم و برادرم آزمایش گرفتند این آزمایش قبل از ازدواج من بوده و شوهرم از موضوع اطلاع داشت وقتی عقد کردیم از حرم بیرون آمدیم رفتیم منزل ما ایشان دیدند برادرم جلوی تلویزیون دراز کشیده بود چرا همان موقع اقدام نکرد البته من کمی از مشکل را برای ایشان توضیح دادم گفت از پرورشگاه بچه می آوریم تجدیدنظر خوانده اظهار می دارد بیماری همسرم در آینده وقتی حامله می شود مشکل ایجاد می کند و این بیماری را از من پنهان کرده است طرفین اظهار داشتند برای انجام آزمایش آمادگی داریم پزشکی قانونی استان خراسان رضوی طی نظریه مورخ ۸/۶/۱۳۹۲ به دادگاه اعلام می کند در خصوص خانم س.الف. فرزند ع. بر اساس گزارش آزمایش ژنتیک انجام شده در سال ۱۳۸۹ در آزمایشگاه پ. که توسط نامبرده به این مرکز ارائه شده و بر اساس شرح حال اخذشده از زوجه نامبرده حامل ژن بیماری ژنتیکی دیستروفی عضلانی می باشد این وضعیت معمولا در خود فرد منجر به بیماری یا نقص جسمانی نمی گردد در خصوص نامبرده نیز در حال حاضر علائم جسمانی بیماری مذکور گزارش نگردیده است لیکن در صورت بارداری در آینده و بر اساس قوانین ژنتیک در هر بارداری به احتمال ۵۰% فرزند دختر متولد شه حامل ژن مذکور (و نه بیمار) خواهد بود و همچنین در هر بارداری به احتمال ۵۰% فرزند پسر متولدشده بیمار خواهند بود و دچار فلج عضلانی و ناتوانی های حرکتی (بسته به شدت بیماری) خواهند بود البته به این معناست که در هر بارداری به احتمال ۵۰% فرزندان سالم (نه حامل و نه بیمار) خواهند بود ضمنا وجود این بیماری ( به تنهایی) موجب عدم حاملگی نمی گردد مگر اینکه فرد به علل دیگری مشکلات ناباروری داشته باشد دادگاه پایان رسیدگی را اعلام و طی رأی شماره۹۵۴-۲۳/۶/۱۳۹۲ با شرح جریان دعوا و انعکاس اظهارات طرفین و احراز رابطه زوجیت ملاحظه گواهی پزشکی قانونی استان خراسان رضوی استدلال می کند با توجه به قسمت اخیر ماده ۱۱۲۸ قانون مدنی صفت موردنظر در عقد صریحا ذکر نشده باشد لیکن از قرائن و اوضاع واحوال برآید که آن صفت منظور طرفین بوده و وارد قلمرو قرارداد نشده و به عبارتی عقد متباینا بر آن واقع گردیده است و در فرضی که صفت سلامت و برخورداری زوجه از سلامتی منظور طرفین بوده که عرفا هم همین گونه است ازآنجا صفت (سلامتی) خود تعریف جامع ومانعی ندارد و امری نسبی تلقی می گردد نمی توان هرگونه نقص یا بیماری و علتی را مغایر سلامتی دانست و در مانحن فیه که بیماری زوجه حسب نظریه پزشکی قانونی این وضعیت معمولا در خود فرد منجر به بیماری یا نقص جسمانی نمی گردد در حال حاضر علائم جسمانی مذکور گزارش نگردیده است با این وصف نمی توان قابل نقصان در سلامتی شد بنا به مراتب فوق ادعای خواهان نخستین به اینکه خوانده فاقد وصفی بوده که عقد متباینا بر آن واقع شده و موضوع با قسمت اخیر ماده ۱۱۲۸ قانون مدنی انطباق دارد غیرموجه می باشد و از جایگاه قانونی برخوردار نیست همچنین در فرضی که منظور خواهان این باشد که زوجه حامل ژن بیماری ژنتیکی دیستروفی عضلانی است و وجود این ژن در زوجه موجب بروز مشکلاتی در حاملگی وی خواهد گردید بازهم این مسئله به قطعیت نرسیده زیرا مطابق نظریه پزشکی قانونی این بیماری به تنهایی موجب عدم حاملگی نمی گردد از طرفی اعمال خیار برای جلوگیری از ضرر است و چون طبق نظریه پزشکی قانونی نقص و بیماری در زوجه مشاهده نشده ضرری هم برای زوج متصور نیست و مصلحت خانواده و بقای آن ایجاب می کند از انحلال عقد نکاح حتی الامکان جلوگیری شود بنا به مراتب فوق تجدیدنظرخواهی را وارد دانسته و به استناد ماده ۳۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب سال ۱۳۷۹ ضمن نقض رأی تجدیدنظر خواسته حکم بر بطلان دعوای خواهان نخستین صادر و اعلام می دارد رأی در تاریخ ۸/۷/۱۳۹۲ به وکیل زوج ابلاغ و آقای ص.ح. در تاریخ ۲۹/۷/۱۳۹۲ نسبت به آن فرجام خواهی می نماید که پرونده پس از تبادل لوایح به دیوان عالی کشور ارسال و برای رسیدگی به این شعبه ارجاع می گردد لازم به توضیح است که فرجام خواه درخواست فرجامی و نیز لایحه فرجامی را امضاء ننموده و دفتر دادگاه تجدیدنظر استان خراسان رضوی پرونده باوجود نقص مذکور به دیوان عالی کشور ارسال می دارد.

هیأت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش آقای طیبی عضو ممیز و ملاحظه اوراق پرونده مشاوره نموده چنین اتخاذ تصمیم می نماید:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

حسب مندرجات پرونده فرجامی ملاحظه می شود آقای ص.ح. فرجام خواه دادخواست فرجامی تقدیمی را امضاء ننموده و همچنین لایحه پیوست را تصدیق نکرده است درنتیجه پرونده از جهت تکمیل دادخواست فرجامی دارای نواقص مذکور است و ارسال پرونده با وصف فوق به دیوان عالی کشور مورد نداشته و به همین اعتبار فعلا قابل طرح در دیوان عالی کشور نمی باشد لذا پرونده عینا به شعبه محترم ۲۱ دادگاه تجدیدنظر استان خراسان رضوی ارسال تا با تذکر لازم به دفتر شعبه پرونده را تکمیلا جهت رسیدگی به این شعبه ارسال نمایند به دفتر شعبه دستور داده شد از دادخواست فرجامی و لایحه پیوست فتوکپی تهیه و در بدل پرونده آن را حفظ نماید.

رئیس شعبه ۱۲ دیوان عالی کشور مستشار

طیبی حیدری