رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره فرجام خواهی از حکم عزل ناظر و نصب قیم محجور

شماره دادنامه	۹۴۰۹۹۷۰۹۰۶۸۰۰۵۱۶
تاریخ دادنامه	۱۳۹۴/۰۷/۲۷
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۸ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	فرجام خواهی از حکم عزل ناظر و نصب قیم محجور
قاضی	مسعودکریم پور نطنزی حسن عباسیان سیروس کیقبادی

رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره فرجام خواهی از حکم عزل ناظر و نصب قیم محجور: حکم صادره از دادگاه تجدیدنظر، مبنی بر عزل ناظر و نصب قیم برای محجور، در زمره آراء قابل فرجام نیست.

رأی خلاصه جریان پرونده

دادیار محترم سرپرستی دادسرای عمومی و انقلاب قم طی درخواست شماره ۴۳۳/ ۹۲ مورخ ۱۳۹۳/۳/۱۷ تقاضای صدور حکم حجر خانم ا. ا. را نموده که شعبه ۲۳ دادگاه عمومی قم به موضوع رسیدگی و با توجه به محتویات پرونده و گواهی شماره ۱۷۴۱/ ۹۲ مورخ ۱۳۹۳/۲/۲۷ کمیسیون پزشکی قانونی تهران که اعلام داشته نامبرده در حال حاضر دچار زوال عقل است و قادر به اداره امور خود نمی باشد و شروع این بیماری با توجه به سوابق پزشکی ارائه شده حداقل از آذر ۹۲ تعیین گردیده لذا دادگاه در مجموع حجر نامبرده را محرز دانسته و طی دادنامه شماره ۳۶۲ مورخ ۱۳۹۳/۳/۱۷ مستندا به مواد ۱۲۰۷ و ۱۲۰۸ و ۱۲۱۷ قانون مدنی حکم حجر نامبرده را صادر و تاریخ شروع آن را آذر ۹۲ اعلام می دارد. آقایان ح. و ع. ی. فرزندان خانم ا. ا. به عنوان معترض ثالث اعتراض خود را نسبت به این رای تقدیم نموده و طی آن توضیح داده اند که خانم ا. ا. والده اینجانبان حسب مستندات موجود که مورد توجه کمیسیون پنج نفره پزشکی قرار گرفته و در حال حاضر ۹۶ ساله می باشد از سال ۸۶ که سکته مغزی کرده دچار بیماری زوال عقل شده و از آن تاریخ قادر به تشخیص نفع و ضرر خود نبوده است. متاسفانه خواهرمان خانم ف. ی. بعد از تاریخ مذکور دخل و تصرف ناروایی در اموال وی نموده و اسناد و مدارک و معاملاتی را مخفیانه به سود خود انجام داده است. علیرغم اینکه نظریه مذکور طی شماره ۲۴۹ مورخ ۱۳۹۲/۱۱/۱۲ دایره سرپرستی اعلام شده است نسبت به این نظریه اعتراض و موضوع در کمیسیون ۷ نفره مطرح و در این کمیسیون بدون ابراز سوابق پزشکی مادر، زمان زوال عقل مادر را آذر ۹۲ اعلام کردند شعبه ۲۳ دادگاه عمومی قم به موضوع اعتراض ثالث رسیدگی و پس از ارجاع مراتب به کمیسیون ۹ نفره و وصول نظریه کمیسیون مذکور که پس از بررسی سوابق و مدارک پزشکی و استماع اظهارات طرفین پرونده (ف. و ح. ی.) صورت گرفته و اعلام داشته با توجه به سوابق پزشکی ارائه شده و مصاحبه بالینی انجام شده در تاریخ ۱۳۹۲/۹/۱۶ شروع زوال عقل نامبرده از تاریخ مذکور محرز می باشد فلذا طی دادنامه شماره ۱۵۵۶ مورخ ۱۳۹۳/۹/۲۷ اعتراض معترضان ثالث را وارد ندانسته و حکم به رد آن صادر نموده است. متعاقب این امر، دادیار محترم سرپرستی دادسرای عمومی و انقلاب قم طی درخواست شماره ۹۲/ ۴۳۳/ س مورخ ۱۳۹۴/۱/۲۲ خطاب به دادگاه خانواده اعلام نموده که خانم ا. ا. محجور می باشد و فرزندان ایشان به اسامی خانم ف. ی. و آقای ح. ی. در مورد تاریخ شروع حجر ایشان و برخی مسائل مالی اختلاف شدیدی با هم دارند به گونه ای که پرونده از آبان ۹۲ تشکیل شده و تاکنون فقط به مرحله صدور حکم حجر رسیده است. لهذا با عنایت به اینکه هر دو نفر متقاضی قیمومیت هستند ولی اختلاف زیاد بین طرفین در صورت قیم بودن هر دو باعث کندی در روند پرونده خواهد بود پیشنهاد سرپرستی، نصب یکی از متقاضیان به عنوان قیم می باشد. در این مرحله شعبه ۲۳ دادگاه عمومی قم به موضوع رسیدگی و طی دادنامه شماره ۱۷۵ مورخ ۱۳۹۴/۲/۱۰ مستندا به مواد ۱۲۲۲ و ۱۲۱۸ و ۱۲۰۷ و ۱۲۲۳ قانون مدنی خانم ف. ی. دختر محجور را به عنوان قیم محجور خانم ا. ا. تعیین و منصوب می نماید و با توجه به وجود اختلاف در مورد اموال متعلق به محجور بین خواهر و برادر، دادگاه آقای ح. ی. پسر محجور را به عنوان ناظر تعیین و منصوب می نماید. پس از ابلاغ این رای به طرفین هر دو نفر نسبت به آن اعتراض می نمایند. آقای ح. ی. نسبت به اینکه خانم ف. ی. به عنوان قیم تعیین شده اعتراض کرده و توضیح داده وی سوء استفاده زیادی از موقعیت مادر نموده است و از طرف دیگر خانم ف. ی. از اینکه برادرش به عنوان ناظر تعیین شده با توجه به اختلافات فیما بین اعتراض نموده است. شعبه دوم دادگاه تجدیدنظر استان قم به موضوع رسیدگی و طی دادنامه شماره ۳۴۱ مورخ ۱۳۹۴/۴/۱۸ تجدیدنظرخواهی آقای ح. ی. نسبت به دادنامه شماره ۲۱۳ مورخ ۱۳۹۴/۲/۱۶ شعبه ۲۳ دادگاه عمومی قم را در خصوص نصب خانم ف. ی. به عنوان قیم محجور وارد ندانسته و توضیح داده قیم منصوب طبق اوراق و محتویات پرونده مدت زیادی از محجور نگهداری کرده و با وی در یک جا زندگی کرده است و دلیلی بر عدم صلاحیت نامبرده و جهات منفی مذکور در ماده ۱۲۳۱ قانون مدنی ارائه نکرده است بنابراین دادگاه ضمن رد درخواست تجدیدنظر رای بر تایید دادنامه تجدیدنظرخواسته صادر می نماید و اما در مورد اعتراض خانم ی. راجع به نصب آقای ح. ی. به عنوان ناظر دادگاه اعتراض وی را وارد می داند زیرا اوراق و محتویات پرونده موجود حکایت از وجود اختلافات شدید بین قیم و ناظر و وجود عداوت و دشمنی بین آن ها دارد و در چنین شرایطی غبطه و مصلحت محجور توسط نامبردگان رعایت نخواهد شد و موجب اخلال در امور محجور خواهد بود و همین اختلاف شدید بین آن ها باعث گردیده که اداره سرپرستی تقاضا نموده که یکی از دو نفر به عنوان قیم انتخاب شوند. البته اگر نیاز به ناظر وجود داشته باشد دادگاه می تواند فرد دیگری را به عنوان ناظر انتخاب کند و یا اقدامات قیم را از طریق دیگری از جمله نظارت واحد سرپرستی دادسرای عمومی و انقلاب قم تحت نظارت قرار دهد. بنابراین دادگاه دادنامه تجدیدنظرخواسته را در قسمت نصب ناظر نقض می نماید. پس از ابلاغ این رای به آقای ح. ی. نامبرده به اتفاق برادر دیگرش ع. مبادرت به فرجام خواهی نموده که پس از ثبت و تبادل لوایح جهت رسیدگی به این شعبه ارجاع شده است. هیأت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش آقای مسعود کریمپورنطنزی عضو ممیز و اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رای می دهد:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

با توجه به محتویات پرونده، قطع نظر از صحت و سقم اعتراض مطروحه نظر به اینکه اولا: احد فرجام خواهان به نام ع. ی. سمتی در پرونده ندارد و ثانیا : فرجام خواه دیگر آقای ح. ی. نسبت به حذف خود به عنوان ناظر محجور و نصب خواهرش به عنوان قیم محجور اعتراض نموده و رأی فرجام خواسته جزء احکام قابل فرجام موضوع بند الف ماده ۳۶۸ قانون آئین دادرسی مدنی محسوب نمی شود. تا قابلیت فرجام خواهی داشته باشد. فلذا قرار رد دادخواست فرجامی صادر می شود.

رئیس و مستشار و مستشار شعبه ۸ دیوان عالی کشور

حسن عباسیان - مسعود کریم پورنطنزی - سیروس کیقبادی