رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره فرجام خواهی از قرار رد دعوا (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۹۰۷۲۰۰۶۵۱)

شماره دادنامه	۹۳۰۹۹۷۰۹۰۷۲۰۰۶۵۱
تاریخ دادنامه	۱۳۹۳/۰۷/۰۶
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۱۲ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	فرجام خواهی از قرار رد دعوا
قاضی	قدرت اله طیبی اسلامی

رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره فرجام خواهی از قرار رد دعوا: قرار رد دعوا قابل فرجام خواهی است.

رأی خلاصه جریان پرونده

خانم ب.خ. فرزند م. دادخواستی به طرفیت آقای ف.خ. فرزند ع. و به خواسته صدور حکم و گواهی عدم امکان سازش یا طلاق را تقدیم کرده و توضیح داده است در تاریخ ۱۳/۳/۱۳۹۳ به موجب سند رسمی به شماره ترتیب ۱۲۸۷ دفتر ثبت ازدواج شماره ۹ حوزه ثبت ایلام به عقد ازدواج دائمی خوانده درآمده ام و فرزندی نداریم به علت عدم تفاهم در زندگی مشترک و این‬که اهل زندگی نیست درخواست صدور گواهی عدم امکان سازش و صدور حکم طلاق را دارم شعبه چهارم دادگاه عمومی حقوقی شهرستان ایلام در وقت مقرر با حضور طرفین دعوی تشکیل شده است خواهان اظهار داشته خوانده همسر شرعی و قانونی من است مدت سه سال است با هم ازدواج کرده و فاقد فرزند می باشیم و دو سال است که در منزل پدرم می باشم در این مدت سراغی از من نگرفته و بی‬کار است قبلا در یک زیرزمین زندگی می کردیم با توجه به اینکه از فرزند صاحب‬خانه مراقبت می کردم چیزی از ما نمی گرفت در عسروحرج شدید قرار دارم و ادامه زندگی برایم مقدور نیست در مورد حقوق مالی مهریه خود را نمی خواهم و به لحاظ کراهت از شوهرم در صورت طلاق ۵۰ سکه از مهریه را می بخشم. خوانده اظهار داشته با طلاق موافق نیستم در مورد نفقه همسرم قبلا به پرداخت یک میلیون و صد هزار تومان محکوم شدم که پرداخت کردم خودش منزل مشترک را ترک کرده و حکم تمکین در دادگاه تجدیدنظر صادر شده درخواست رد دعوی را دارم دادگاه قرار ارجاع امر به داوری را صادر کرده است داور زوجه به شرح صفحه ۲۴ پرونده و داور زوج به شرح صفحه ۲۶ پرونده اعلام کرده اند تلاش آنان جهت صلح و سازش زوجین مؤثر واقع نشده است خانم ب.خ. جهت آزمایش بارداری به پزشکی قانونی ایلام معرفی شده است که نتیجه بارداری منفی اعلام شده است. دادگاه در وقت فوق‬العاده تشکیل و قید نموده زوج دادنامه قطعی حکم تمکین زوجه را پیوست پرونده کرده است (دادنامه شماره ۷۵۰-۱۸/۶/۹۱ شعبه ۲ دادگاه تجدیدنظر استان ایلام مبنی بر تأیید دادنامه شماره ۴۷۵-۱۸/۳/۹۱ شعبه ۴ دادگاه عمومی حقوقی ایلام) سپس از دو نفر گواه تعرفه شده از سوی خواهان به شرح اوراق ۳۰ و ۳۱ پرونده تحقیق کرده است. با اعلام تمایل خواهان به تمکین دادگاه او را برای اخذ توضیح ظرف ۵ روز از تاریخ رؤیت اخطاریه دعوت کرده است خواهان به موجب لوایح (صفحات ۴۶ و ۴۷ و ۵۰ پرونده) درخواست نموده سوابق همسرش از اداره تشخیص هویت در خصوص اعتیاد استعلام شود و ۷ ماه است که نفقه او را نپرداخته است و از مهریه خود ۱۵۰ سکه بهار آزادی را در قبال طلاق بذل و مابقی ۵۰ سکه را می خواهد. اداره تشخیص هویت پلیس آگاهی ایلام سوابق ف.خ. را فرار از خدمت و سهل‬انگاری منجر به فراری دادن زندانی و دو مورد محکومیت مالی اعلام کرده است. شعبه چهارم دادگاه عمومی حقوقی دادگستری ایلام به موجب رأی شماره ۱۵۷۳-۲۸/۱۰/۱۳۹۲ در خصوص دعوی خواهان به شرح فوق با احراز رابطه زوجیت دائمی فی مابین طرفین دعوی و اینکه مساعی دادگاه و داوران در جهت صلح و سازش زوجین مؤثر واقع نشده است و زوجه جهت تست بارداری به پزشکی قانونی معرفی که اعلام شده باردار نمی باشد و با توجه به اظهارات خواهان مبنی بر اینکه از سوی خوانده طرد شده و مدت سه سال است که بلاتکلیف رها شده و نظر به شهادت شهود که حکایت از صحت اظهارات خواهان دارد و اینکه زوج شرایط و امکانات تمکین زوجه را فراهم ننموده است ادامه زندگی مشترک را موجب وقوع خواهان در عسروحرج شدید و غیرقابل‬تحمل دانسته و به استناد ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی گواهی عدم امکان سازش زوجین را صادر و اعلام نموده زوج را به مطلقه نمودن زوجه محکوم می نماید طرفین می توانند با مراجعه به دفاتر اسناد رسمی ثبت طلاق پس از اجرای صیغه طلاق نسبت به ثبت آن اقدام نمایند رعایت شرایط صحت طلاق بر عهده مجری صیغه طلاق می باشد در مورد حقوق مالی نظر به اینکه زوجه تنها مطالبه ۵۰ عدد سکه بهار آزادی از مهریه خود را با اعلام کراهت از زوج را نموده زوج مکلف است ۵۰ عدد سکه بهار آزادی از مهریه را به زوجه پرداخت نماید و مازاد از ۵۰ سکه بهار آزادی از مهریه خود را با اعلام کراهت از زوج بذل می نماید زوجین فاقد فرزند مشترک می باشند نوع طلاق خلعی و بائن است عده طلاق سه طهر می باشد مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش سه ماه از تاریخ ابلاغ دادنامه قطعی است. آقای ف.خ. نسبت به دادنامه یاد شده تجدیدنظرخواهی به عمل آورده است که پس از پاسخ تجدیدنظرخوانده شعبه چهارم دادگاه تجدیدنظر استان ایلام به موجب رأی شماره ۹۵-۲۴/۲/۱۳۹۳ در خصوص تجدیدنظرخواهی آقای ف.خ. نسبت به دادنامه فوق الذکر را وارد دانسته با این استدلال که اولا با ملاحظه دادخواست بدوی معلوم می گردد که خواهان بدوی تقاضای صدور حکم و گواهی عدم امکان سازش یا طلاق را عنوان نموده و قید کرده با همسرش تفاهم در زندگی ندارند. ثانیا: در جلسه اول دادگاه بدون تغییر خواسته خود یا سبب آن وارد یک‬سری موارد مربوط به عسروحرج شده که دلایل کافی ارائه نداده است سپس در پایان مطالب خود عنوان نموده از شوهرش کراهت دارد و پنجاه عدد سکه از مهریه خود را می خواهم به عبارتی مدعی طلاق از نوع خلع شده است آنچه مسلم است این‬که دادخواست مشارالیها همان عنوان ابتدایی مذکور در دادخواست نخستین است که چون حسب ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی در چنین وصفی اختیار طلاق با مرد است و زن صرفا در مورد عسر و حرج و یا کراهت و مواردی نظیر غیبت شوهر می تواند تقاضای طلاق نماید به تعبیر دیگر زوجه حق طرح چنین دعوایی نداشته و به لسان حقوقی دعوی (یعنی عدم تفاهم) به فرض ثبوت برای خواهان بدوی فاقد اثر قانونی است بنابه مراتب دعوی مطابق مقررات طرح نشده است و با پذیرش دادخواست تجدیدنظر رأی تجدیدنظرخواسته را نقض و به استناد ماده ۲ و بند ۷ ماده ۸۴ و ماده ۸۹ قانون آئین دادرسی دادگاه‬های عمومی و انقلاب در امور مدنی قرار رد دعوی خواهان را صادر و اعلام کرده است. خانم ب.خ. نسبت به دادنامه فوق الذکر فرجام خواهی به عمل آورده است که پس از ارسال نسخه ثانی دادخواست فرجامی و ضمایم به فرجام خوانده پرونده به دیوان‬عالی‬کشور ارسال و به این شعبه ارجاع شده است لایحه اعتراضیه به هنگام شور قرائت می شود.

رأی شعبه دیوان عالی کشور

فرجام خواهی وارد است زیرا:

نظر به اینکه خواسته خواهان صدور گواهی عدم امکان سازش یا طلاق بوده است که در جلسه اول در تاریخ ۱۸/۱۰/۱۳۹۱ اعلام نموده ادامه زندگی مشترک برایم مقدور نبوده و در عسروحرج هستم استدلال دادگاه تجدیدنظر استان به شرح دادنامه فوق الذکر موجه و قانونی نبوده و ضرورت داشته دادگاه در ماهیت به موضوع رسیدگی و نسبت به صدور رأی مقتضی اقدام نماید مضافا اینکه صدور قرار رد دعوی به استناد بند ۲ و ۷ ماده ۸۴ قانون آئین دادرسی دادگاه‬های عمومی و انقلاب در امور مدنی نیز منطبق با مواد مذکور نمی باشد لذا با تلقی قرار صادره به قرار رد دادخواست به استناد بند الف ماده ۴۰۱ قانون آئین دادرسی دادگاه‬های عمومی و انقلاب در امور مدنی قرار فرجام خواسته را نقض و رسیدگی مجدد به پرونده و در ماهیت امر به شعبه چهارم دادگاه تجدیدنظر استان ایلام ارجاع می گردد.

رئیس شعبه ۱۲ دیوان‬عالی‬کشور - مستشار

طیبی - اسلامی