رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره ماهیت تعهد به فروش ملک

شماره دادنامه	۹۴۰۹۹۷۰۹۰۷۰۰۰۱۴۸
تاریخ دادنامه	۱۳۹۴/۰۳/۳۱
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۱۰ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	ماهیت تعهد به فروش ملک
قاضی	هادی عبداله پور سیدحجت اله میرمجیدی

رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره ماهیت تعهد به فروش ملک: تعهد به فروش ملک ولو به وکالت از مالک، تعهد ابتدایی در حد وعده فروش بوده و از تعهدات الزام آور محسوب نمی شود.

رأی خلاصه جریان پرونده

در پرونده کلاسه ۹۳۴۰۰۷۵ شعبه چهارم دادگاه عمومی حقوقی نجف آباد آقای غ. ف. با وکالت خانم ز. ق. دادخواستی به طرفیت آقایان و خانم ها ۱- ح. ۲- ا. ب. ۳- ر. ب. ۴- ط. د. ۵- ن. ۶- س. ۷- و. همگی ب. به خواسته ابطال سند ..... مورخ ۱۳۹۱/۱۲/۲۰ دفترخانه .... نجف آباد مقوم به ۵۱۰۰۰۰۰۰ ریال و الزام خواندگان به بیع مقوم به ۵۱۰۰۰۰۰۰ ریال تقدیم دادگاه نموده ضمن دادخواست توضیح داده خوانده اول آقای ح. ب. مالک ۴/۵ دانگ مشاع و مستأجر ۴۸ ساله ششدانگ یک باب مغازه تحت پلاک ...... واقع در قطعه دوم نجف آباد بوده که مالک ۱/۵ دانگ دیگر (خانم ک. ا.) به فرزند خود آقای ا. ب.(خوانده ردیف دو) وکالت می دهد برای مطالبه اجاره بها علیه مستأجر آقای ح. ب. (خوانده ردیف یک) اقدام نماید از اینرو پرونده.... با همان موضوع در شعبه اول دادگاه حقوقی نجف آباد مطرح می گردد متعاقب آن آقایان ح. ب. و ا. ب. (مالک ۴/۵ دانگ و وکیل مالک ۱/۵ دانگ دیگر) به موکل مراجعه و پیشنهاد فروش مغازه را می نماید از اینرو قرارداد عادی ۱۳۸۹/۱۰/۲۶ مابین طرفین منعقد می شود ۳- آقای ا. ب. وکیل خانم ک. ا. (مالک ۱/۵دانگ) در بند چهارم قرارداد ۱۳۸۹/۱۰/۲۶ و در حضور شهود از سوی موکل قول می دهد که حداکثر تا تاریخ تخلیه ۱۳۸۹/۱۱/۳۰ سند مالکیت را به نام موکل انتقال دهد (بفروشد) و ثمن آن را دریافت نماید از اینرو با تعهد وکیل خانم ا. موکل قبول می کند که مغازه را خریداری نماید و قرارداد ۱۳۸۹/۱۰/۲۶ تنظیم می شود ۴- خانم ک. ا. و وکیل وی آقای ا. ب. به تعهد خود عمل نکرده تا اینکه خانم ا. به رحمت ایزدی می پیوندد ۵- تعدادی از خواندگان برخلاف تعهدی که مورث آن ها به موکل بنده داده اند اقدام به فروش سهم الأرث خود به خوانده ردیف سوم (ر. ب.) برابر سند رسمی منتقل می نماید ۶- در مورد الزام خواندگان به بیع اظهارنامه مورخ ۱۳۹۲/۱۱/۲۰ ارسال شده لذا به شرح خواسته تقاضای رسیدگی به انضمام خسارات دادرسی دارم در جلسه ۱۳۹۳/۸/۲۱ طرفین حاضر نشدند لوایحی از طرفین واصل و به پیوست شده لایحه آقای س. ب. خوانده ردیف به شماره وارده ۱۹۲۷-۹۳۰ مورخ ۱۳۹۳/۹/۲۱ ثبت دفتر و پیوست پرونده شده آقای ا. ش.به وکالت از بقیه خواندگان لایحه ای تقدیم به شماره ۹۳۰۰۱۹۲۵-۱۳۹۳/۸/۲۱ ثبت و پیوست پرونده گردیده لایحه وکیل خواهان نیز شماره ۹۳۱۹۳۰ مورخ ۱۳۹۳/۸/۲۱ ثبت گردیده آقای س. ب. به شرح لایحه اشعار داشته نسبت به پلاک ثبتی ..... بخش ..... ثبت اصفهان نسبت به سهم اینجانب به صورت یکباب مغازه تجاری در تصرف خواهان است فاقد وجاهت قانونی است مالکیت بنده به صورت موروثی در پی فوت مورث خانم ک. ا. و ن. بوده هیچ تعهدی نسبت به آن داده نشده حتی اخیرا به موجب دادنامه شماره ۹۳۰۰۴۳۲-۱۳۹۰/۵/۲۷ صادره از شعبه دوم دادگاه حقوقی نجف آباد در پرونده کلاسه ۹۲۰۷۴۷ح /۲ رأی بر خلع ید مشاعی براساس مالکیت احد از وراث مرحوم مادر علیه خواهان (خوانده آن پرونده) صادر شده که در جریان تجدیدنظرخواهی است ضمنا دادخواست تقابل به مطالبه اجرت المثل ایام تصرفات خواهان تقدیم نمودم که ثبت شعبه گردیده وکیل بقیه خواندگان ضمن تکذیب ادعای خواهان در مورد فروش یک و نیم دانگ مورث موکلین تصرفات وی را غیرقانونی با استناد به بند ۳ و ۴ دادخواست و وقت نظر در بند ۴ قرارداد هیچ تعهدی از سوی ا. ب. وکیل مورث موکلین مشاهده نمی شود. تقاضای رد دعوی را دارم آقای س. ب.در تاریخ ۱۳۹۳/۸/۲۰ دادخواست تقابل در پرونده کلاسه ۹۳۰۵۵۹ مطروحه در شعبه ۴ دادگاه حقوقی نجف آباد تقدیم دادگاه نموده الزام خوانده به پرداخت اجره المثل ایام تصرف مغازه بر حسب حصه مالکیت مشاعی را نموده ضمن دادخواست توضیح داده طبق سند رسمی مالک دو پنج هشتم حبه مشاع ۵/۸ -۲ از هفتاد و دو حبه ششدانگ یکباب مغازه دارای شماره ثبتی ..... بخش .... ثبت اصفهان می باشد در پی فوت مادر در غم اینجانب قرار گرفته در مورد دعوی خواهان اصلی وی در مورد حصه اینجانب حقی ندارد چون تصرف وی در مالکیتم بدون اذن بوده و در حکم غصب است تقاضای رسیدگی به شرح خواسته با جلب نظر کارشناسی دارم در جریان رسیدگی در جلسه ۱۳۵۴/۱۰/۲۷ وکیل خواهان به شرح لایحه تقدیمی در شرح ماجرا اشعار داشته آقای ح. ب. مالک ۴/۵ دانگ مغازه که مستأجر بیش از ۴۰ سال مغازه یاد شده بوده قدرالسهمی خود ۴/۵دانگ را به موکل می فروشد مالک ۱/۵دانگ طی وکالتنامه محضری به آقای ا. ب. واگذار می نماید وکیل یاد شده علیه پدر خود ( ح. ب.) طرح دعوی می نماید بعد ح. مغازه اش را می فروشد ا. ب. حاضر به خرید مغازه متنازع فیه می شود و قرارداد ۱۳۸۹/۱۰/۲۶ تنظیم می شود آقای ا. ب. در حضور شهود متعهد می شود که همزمان با تحویل مغازه سند ۱/۵دانگ را هم انتقال خواهد داد هر دو مالک اقدام به تهیه مقدمات انتقال سند می نمایند از جمله استعلام از دارائی و شهرداری ضمن العقد وکیل خانم ک. ا. متعهد شده تا تاریخ تحویل مغازه سند را انتقال دهد و ثمن را حداکثر به همان نسبت قیمت ۴/۵ دانگ دریافت نماید که شهود هم در جریان هستند با استناد به ماده ۶۷۴ قانون مدنی و رد دفاعیات خواندگان تقاضای رسیدگی به شرح خواسته نموده دادگاه با کیفیت فوق ختم رسیدگی را اعلام طی دادنامه شماره ۴۰۱۰۱۷-۱۳۹۳/۱۰/۲۷ ضمن انعکاس خواسته خواهان با این استدلال نظر به اینکه ۱- تعهد ا. ب. به فروش ۱/۵دانگ حصه مادرش با وصف عدم مالکیت به صورت مطلق و اصالتا بوده و برای مالک تعهدی ایجاد نمی کند و ادعای خواهان مبنی بر تعهد به نمایندگی از سوی مالک خلاف اصل بوده و دلایل ابرازی ایشان مثبت ادعا نیست ۲- بر فرض صحت ادعا تعهد به بیع از نوع دینی است و به معاملات انجام نشده نسبت به عین خللی ایجاد نمی کند لذا موجبی برای بطلان سند نیست لذا دادگاه با استناد به ماده ۱۹۶ قانون مدنی حکم بر بطلان دعوی خواهان صادر می نماید نسبت به دعوی تقابل به لحاظ استرداد دادخواست و با استناد به بند الف ماده ۱۰۷ قانون آئین دادرسی مدنی قرار ابطال دادخواست خواهان را صادر می نماید این رأی در تاریخ ۱۳۹۳/۱۱/۲۶ به وکیل خواهان ابلاغ شده در تاریخ ۱۳۹۳/۱۲/۲۴ از رأی مذکور فرجام خواهی نموده به شرح لایحه تقدیمی پیوست اشعار داشته ۱- مطابق صورتجلسه ۱۳۹۳/۱۰/۲۷ به نظر می رسد دادگاه به لایحه ۹۴۰۰۴۰۲۵۴۷ مورخ ۱۳۹۳/۱۰/۲۷ توجهی نکرده زیرا در صورتجلسه به صراحت قید شده طرفین لایحه ای تقدیم دادگاه نکرده اند این درحالی است که لایحه ام به شماره مذکور ثبت شده ۲- به موجب مستند دعوی آقای ا. ب. به وکالت از سوی مادر خود متعهد به فروش ۱/۵دانگ متعلق به موکلش (مادرش شده است) وکالت وی هم محرز است زیرا محضری می باشد از سویی شهود در جریان تعهد به فروش بوده اند هر چند در قرارداد قید به وکالت شده ولی آقای ح. فروشنده ۴/۵دانگ و ا. ب. عالم و آگاه به متعهد شدن برابر وکالتنامه بودند زیرا کلمه به وکالت به قرینه عبارات محرز است تاکنون فساد بند ۴ قرارداد مورخ ۱۳۸۹/۱۰/۲۶ در محکمه ثابت نشده با بیان مطالب تکراری دیگر تقاضای نقض رأی فرجام خواسته را نمود پرونده پس از وصول پاسخ از سوی احد از خواندگان ر. ب. و عدم مشاهده پاسخ از سوی بقیه فرجام خواندگان به دیوان عالی کشور ارسال به این شعبه ارجاع به کلاسه فوق ثبت شده است لوایح طرفین به هنگام شور قرائت می شود. هیأت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردیده پس از قرائت گزارش عضو ممیز و اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رأی می دهد:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

وکیل فرجام خواه اعتراض موجه و مستدلی که نقض رأی فرجام خواسته را ایجاب نماید به عمل نیاورده بر مبانی و جهات استدلال دادگاه هم ایراد مهمی به نظر نرسیده آن قسمت از ایراد وکیل فرجام خواه به عدم توجه دادگاه به لایحه تقدیمی وی در جلسه ۱۳۹۳/۱۰/۲۷ با توجه به اینکه تعهد خوانده (ا. ب.) ولو اینکه به وکالت از مالک باشد یک تعهد ابتدائی در حد وعده و قول به فروش می باشد لذا از تعهدات الزام آور به نظر نمی رسد بنا به مراتب ایراد مذکور ماهیتا مؤثر در خدشه دار بودن رأی فرجام خواسته نمی شود با این بیان ضمن رد فرجام خواهی فرجام خواه مستندا به مواد ۳۷۰ و ۳۹۶ از قانون آئین دادرسی مدنی دادنامه فرجام خواسته را ابرام می نماید.

رئیس و مستشار شعبه ۱۰ دیوان عالی کشور

محمدهادی عبداله پور - سیدحجت اله میرمجیدی