رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره مفهوم شروط بنایی(تبانی) در نکاح

شماره دادنامه	۹۲۰۹۹۷۰۹۰۶۸۰۰۸۷۹
تاریخ دادنامه	۱۳۹۲/۰۶/۲۰
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۸ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	مفهوم شروط بنایی(تبانی) در نکاح
قاضی	حسن عباسیان عبدالعلی ناصح اللهیاری

رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره مفهوم شروط بنایی(تبانی) در نکاح: شروط بنایی یا تبانی، شروط ضمنی هستند که در عقد تصریح نمی شوند ولی مقصود طرفین می باشند برای نمونه زوجین در زمان ازدواج این قصد را دارند که طرف مقابل مبتلا به بیماری صعب العلاج یا لاعلاج نباشند.

رأی خلاصه جریان پرونده

آقای م.ن. به وکالت از آقای ح.ج. در تاریخ ۱۹/۳/۹۰ دادخواستی به طرفیت خانم ر.و. تسلیم دادگاه نموده است و اظهار داشته، خوانده به بیماری صعب العلاج مبتلا بوده است و این بیماری توسط خانواده زوجه و نیز شخص مشارالیها مخفی شده است و با بروز علایم ظاهری جسمی و ..... آشکار گردیده، به استناد مواد ۳۴۸ و ۱۱۲۸ قانون مدنی و دیگر قوانین تقاضای فسخ نکاح را دارم، آقای م.ع. به عنوان وکیل زوجه در تاریخ ۶/۶/۹۰ به دادگاه معرفی شده است در تاریخ ۶/۶/۹۰ دادگاه با حضور وکلای زوجین و شخص زوج تشکیل جلسه داده است، وکیل خواهان در این جلسه دعوی را تکرار نموده است و اضافه نموده که در آخر اردیبهشت سال ۹۰ علایم بیماری در بدن خوانده (زوجه) ظاهر می شود و تقاضای خواسته را به شرح مذکور در صورت مجلس تنظیمی نموده است، وکیل خوانده با توجه به اظهارات مذکور در این جلسه دعوی را صحیح ندانسته و کلا مورد را از موارد فسخ ازدواج ندانسته و تقاضای رد دعوی را نموده است، دادگاه رسیدگی کننده در خصوص بیماری منسوب به مشارالیها اقداماتی را انجام داده است و نظریه پزشک قانونی حاکی است که مشارالیها به بیماری SLE مبتلا است که تحت درمان است و عود بیماری با توجه به تحت درمان بودن کم می باشد و از نظر زناشویی مشکلی ایجاد نمی کند، وکیل زوجه تقاضا نموده که مورد به کمیسیون عالی پزشکی ارجاع شود (صفحه ۶۲ پرونده) که نظریه کمیسیون پزشکی مضبوط در پرونده است و در آن اعلام شده که از بیماری های لاعلاج است و سرانجام رأی شماره ۱۰۰۵/۹۱ مورخ ۳۰/۹/۹۱ از شعبه اول دادگاه عمومی سامن صادر شده است، در این رأی دعوی مطروحه غیرثابت و مردود اعلام شده است، زوج توسط وکیل خود نسبت به این رأی تجدیدنظرخواهی نموده است و با تکرار مطالب گذشته و به ادعای این که حق فسخ برای مشارالیه ایجاد شده است، تقاضای اقدام قانونی را نموده است، وکیل زوجه با تقدیم لایحه جوابیه و با تکرار مطالب گذشته دادنامه را برابر قانون دانسته و تقاضای اقدام قانونی را نموده است که سرانجام دادنامه مورد فرجامی صادر و در آن دادنامه بدوی تأیید شده است، زوج توسط وکیل خود نسبت به این رأی فرجام خواهی نموده است و به شرح مندرج در آن و با تکرار مطالب گذشته، تقاضای اقدام قانونی را نموده است، وکیل زوجه با تقدیم لایحه جوابیه تقاضای ابرام دادنامه را با تکرار مطالب گذشته نموده است. پرونده جهت رسیدگی به این شعبه ارجاع شده است .

رأی شعبه دیوان عالی کشور

اجمال دعوی زوج ( فرجام خواه ) و وکیل وی، صدور حکم مبنی بر اعلام فسخ عقد ازدواج فی مابین اطراف دعوی می باشد. توضیح داده اند زوجه مبتلا به بیماری صعب العلاج بوده که والدین وی و نیز مشارالیها آن را مخفی نگه داشته اند و به علت خیار تدلیس و مستندا به مواد ۱۱۲۸ و ۳۴۸ قانون مدنی، تقاضای خواسته را نموده اند که بدوا برابر دادنامه شماره ۱۰۰۵/۹۱ مورخ ۳۰/۹/۹۱ صادره از شعبه اول دادگاه عمومی سامن دعوی غیرثابت و مردود اعلام شده است و این رأی برابر دادنامه مورد فرجامی، تأیید شده است. زوج توسط وکیل خود نسبت به این رأی فرجام خواهی نموده است. هیأت شعبه: اوراق پرونده من جمله نظریه کمیسیون پزشکی قانونی حاکی است زوجه به بیماری لوپوس ( SLE ) مبتلاست و بیماری مذکور از تاریخ ۲۰/۷/۱۳۸۳ شروع شده است و برابر نظریه مذکور، بیماری موصوف لاعلاج است. ادعای زوج و وکیل وی این است که چون بیماری مذکور را مخفی نموده اند بنابراین تدلیس در امر ازدواج نموده و مورد مشمول ماده ۱۱۲۸ قانون مدنی است، در موضوع پرونده اختلاف این است که آیا عقد نامبردگان متبانیا بر این مورد واقع شده که زوجه فاقد بیماری موصوف باشد؟ به طور کلی شروط بنایی یا تبانی به عنوان شروط ضمنی است یعنی در عقد تصریح نمی شود ولی مقصود طرفین می باشد به عبارت روشن تر زوجین در زمان ازدواج این قصد را دارند که حداقل طرف مقابل مبتلا به بیماری صعب العلاج یا لاعلاج نباشند مگر این که زوجین بیماری های با وصف مذکور را به اطلاع طرفین برسانند در مانحن فیه با توجه به بیماری موصوف و این که چندین سال قبل از ازدواج زوجه گرفتار آن بوده است و تحت درمان قرار داده است می بایستی این بیماری را پنهان ننموده و به زوج اطلاع دهد و عدم چنین اقدام حق فسخ را با توجه به سایر شروط برای خواهان ایجاد نموده است لذا مستندا به مواد ۳۷۰ و ۴۰۱ قانون آیین دادرسی مدنی و ماده ۱۱۲۸ قانون مدنی با نقض دادنامه پرونده به شعبه محترم دیگر از حوزه دادگاه محترم صادر کننده رأی منقوض ارجاع می شود.

رییس شعبه ۸ دیوان عالی کشور مستشاران

عباسیان ناصح اللهیاری