رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره نحوه محاسبه اجرت المثل دوران زندگی مشترک

شماره دادنامه	۹۴۰۹۹۷۰۹۲۵۶۰۰۶۷۴
تاریخ دادنامه	۱۳۹۴/۰۹/۲۴
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۴۱ دیوان عالی کشور
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	نحوه محاسبه اجرت المثل دوران زندگی مشترک
قاضی	حمیددرخشان نیا علی رازینی محسن یکتن خدائی عبدالعلی خان بیگی

رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره نحوه محاسبه اجرت المثل دوران زندگی مشترک: تعیین میزان اجرت المثل ایام زندگی مشترک از اختیارات دادگاه است و ارجاع به کارشناس دارای الزام قانونی نیست.

رأی خلاصه جریان پرونده

در تاریخ ۹۳/۹/۲ آقای ر. غ. فرزند ش. دادخواستی به طرفیت همسرش خانم ن. ح.ز. فرزند ی. به خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش به دادگستری میانه تقدیم می نماید که به شعبه چهارم حقوقی ارجاع می شود. شعبه در تاریخ ۹۳/۱۱/۱۴ رسیدگی به پرونده را با حضور طرفین آغاز می نماید خواهان اعلام می کند چون خوانده بیمار است قادر به ادامه زندگی نیست یک فرزند مشترک داریم که مادرش نگهداری می کند و کمتر از یکسال زندگی مشترک داشته ایم خوانده می گوید موافق با طلاق نیستم ولی در صورت طلاق باید حقوق مرا کاملا پرداخت نماید نفقه را تا ۹۳/۸/۲۰ دریافت کرده ام و مهریه هم توسط دادگاه تقسیط شده است. دادگاه قرار ارجاع به دادرسی صادر می کند ش. غ. بعنوان داور زوج و ح.آ. بعنوان داور زوجه تعیین می شوند. و در تاریخ ۹۴/۲/۶ نظریه کتبی خود را مبنی بر عدم امکان سازش اعلام می نمایند. دادگاه از پزشکی قانونی راجع به امکان بارداری زوجه استعلام می کند که مرجع یاد شده در تاریخ ۹۴/۲/۶ پس از معاینه مشارالیها عدم باروری وی را اعلام می کند در نتیجه دادگاه در تاریخ ۹۴/۸/۲۰ رسیدگی نهائی را انجام و با اعلام ختم رسیدگی طی دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۸۴۱۵۶۵۰۱۱۸۹ به شرح زیر مبادرت به صدور رأی مبنی بر موافقت با صدور گواهی عدم امکان سازش می نماید:در خصوص دادخواست تقدیمی آقای ر. غ. فرزند ش. به طرفیت خانم ن. ح.ز. فرزند ی. به خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش جهت طلاق به دلیل عدم تفاهم اخلاقی، دادگاه با بررسی جامع اوراق و محتویات پرونده ، استماع اظهارات خواهان و مستندات پیوستی، رابطه و علقه زوجیت دائمی فیمابین طرفین را محرز و مسجل دانسته و مساعی خویش را جهت اصلاح ذات البین معمول نموده با التفات به اینکه خواهان با خوانده تفاهم اخلاقی نداشته به همین علت نامبرده الحاح بر طلاق نموده به طوری که امکان ادامه زندگی مشترک برای وی با زوجه به لحاظ عدم تفاهم اخلاقی غیر میسور گردیده است و مساعی دادگاه و حتی داوران انتخابی در این مقوله (در جهت صلح و سازش) مفید واقع نشده و منتج به نتیجه نگردید و خواهان کماکان اصرار بر طلاق داشته و متقاعد به استدامه واستمرار زندگی مشترک نگردید و از تصمیم اش اعراض و عدول ننمود از طرف دیگر خوانده در جلسه دادرسی دادگاه در دفاع از خود اظهار داشته خواهان باید حقوق مالی ناشی از زوجیت وی را پرداخت نماید و از دادگاه تقاضای رد دعوی خواهان را نموده است و حسب گواهی پزشکی قانونی شهرستان م. به شماره ... مورخه ۱۳۹۴/۲/۶ زوجه فاقدحمل بوده است معهذا دادگاه با تراجم و امعان نظر به کافه موارد مارالبیان و قطع نظر از دفاعیات خوانده دعوی خواهان را مقتضی اجابت دانسته و به مستفاد از مواد ۱۱۳۳و ۱۱۳۹ ،۱۱۴۳و۱۱۴۸و۱۱۴۹ ،۱۱۵۰و ۱۱۵۱ قانون مدنی ومواد ۲۴ ، ۲۷ ، ۲۸ ، ۲۹ ، ۳۱ ، ۳۴ و۳۵ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱/۱۲/۱ و قاعده فقهی الطلاق بیدمن اخذ بالساق ; گواهی عدم امکان سازش بین زوجین را صادر و اعلام میدارد. نوع طلاق رجعی بوده و عده طلاق برای زوجه سه طهر است . زوج مکلف است مبلغ چهارصدو پنجاه هزار تومان از بابت نفقه ایام عده، مبلغ دو میلیون و چهارصد هزار تومان از بابت اجرت المثل فقط به مدت هشت ماه و ماهیانه مبلغ یکصد و پنجاه هزار تومان از تاریخ ۱۳۹۳/۸/۲۰ تازمان اجرای حکم از بابت نفقه زوجه و ماهیانه مبلغ یکصد و پنجاه هزار تومان از بابت نفقه فرزند مشترک بنام ن. غ. در حق خوانده پرداخت نماید حضانت فرزند مشترک بنام ن. غ. با زوجه بوده لیکن زوج حق دارد هر هفته به مدت ۲۴ ساعت از ساعت ۱۴ روز پنجشنبه الی ۱۴ روز جمعه از فرزند مشترک ملاقات نماید در خصوص جهیزیه و مهریه قبلا تعیین تکلیف شده است(جهیزیه به زوجه مسترد گردیده و مهریه تقسیط گردیده و در حال حاضر با تقسیط به خوانده پرداخت می شود.) این گواهی از تاریخ ابلاغ جهت ارائه به یکی از دفاتر اسناد رسمی طلاق سه ماه اعتبار دارد و چنانچه ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ جهت اجرای صیغه طلاق ارائه نگردد فاقد اعتبار و ارزش است. بنابراین زوج می تواند پس از قطعیت رأی و با مراجعه به یکی از دفاتر اسناد رسمی طلاق با پرداخت حقوق مالی ناشی از زوجیت نسبت به مطلقه نمودن همسر خود خانم ن. ح.ز. به نحو رجعی اقدام نماید و مضافا هزینه دفتر رسمی طلاق بر عهده زوج می باشد. رأی صادره حضوری تلقی و ظرف مهلت بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر خواهی در محاکم محترم تجدیدنظر مرکز استان آذربایجانشرقی و پس از انقضای مهلت تجدید نظر ظرف بیست روز قابل فرجام خواهی در مرجع محترم دیوانعالی کشور می باشد.رأی فوق به طرفین ابلاغ می شود که خانم ن. ح.ز. در فرجه قانونی تجدیدنظرخواهی می نماید که رسیدگی به اعتراض به شعبه ۱۳ دادگاه تجدیدنظر استان آذربایجان شرقی محول می شود و دادگاه با ملاحظه پرونده و لوایح طرفین در تاریخ ۹۴۰۹۹۷۲۱۲۳۳۰۰۶۳۵ چنین رأی می دهد:در خصوص تجدیدنظرخواهی خانم ن. ح.ز. فرزند ی. بطرفیت تجدیدنظرخوانده آقای ر. غ. فرزند ش. بخواسته اعتراض نسبت به دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۴۱۵۶۵۰۰۳۹۱ موضوع پرونده کلاسه ۹۳۱۰۰۷ صادره از شعبه چهارم دادگاه محترم عمومی حقوقی دادگستری شهرستان م. که بموجب دادنامه مذکور گواهی عدم امکان سازش جهت اجرای صیغه طلاق بدرخواست زوج صادر شده است نظر به اینکه ایراد و اعتراض موجه و مستدلی که موجبات نقض دادنامه بدوی را ایجاب نماید از ناحیه تجدیدنظرخواه بعمل نیآمده و رأی صادره موافق موازین قانونی و با رعایت شرایط و اصول دادرسی اصدار یافته و اعتراض با شقوق مندرج در ماده ۳۴۸ قانون آئین دادرسی مدنی مطابقت ندارد النهایه اندکی اصلاح می شود ۱ - با عنایت به اینکه زندگی مشترک بر اساس محتویات پرونده حدودا" یکسال و اندی بوده لذا اجرت المثل از دو میلیون و چهارصد هزار تومان به چهار میلیون تومان افزایش می یابد . ۲ - زوج مکلف است نفقه های زوجه را در زمان اجرای صیغه طلاق در کنار سایر حقوق پرداخت نمایند . ۳ - در زمان اجرای صیغه طلاق اقساط معوقه احتمالی مهریه نیز پرداخت می گردد . دادنامه معترض عنه به کیفیت مرقوم و با رد اعتراض تجدیدنظرخواه با اجازه حاصله از ماده ۳۵۸ قانون آئین دادرسی مدنی تأیید می گردد . رأی صادره ظرف مدت بیست روز پس از ابلاغ قابل فرجام خواهی در دیوان عالی محترم کشور می باشد.دادنامه در تاریخ ۹۴/۵/۲۲ به زوج ابلاغ می شود و وی در تاریخ ۹۴/۶/۹ فرجام خواهی می نماید. عمده مطلب ایشان در لایحه اعتراضیه چنین است که همسرش بیمار روانی است و کلا حضورش در زندگی مشترک ۶ ماه بوده و تعیین مبلغ چهار میلیون تومان اجرت المثل بدون ارجاع امر به کارشناسی مناسب نیست و مقدار اجرت المثل کمتر از این است به هر حال پرونده به دیوانعالی کشور ارسال و به این شعبه ارجاع شده است.هیأت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید. پس از قرائت گزارش آقای علی رازینی عضوممیز و ملاحظه اوراق پرونده و نظریه کتبی آقای درخشان نیا دادیار دیوان عالی کشور اجمالا مبنی بر صدور رأی شایسته وفق مقررات و محتویات پرونده مورد تقاضاست. درخصوص دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۴۱۲۳۳۰۰۶۳۵ فرجامخواسته مشاوره نموده چنین رأی می دهد:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

نظر به اینکه تعیین اجرت المثل برای مدت زندگی مشترک از اختیارات دادگاه خانواده است و ارجاع به کارشناس نیز دارای الزام قانونی نمی باشد. فرجامخواهی دارای استدلال موجهی که موجب خدشه به دادنامه فرجامخواسته گردد نمی باشد علیهذا رأی فرجام خواسته باستناد ماده ۳۷۰ آئین دادرسی مدنی تأیید و ابرام می گردد.

شعبه ۴۱ دیوان عالی کشور- رئیس و عضومعاون و عضومعاون

علی رازینی - عبدالعلی خان بیگی - محسن یکتن خدایی