رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره نقش محکومیت کیفری زوج در عسر و حرج (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۹۰۷۹۰۰۱۰۶)

شماره دادنامه	۹۳۰۹۹۷۰۹۰۷۹۰۰۱۰۶
تاریخ دادنامه	۱۳۹۳/۰۴/۰۹
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۱۹ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	نقش محکومیت کیفری زوج در عسر و حرج
قاضی	فاتحی عبدالرضا کریمی صحنه سرائی

رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره نقش محکومیت کیفری زوج در عسر و حرج: وجود سابقه محکومیت کیفری زوج قبل از ازدواج، نمی تواند به عنوان عسر و حرج زوجه تلقی گردد.

رأی خلاصه جریان پرونده

خانم ز.پ. بطرفیت آقای س.ب. بخواسته صدور گواهی عدم امکان سازش جهت اجرای صیغه طلاق به دلیل اعتیاد به مواد مخدر و سوابق کیفری متعدد، و عسر و حرج طرح دعوی نموده است بدین توضیح با عنایت به رابطه زوجیت دائم و سند نکاحیه پیوست و اینکه شوهر وی اعتیاد به مواد مخدر و سوابق کیفری متعدد و طویل المدت دارد که باعث عسر و حرج شدید خواهان شده است. مضافا اینکه در حین انعقاد عقد نکاح شوهر از سوابق بسیار زیاد خود اظهاری ننموده و از این حیث نیز فریب خورده، لذا به لحاظ عسر و حرج تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش را نموده است. خوانده در تاریخ ۲۸/۰۳/۱۳۹۲ در جلسه دادگاه اظهار داشته یک سالی است که از زندان آزادشده ام این خانم یک سال و نیم است که به عقد من در آمده است حاضر به طلاق نیستم، اعتیاد ندارم، حاضرم همین امروز به پزشکی قانونی معرفی شوم(صفحه ۱۰). پزشکی قانونی حسب شماره نامه ۱/۲۶۲۴/۵/۵۱۱/۹۲ مورخ ۰۶/۰۴/۱۳۹۲ به شرح مندرج در آن نتیجه آزمایش را در ادرار منفی اعلام کرده است(صفحه ۱۲). خوانده در مقام دفاع در جلسه ۰۲/۰۶/۱۳۹۲ اظهار داشته خواهرم به مدت دو سال به خواستگاری این خانم می رفت، سابقه زندان را اعلام کرده بودم، هنوز در عقدم است یک روز به من گفت مادرم برای من مشکل ایجاد کرده بیا دنبالم، رفتم دنبال ایشان مدت سه ماه به خانه ام آمد، هفتاد میلیون تومان طلا خریدم و بیست میلیون تومان پول نقد داده ام. یک روز گفت یک رازی می خواهم بیان کنم و می گفت خواهر کوچک ام که دو سال از من کوچک تر است طلاق گرفته و شما را در جریان قرار ندادم، به سراغ آن خانواده رفتم و سؤال کردم آن ها می گفتند که پنجاه میلیون تومان از ما گرفته است، متوجه شدم شگرد این ها این است که به عقد کسی دربیایند و کلاهبرداری کنند و من طلاق نمی دهم ....( صفحات ۱۵،۱۶) دادگاه قرار ارجاع امر به داوری صادر نموده و بالاخره شعبه ۳۷ دادگاه عمومی ... به موجب شماره دادنامه ۹۲۰۹۹۷۵۱۱۳۲۰۱۹۴۹ مورخ ۰۶/۰۸/۱۳۹۲ ذیل را صادر کرده است: رأی دادگاه در خصوص دادخواست خانم ز.پ. بطرفیت آقا س.ب. بخواسته صدور گواهی عدم امکان سازش به دلیل اعتیاد زوج به مواد مخدر و سوابق کیفری با توجه به جامع محتویات پرونده و استماع اظهارات متداعیین و مدافعات خوانده که حاکی است خواهان از سابقه محکومیت شوهرش به زندان مطلع بوده و در حال حاضر ۷ سال است که از زندان آزادشده و به مدت ۲ سال خوانده از طریق خواهرش به خواستگاری وی رفته است و مقادیر زیادی طلا و جواهرات برای وی خریداری کرده و مدتی هم به خانه زوج سکونت داشته و نسبت به اعتیاد نیز منکر شده و بنا بر انجام آزمایش اعتیاد پزشکی قانونی جواب آن را منفی اعلام نموده و هرگونه بدرفتاری را تکذیب می نماید. زوج خود را ملتزم و متعهد به رعایت حقوق متقابل و انجام تکالیف می داند علی هذا با توجه به مراتب فوق تخلف از شروط ضمن عقد یا عقد خارج لازم و یا احیانا عسر و حرج در تداوم زندگی احراز نگشته دعوی مطروحه غیرثابت تشخیص داده شده مستندا به ماده ۱۲۵۷ قانون مدنی حکم به عدم ثبوت و رد دعوی صادر و اعلام می گردد رأی صادره حضوری است و ظرف مدت ۲۰ روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در مرکز استان می باشد ;( صفحات ۲۵،۲۶ ). خواهان برگ استشهادیه مبنی براینکه خوانده مدت ۱۷ سال به جرم شرارت سابقه زندان داشته و مدتی پس از عقد متوجه این امر شده و نیز خوانده به هنگام عقد خود را ۳۲ ساله اعلام درصورتی که ۴۴ ساله بوده، ارائه نموده است( صفحه ۳۱). در جریان رسیدگی خانم ز.پ.، م.الف. را وکیل رسمی خود معرفی کرده است، مشارالیه طی لایحه ای نسبت به دادنامه ۱۳۲۰۱۹۴۹ یادشده تجدیدنظرخواهی نموده که خلاصه ای از آن درج می شود: ۱- برابر عقدنامه تنظیمی در دفترخانه شماره ... حوزه ثبتی ... ، تجدیدنظر خوانده ، موکله را در مورخ ۱۰/۰۱/۱۳۹۱ با مهریه به میزان ۱۱۴ عدد سکه بهار آزادی و حج عمره به عقد رسمی و دائم خویش درآورده است. ۲- زوجین در دوران عقد بسر می برند و هنوز زندگی مشترک را آغاز ننموده اند. ۳- موکله متولد ۶۵ است و در حال حاضر دختری ۲۷ ساله می باشد و حسب اظهار موکله، تجدیدنظر خوانده در زمان خواستگاری خود را ۳۲ ساله اعلام نموده درحالی که ۴۴ ساله می باشد. ۴- حسب اظهار موکله، تجدید خوانده دادرسی سوء سوابق کیفری بسیار زیادی بوده و حداقل ۱۷ سال در زندان مرکزی .... به جرم شرارت، زندانی بوده است که در زمان خواستگاری و حتی قبل از وقوع عقد از بیان این مطلب و واقعیت ها امتناع ورزیده ۵ - به کرات شاهد استعمال مواد مخدر ( بنگ ) و قرص های روان گردان از ناحیه ایشان بوده است و مشارالیه در اعتراض موکله اظهار داشته گاهی اوقات استفاده می نمایم این در حالی است که موکله شدیدا مدعی است ایشان اعتیاد به آن مواد داشته و دارد و اینکه آزمایش اخذشده پاسخ آن منفی بوده دلیل قطعی و یقینی عدم اعتیاد مشارالیه نمی تواند باشد. مشارالیه همیشه از الفاظ زشت و رکیک نسبت به موکله استفاده می نموده که در این خصوص حتی دادنامه های مختلفی مبنی بر توهین، تهدید و فحاشی از ناحیه شعبه ۱۳۱ دادگاه عمومی جزائی صادر که مشارالیه به تحمل ۷۴ ضربه شلاق محکوم شده است. و نیز وجود خال کوبی در بدن ایشان موجب عسر و حرج شدید موکله شده است. موکله در دادخواست تقدیمی به سوابق کیفری استناد نموده که استعلام نشده است، موکله در دادخواست تقدیمی اظهار داشته تجدیدنظر خوانده اعتیاد به مواد مخدر داشته و حتی استعمال بنگ و قرص های روان گردان را شخصا رؤیت نموده کاملا پیداست که شخصی که بااطلاع قبلی خود را نیز به پزشکی قانونی جهت آزمایش معرفی می کند با توجه به زمان حاصله قطعا از هر ترفندی جهت گمراه کردن پزشکی قانونی و حتی محاکم استفاده می نماید و انجام این آزمایش نمی تواند دلیل قطعی و یقینی عدم اعتیاد نام برده باشد... لذا با توجه به مدارک استنادی و احراز تخلف تجدیدنظر خوانده از بند ۲ و ۹ شروط ضمن العقد، عسر و حرج حاصل شده و استدعای نقض دادنامه معترض عنه را نموده است. بالاخره شعبه ۱۵ دادگاه تجدیدنظر استان به موجب شماره دادنامه ۹۳۰۹۹۷۵۱۳۳۵۰۰۰۲۹ -مورخه ۱۱/۰۱/۱۳۹۳ و به شرح منعکس در آن دادنامه بدوی را تأیید کرده است این دادنامه در ۲۳/۰۱/۱۳۹۳ به خانم م.الف. ابلاغ گردیده است. خانم ز.پ. در تاریخ ۱۳/۰۲/۱۳۹۳ نسبت به دادنامه ۵۰۰۰۲۹ - مارالذکر فرجام خواهی نموده است که پرونده جهت رسیدگی به دیوان عالی کشور ارسال و به شعبه ۱۹ دیوان ارجاع شده است کلیه محتویات پرونده به هنگام شور قرائت می شود.

رأی شعبه دیوان عالی کشور

فرجام خواه ایراد و اعتراض مؤثری که مستلزم نقض رأی فرجام خواسته باشد ننموده است ازنظر تشریفات دادرسی نیز ایرادی بر آن وارد نیست استنباط دادگاه از دلایل و مدارک ارائه شده با توجه به گواهی عدم اعتیاد زوج به شماره ۱/۲۶۲۴/۵/۵۱۱/۹۲ مورخ ۰۶/۰۴/۱۳۹۲ پزشکی قانونی و انکار زوج به اعتیاد به مواد مخدر و اینکه تاریخ تولد زوجین در سند نکاحیه قید می گردد و طرفین از آن مطلع می گردند و محکومیت کیفری زوج حسب الاظهار مربوط به هفت سال قبل از ازدواج با فرجام خواه می باشد و از شمول شرایط ضمن العقد خارج است و اینکه زندگی مشترک زوجین شروع نشده تا عسر و حرج در آن مصداق داشته باشد خالی از اشکال است. رأی فرجام خواسته به شماره ۹۲۰۹۹۷۵۱۳۳۵۰۰۰۲۹ شعبه ۱۵ دادگاه تجدیدنظر استان نتیجتا تأیید می گردد.

شعبه ۱۹ دیوان عالی کشور- مستشار و مستشار

فاتحی- عبدالرضا کریمی صحنه سرائی