رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره وضعیت حقوقی وقف غیر منجز

شماره دادنامه	۹۱۰۹۹۷۰۹۰۸۳۰۰۲۲۳
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۲۳ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	وضعیت حقوقی وقف غیر منجز
قاضی	انصاری احمدی

رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره وضعیت حقوقی وقف غیر منجز: وقفی که معلق بر فوت واقف واقع شده است صحیح نمی باشد.

رأی خلاصه جریان پرونده

در تاریخ ۱۹/۳/۸۸ موقوفه م.د. و م.خ. به تصدی اداره اوقاف و امور خیریه شرق تهران با نمایندگی د.ع. دادخواستی به طرفیت الف. و م. و ح. و ح. همگی خ. به خواسته تنفیذ وقف-نامه عادی ۱۴/۱۱/۸۷ تسلیم مجتمع قضائی شهید بهشتی تهران نموده و توضیح داده است که به موجب صلح نامه شماره ۱۶۰۴۴-۱۱/۳/۳۰ دو دانگ مشاع از شش دانگ پلاک شماره ۲۸۴ فرعی از ۶۷۳۵ اصلی بخش ۲ تهران به خانم م.د. صلح حقوق گردیده است، دو دانگ مذکور که به موجب قطعه اول صورت جلسه تفکیکی در حال حاضر به صورت شش دانگ یک قطعه زمین به مساحت ۵/۱۲۱ متر درآمده و در آن یک باب خانه احداث شده است با توجه به وصیت نامه (وقف نامه) ۱۴/۱۱/۱۳۸۷ وقف گردیده است لذا از آنجائیکه واقف در تاریخ ۲۸/۱۱/۸۷ به رحمت ایزدی پیوست و وراث حین الفوت آن مرحومه فرزندان وی ( خواندگان ) می باشند به شرح خواسته تقاضای تنفیذ وصیت نامه (وقفنامه) را دارند، رسیدگی به شعبه هشتم دادگاه عمومی تهران محول می گردد، وقت رسیدگی تعیین و از طرفین دعوت به عمل می آید آقای ش.ق. به عنوان وکیل خانم الف.خ. و آقای ر.الف. به عنوان وکیل ح. و ح. خ. و آقای ر.الف. به عنوان وکیل ح. و ح.خ. انتخاب و معرفی می شوند و جلسه دادگاه در تاریخ ۳۰/۶/۸۸ با حضور نماینده خواهان و وکیل خواندگان تشکیل می گردد، وکیل خوانده ردیف اول (الف.خ.) اظهارمی دارد موکل من با وجود اینکه خودش ذینفع است دعوی را قبول دارد و محل مورد نظر در واقع وقف است و مفاد وقف نامه را قبول داریم هر چند اگر وقف نشده باشد به نفع ما است، وکیل خواندگان ردیف ۳و۴ آقای الف. بیان می دارد لایحه ای تقدیم کردم حرفی ندارم، نماینده خواهان بیان می دارد به شرح دادخواست تقدیمی تقاضای تنفیذ وقف را دارم، دادگاه پس از استماع اظهارات طرفین حاضر، جریان ثبتی پلاک مورد بحث را از ثبت اسناد استعلام می نماید و چون از ناحیه تعدادی از خواندگان نسبت به مستند ارائه شده از سوی خواهان ادعای جعل می شود، دادگاه جهت رسیدگی به ادعای مذکور، موضوع را به کارشناس ارجاع می دهد و کارشناس منتخب پس از بررسی اعلام می دارد ... صدور و تحریر امضاء و اثر انگشت منتسب به مرحومه م.د. از نظر زمانی مقدم به تحریر متن و به صورت سفید امضاء و سفید انگشت صادر و درج و تحریر گردیده و سپس در مرحله زمانی دیگری متن فعلی وقف نامه در بالای امضاء و اثر انگشت اضافه گردیده است لذا اصالت فنی و تنظیمی وقف نامه وصیت نامه ; عادی ۱۴/۱۱/۸۷ مورد تأیید نمی باشد ( منفی ) دادگاه پاره ای اقدامات قضائی دیگر معمول و نهایتا ختم رسیدگی را اعلام و به شرح دادنامه شماره ۰۰۹۰۸-۳۰/۹/۸۹ خلاصتا با این استدلال که اصالت وقف نامه عادی ۱۴/۱۱/۸۷ مورد تأیید کارشناس واقع نشده است و به نظریه کارشناس نیز ایراد و اعتراض موجهی به عمل نیامده بلکه نظریه مذکور با اوضاع و احوال محقق و مسلم قضیه مطابقت دارد...، دعوی خواهان را مقرون به صحت تشخیص نداده و حکم به رد آن صادر می کند، اداره خواهان نسبت به حکم صادره تجدیدنظرخواهی می کند و در لایحه اعتراضیه اعلام می دارد نظریه کارشناس مخدوش و در تعارض با اوضاع و احوال محقق بر موضوع است، هر چند اعتراض این اداره به نظریه کارشناس خارج از فرجه قانونی بوده است ولی یکی از خواندگان ضمن تأیید اصالت وقف نامه موصوف در مهلت قانونی به نظریه کارشناس اعتراض کرده که مورد توجه دادگاه قرار نگرفته است، وانگهی نظریه کارشناس موضوعیت ندارد شهود قضیه حاضر به شهادت می باشند و دادگاه از شهودی که ذیل سند استنادی را امضاء کرده اند تحقیق نکرده است و به فرض اینکه بین تحریر برخی سطور با سطر آخر مدرکیه مورد بحث اختلاف باشد دلیل بر جعل بودن نمی باشد و از طرفی هم عدم پذیرش مفاد وصیت نامه توسط برخی از ورثه تأثیری در سهم سایرین که معترض آن نمی باشند، نخواهد داشت و رد دعوی به صورت مطلق خلاف موازین شرعی و قانونی بوده و تقاضای نقض دادنامه صادره و صدور حکم وقف خواسته اعلامی در دادخواست اولیه را می نماید، رسیدگی در مرحله تجدیدنظر به شعبه سیزدهم دادگاه تجدیدنظر استان تهران ارجاع می شود واین دادگاه پاره [ای از] اقدامات [را] معمول ولی سرانجام به موجب دادنامه شماره ۰۱۳۶۱-۲۱/۱۰/۹۰ با استدلال به اینکه ایراد تجدیدنظرخواه در حدی نیست که موجب حصول علم به وجود اشتباه در دادنامه تجدیدنظرخواسته گردد، تجدیدنظرخواهی را رد و دادنامه تجدیدنظرخواسته را تأیید می کند، اداره خواهان از رأی دادگاه تجدیدنظرنیز فرجام خواهی به عمل می آورد و در لایحه فرجامی مطالب قبلی را درمورد وقفیت رقبه مورد نزاع تکرار و پرونده پس از انجام تبادل لوایحه به دیوان عالی کشور ارسال و به این شعبه ارجاع می گردد که به هنگام شور، مشروح لایحه اعتراضیه فرجام خواه و لایحه جوابیه فرجام خواندگان قرائت خواهد شد.هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید. پس از قرائت گزارش آقای انصاری عضو ممیز واوراق پرونده مشاوره نموده چنین رأی می دهد:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

اعتراضات فرجام خواه باتوجه به اوراق ومحتویات پرونده و لحاظ مفاد وقف نامه استنادی وارد نمی باشد زیرا علاوه بر نظریه کارشناس منتخب در مخدوش بودن اصالت مدرکیه مذکور، مفاد این نوشته نیز حاکی است که وقف خانه مورد نزاع به صورت منجز انجام نگرفته است و واقف قید نموده است که خانه ام را بعد از فوت خودم وقف می کنم که چنین وقفی صحیح نمی باشد، مضافا قبض و اقباض که از شرایط صحت وقف است نیز انجام نپذیرفته است بنابراین در وضعیت حاضر دادنامه موصوف به شماره ۱۳۶۱-۲۱/۱۰/۹۰ صادره از شعبه ۱۳ دادگاه تجدیدنظر استان تهران حسب نتیجه خالی از اشکال مؤثر بوده و ابرام می گردد.

رئیس شعبه ۲۳ دیوان عالی کشور - عضو معاون

انصاری - احمدی