رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره (۱)- مصادیق عسر و حرج زوجه (۲)- نوع طلاق در طلاق بر مبنای عسر و حرج

شماره دادنامه	۱۴۰۱۰۶۳۹۰۰۰۰۰۶۷۷۷۱
تاریخ دادنامه	۱۴۰۱/۰۱/۳۱
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	نوزدهم دیوان عالی کشور
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	(۱)- مصادیق عسر و حرج زوجه (۲)- نوع طلاق در طلاق بر مبنای عسر و حرج

رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره (۱)- مصادیق عسر و حرج زوجه (۲)- نوع طلاق در طلاق بر مبنای عسر و حرج: (۱)- طرح دعاوی گوناگون زوجین علیه همدیگر، مفارقت جسمانی و بذل تمامی حقوق مالی توسط زوجه، همگی دلالت بر عسر و حرج زوجه داشته و از موجبات صدور حکم بر طلاق است. (۲)-طلاق بر مبنای عسر و حرج از نوع طلاق باین است و لحاظ حق رجوع برای زوج در این گونه طلاق اقدامی عبث تلقی می گردد.

رأی خلاصه جریان پرونده

خلاصه جریان پرونده:

خواهان س. پ. به طرفیت خوانده ک. ب. به خواسته طلاق طرح و شعبه ۱ خانواده بوشهر که عهده دار رسیدگی شده پس از انضمام در وقت مورخ ۱۴۰۰/۶/۸ تشکیل جلسه داده است.و با استماع اظهارات حاضرین (۲۹) ارجاع امر به داوری و تعیین و تعرفه انان و اعلام نظر (۴۴ و ۳۸) از گواه تحقیق شده است.(۶۶) و اظهار نظر قاضی مشاور (۷۶) طی دادنامه شماره ۱۴۰۰۹۸۹ مورخ ۱۴۰۰/۸/۱۷ در خصوص دعوای خواهان خانم س. پ. فرزند م. با وکالت اقای پ. ا. بطرفیت خوانده اقای ک. ب. فرزند ع. به خواسته طلاق به علت عسر و حرج ناشی از ترک منزل خوانده تقریبا چهارسال و بدوا معاف از هزینه دادرسی به استناد ماده ۵ قانون حمایت خانواده نظر به محتویات پرونده خواسته تقدیمی خواهان و اینکه خواهان اظهار داشته که توان هزینه دادرسی ندارد. و دادگاه بنا به مراتب و خانه دار بودن زوجه خواهان را به استناد ماده ۵ قانون حمایت خانواده از پرداخت هزینه دادرسی و بالحاظ ماده ۵ ایین نامه اجرایی قانون حمایت خانواده مصوب ۹۳/۱۱/۲۷ معاف می نماید. راجع به اصل خواسته طلاق که خواهان اظهار داشته در تاریخ ۱۳۹۶/۴/۱۶ با خوانده دعوی نکاح دایم نموده و فاقد فرزند مشترک می باشند لیکن به لحاظ عسر و حرج ناشی از ترک منزل خوانده تقریبا چهار سال تقاضای رسیدگی نموده است.و خواهان نیز اظهار داشته که از زوج جدا زندگی می نماید. و یک ماه اول زندگی مشترک اختلاف به وجود امده و زوج اقدامی جهت بازگشت زوجه به زندگی مشترک انجام نداده است.و اینکه با ارجاع موضوع به داوری نیز سازش واقع نگردیده است.و مصالحه صورت نگرفته و بنا به اظهار زوجه سه سال است.که هیچگونه رابطه زناشویی فیمابین زوجین انجام نشده و در قبال طلاق مهریه و نفقه و تمامی حقوق مالی خود را به زوج می بخشد و حاضر به زندگی با زوج نبوده و از زوج کراهت دارد. و خوانده دعوی نیز در پاسخ اظهار داشته که خواهان را دوست دارد. و حاضر به طلاق نمی باشد. دادگاه بنا به مراتب و مفارقت جسمانی زوجین بیش از سه سال و گواهی گواهان تعرفه شده خواهان و بذل کلیه حقوق مالی از سوی زوجه و نظریه قاضی مشاور خانواده که نظر بر الزام زوج به طلاق زوجه دارند و اینکه اختلافات زوجین به حدی بوده که این کشمکش ها به خانواده زوجه نیز کشانده شده و ادامه زندگی مشترک زوجین مشقت بار و تحمل ناپذیر بوده و در شریعت مقدس اسلام نهی گردیده و قواعد فقهی لاحرج و لاضرر نیز ان را نفی می نماید. و عسر و حرج خواهان را ثابت تشخیص و دادگاه به استناد بند ۴ تبصره ذیل ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی و مواد ۳۳٫۲۹٫۲۷٫۲۴ و تبصره ذیل ماده ۳۳ قانون حمایت خانواده حکم برالزام خوانده به طلاق خواهان از نوع باین قضایی مدخوله و در صورت امتناع خوانده با اعطای نمایندگی به سردفتر طلاق در اجرای صیغه طلاق پس از ارایه گواهی وجود یا عدم وجود جنین صادرکه پس از تجدیدنظرخواهی شعبه ۲ تجدیدنظر بوشهر طی دادنامه شماره ۱۴۰۰۴۶۱ مورخ ۱۴۰۰/۱۱/۱۶ در خصوص تجدیدنظرخواهی اقای ک. ب. فرزند ع. با وکالت اقای ح. ج. نسبت به دادنامه شماره ی ۱۴۰۰۱۶۲۴۹۸۹ مورخ ۱۴۰۰/۸/۱۷ صادره از شعبه اول دادگاه خانواده شهرستان بوشهر که به موجب ان حکم به الزام تجدیدنظرخواه اصیل به طلاق تجدیدنظرخوانده خانم س. پ. فرزند م. بلحاظ احراز عسر و حرج صادر و اعلام گردیده است.دادگاه با عنایت به اظهارات و لوایح تقدیمی طرفین در طول مراحل دادرسی و نظر به سابقه اختلاف زوجین بر مبنای دعاوی مطروحه علیه همدیگر (الزام به تمکین، سرقت سه عدد سکه تمام بهار ازادی و کارت هدیه) مضبوط در سوابق اشخاص در پایگاه داده مرکزی سمپ و اقدام زوج در طرح شکایت کیفری خیانت در امانت علیه خانم م. ا. پ. (پدر زوجه) و الف. ب. و ملاحظه نظریه داوران منتخب و اینکه تلاش دادگاه جهت حصول سازش بین زوجین موثر نبوده و مفارقت جسمانی بین زوجین به هر دلیل که فلسفه وجودی تشکیل خانواده که همانا ارامش در کنار یکدیگر بوده با این وضعیت مخدوش گردیده و اعلام کراهت از ناحیه زوجه با لحاظ بذل تمامی حقوق مالی خود همگی دلالت بر وضعیت مشقت بار زوجه داشته و اصرار به استمرار زندگی مشترک با این وصف و با لحاظ نبودن فرزند مشترک قابل توجیه نبوده و اعلام طلاق از نوع باین قضایی بر مبنای عسر و حرج زوجه بوده چرا که در صورت لحاظ حق رجوع برای زوج در این گونه طلاق که بر مبنای عسر و حرج زوج صادر می گردد. اقدامی عبث تلقی می گردد. بنابراین دادنامه وفق مقررات شرعی و قانونی صادر شده و دلیلی که موجبات نقض دادنامه را فراهم اورد ارایه نگردیده است.و تجدیدنظرخواهی تجدیدنظرخواه از جهات و مصادیق ماده ۳۴۸ قانون ایین دادرسی مدنی نمی باشد. و مستند به ماده ۳۵۸ قانون موصوف ضمن عدم پذیرش تجدیدنظرخواهی دادنامه تجدیدنظرخواسته را تایید و با فرجام خواهی پرونده به این شعبه ارجاع شده است.و عمدتا ترک منزل از سوی زوجه، شرایط کراهت زوجه از زوج در قانون دخالت های غیرمتعارف پدر و مادر زوجه را از جمله جهات نقض بیان نموده است.

هیات شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید. پس از قرایت گزارش اقای م. عضو ممیز و ملاحظه اوراق پرونده درخصوص دادنامه فرجام خواسته مشاوره نموده چنین رای می دهد:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

دادنامه فرجام خواسته با رعایت اصول و تشریفات دادرسی و قواعد امره حاکم اصدار یافته است.و از این حیث اعتراض فرجام خواه ان را بی اعتبار نساخته است.و جهات اعلامی از جمله ترک منزل از سوی زوجه، شرایط کراهت زوجه از زوج در قانون دخالت های غیرمتعارف پدر و مادر زوجه کفایت انطباق با شقوق ماده ۳۷۱ قانون ایین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی و در نتیجه نقض ان را ننموده زیرا دادگاه با لحاظ موارد مذکور و سایر مبانی و استدلال مندرج در دادنامه با احراز عسر وحرج زوجه و توجها به بذل حقوق مالی انشای رای نموده است.و رای دادگاه که وفق و ادله موجود در پرونده و با رعایت قانون صادر شده به استناد مواد ۳۷۰ و ۳۹۶ قانون مذکور ابرام می شود.

رییس شعبه ۱۹ دیوان عالی کشور: ع. م. مستشار: دکتر ف. ا. ن.