رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره اشخاص مجاز به تقاضای اعاده دادرسی

شماره دادنامه	۹۱۰۹۹۷۰۹۰۷۶۰۰۶۸۹
تاریخ دادنامه	۱۳۹۱/۱۰/۱۱
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۱۶ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای کیفری
موضوع	اشخاص مجاز به تقاضای اعاده دادرسی
قاضی	ولی رعیت علی بابائی

رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره اشخاص مجاز به تقاضای اعاده دادرسی: دادستان و شاکی حق درخواست اعاده دادرسی را ندارند.

رأی خلاصه جریان پرونده

مندرجات پرونده محاکماتی پیوست حکایت دارد به موجب رأی شماره ۸۰۰۸۷۶ مورخ ۶/۱۱/۸۷ صادره از شعبه ۱۱۵ دادگاه عمومی جزایی تبریز، آقای ر.ق. فرزند ع. به جرم حمل نگهداری تهیه و توزیع مشروبات الکلی ;، به استناد ماده ۷۰۳ قانون مجازات اسلامی، به یک سال حبس و تحمل هفتاد ضربه شلاق محکوم، با تجدیدنظرخواهی وکلای نام برده پرونده به شعبه ۱۱ دادگاه تجدیدنظر استان ارجاع و شعبه موصوف به موجب رأی شماره ۱۰۰۱۰۲ مورخ ۹/۲/۸۸، اعتراض مشارالیه را مردود و رأی معترض عنه را تأیید نموده است. پس از چند سال از قطعیت حکم، محکوم علیه ر.ق. اعلام داشته محکوم علیه واقعی، برادرش ع.ق. بوده که در موقع دستگیری، شناسنامه مرا به مأمورین تحویل و خود را به نام وی معرفی نموده است. دادیار شعبه ۱۰ اجرای احکام دادسرای تبریز، تصویر عکس مأخوذه از متهم در بازداشت را از اداره زندان تبریز درخواست، با ارسال عکس متهم واقعی مشخص گردیده هیچ انطباق و تشابهی بین متهم واقعی ع.ق. و محکوم علیه پرونده ر.ق. وجود ندارد و بدین سبب دادیار مذکور طی شرح مفصلی از ریاست محترم دیوان عالی کشور خواهان تجویز اعاده دادرسی گردیده که رسیدگی موضوع به شعبه ۱۶ ارجاع و این شعبه به موجب رأی شماره ۶۰۰۳۶۵ مورخ ۱۵/۵/۹۱، با اعلام اینکه قاضی اجرای احکام از مقامات احصائی در ماده ۲۷۳ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری، که حق درخواست اعاده دادرسی دارند نبوده و به لحاظ عدم انطباق تقاضای مذکور با مواد ۲۷۲ و ۲۷۳ قانون موصوف آن را مردود اعلام و پرونده را اعاده نموده است.دادیار شعبه ۱۰ دادسرای مذکور، با ارسال مجدد پرونده طی شرحی مفصل اعلام داشته مطابق ماده ۱۰ آیین نامه اصلاح قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب مصوب ۱۵/۳/۷۳ و اصلاحات بعدی آن مصوب ۹/۱۱/۸۰، کلیه اختیارات رئیس حوزه قضایی مجددا به دادستان محول گردیده و با احیاء دادسراها، از جمله وظایف و تکالیف ذاتی دادستان تجدیدنظرخواهی و اعاده دادرسی می باشد و بدین سبب تقاضای تجویز اعاده دادرسی را داشته که رسیدگی آن به شعبه ۱۶ ارجاع گردید.

رأی شعبه دیوان عالی کشور

با عنایت به محتویات پرونده و ملاحظه استدلال خواهان، تجویز اعاده دادرسی (دادیار شعبه ۱۰ اجرای احکام دادسرای عمومی و انقلاب تبریز)، نظر به اینکه اولا برابر تبصره ماده ۱۲ قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب مصوب ۱۵/۴/۷۳، کلیه اختیاراتی که در قوانین بر عهده دادستان بوده و به رئیس دادگستری شهرستان و استان واگذار و سپس به موجب ماده ۱۰ آیین نامه اصلاحی قانون مذکور مصوب ۹/۱۱/۸۱ ریاست قوه قضاییه، کلیه اختیارات تفویضی مجددا به دادستان محول گردیده است. ثانیا مطابق ماده ۴۶۷ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۱ شهریور ۱۲۹۰، اشخاصی که صلاحیت استدعای اعاده محاکمه را دارا بوده اند، مدعی العموم تمیز بوده که درخواست وی مبتنی بر حکم و مأموریت از طرف وزیر عدلیه بوده است، نه آنکه دادستان هر شهر یا استانی اختیار اعاده دادرسی داشته است. ثالثا اعاده دادرسی یک اختیار ویژه ای است که در قوانین سابق جزو اختیارات مدعی العموم تمیز بوده و سپس به موجب ماده ۲۷۳ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب ۲۸ شهریور ۱۳۷۸، این اختیار علاوه بر دادستان کل کشور به رئیس حوزه قضایی تفویض گردیده است، نه آنکه از اختیارات دادستان هر شهری بوده که با تشکیل دادگاه های عام به رئیس حوزه قضایی محول و سپس با احیاء دادسرا به دادستان برگردانده شده است! رابعا موضوع اعاده دادرسی یک نوع تجدیدنظرخواهی ویژه است نه متعارف و معمولی که آقای دادیار آن را جزو وظایف، اختیار و تکالیف ذاتی دادستان به نامند! را که قانونگذار در ماده ۴۳۲ اصلاحی مصوب ۱/۵/۳۷ و در ماده ۲۳۹ مصوب ۲۸ شهریور ۷۸ قانون آیین دادرسی کیفری، برای شاکی و مدعی خصوصی از حیث ضرر و زیان، حق تجدیدنظرخواهی قائل، لکن حسب مواد ۴۶۷ و ۲۷۳ قانون آیین دادرسی کیفری سابق و لاحق در اعاده دادرسی این حق را برای شاکی قائل نشده است. علی هذا به لحاظ انطباق عدم درخواست مذکور با مواد ۲۷۲ و ۲۷۳ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری، تقاضای تجویز اعاده دادرسی دادیار شعبه ۱۰ اجرای احکام دادسرای تبریز مردود اعلام می گردد.

رئیس شعبه ۱۶ دیوان عالی کشور عضو معاون

بابائی رعیت