رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره انتساب بزه نگهداری مواد مخدر به سرنشینان خودروی حامل مواد

شماره دادنامه	۹۴۰۹۹۷۰۹۱۰۵۰۰۲۷۳
تاریخ دادنامه	۱۳۹۴/۰۷/۰۴
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۳۲ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای کیفری
موضوع	انتساب بزه نگهداری مواد مخدر به سرنشینان خودروی حامل مواد
قاضی	عبدالحمیدمرتضوی بریجانی محمد رضاالهی منش رضافرج اللهی

رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره انتساب بزه نگهداری مواد مخدر به سرنشینان خودروی حامل مواد: صرف وجود مواد مخدر در خودرویی که تحت اختیار دیگری است،دلیل ارتکاب بزه نگهداری مواد مخدر توسط سرنشینان دیگر خودرو نیست.

رأی خلاصه جریان پرونده

خانم ح. ر. متولد ۵۸ ساکن ارومیه، خانه دار به اتفاق همسرش و متهمان دیگر به اتهام نگهداری ۹/۲۳۰ کیلوگرم هروئین که در توزین مجدد ۴ کیلو و۸۰۰ گرم هروئین خشک اعلام شده تحت تعقیب قرار گرفته است. بدین شرح که متهمه به همراه همسر و فرزندانش در حالیکه در سوار بر خودرو بوده در ایست بازرسی ارومیه در تاریخ ۱۳۹۱/۱۲/۲۷ دستگیر و از زیر پای وی یک کیسه برنج حاوی مواد مخدر از نوع هروئین کشف شده است (ص ۲) مواد مکشوفه توزین شده است.(ص ۵ و۱۰۹ و۱۱۱) که پس از انجام تحقیقات و صدور قرار مجرمیت و کیفرخواست پرونده به دادگاه ارسال و شعبه دوم دادگاه انقلاب اسلامی ارومیه پس از رسیدگی مبادرت به صدور حکم اعدام برای وی و شوهرش ب. پ. صادر ( ۳۸۷ ) که پس از ارسال پرونده به دادستانی کل کشور این مرجع با لحاظ اظهارات متهم که تحت اجبار شوهرش مرتکب بزه شده است به منظور بررسی این ادعاء دادنامه صادره را نقض و رسیدگی مجدد را به دادگاه صادرکننده رأی محول نموده است (ص ۴۲۷) در تحقیقات به عمل آمده از ب. پ. وی اظهار داشته است قبول دارم که مقدار ۹/۲۳۰ کیلوگرم هروئین از خودرو زانتیای بنده کشف شده است که سمت شاگرد زیر پاهای همسرم بود (ص ۲۲) وزنم فکر می کرد وسایل توی شان می باشد.(ص ۴۴) از مأموران کاشف تحقیق شده است آقای ح. اظهار داشته است. نامبرده ( ح. ر. ) به عنوان سرنشین جلو خودرو بوده و مواد از نوع هروئین از زیر پای ایشان کشف شده است و از خودشان اختیار زیادی ندارند.(ص ۴۶۰) آقای ب. نیز اظهارات تقریبا مشابهی داشته است.(ص ۴۶۱ ) متهم ح. ر. در مرجع انتظامی اظهار داشته است شوهرم به من نگفته بود کجا می رویم و فقط می دانستم که به مسافرت می رویم. من خوابیده بودم و متوجه نشدم شوهرم چه زمانی هروئین ها را زیر پای بنده گذاشته است.(ص ۲۲) در دادسرا نیز اظهار داشته، من به شوهرم ب. گفتم گونی حاوی چیست به من گفت به تو مربوط نیست امانتی دوستم می باشد. خیلی گریه کردم اما گفت به تو مربوط نیست آنقدر بداخلاق است که نمی توانم با وی حرف بزنم (ص ۴۸ ) و نمی دانستم گونی برنج را چه کسی گذاشته و حاوی چه چیزی است (ص ۲۹۵) در دادگاه اظهار داشته است اتهام را قبول ندارم. من خبر ندارم پیش شوهرم می گویم من خبر نداشتم من نمی دانم چه هست (ص ۳۵۸) در جلسه پس از نقض دادنامه نیز اظهار داشته است : ۴ شب من و بچه ها را بیدار کرده و گفته مسافرت می رویم با شوهرم نشستم و حتی یک کلمه حرف نزدم یک دفعه دیدم ما را گرفتند و من خواب بودم. اگر می دانستم مواد است اصلا با او نمی رفتم.(ص ۴۵۶) وکلای وی در دفاع ضمن تقدیم لایحه اظهار داشته اند موکل با شوهرش اختلاف داشته و راضی به مسافرت با وی نبوده است ایشان به اجبار موکله را سوار ماشین کرده است.(ص ۴۲۹) دادگاه پس از استماع اظهارات حاضرین و اخذ آخرین دفاع متهم با اعلام ختم دادرسی، ضمن رد ادعای اجبار و با احراز اتهام به استناد مواد ۱۷۱ و ۲۱۵ قانون مجازات اسلامی و مواد ۸ و ۳۸ قانون مبارزه با مواد مخدر به مجازات اعدام با پیشنهاد یک درجه تخفیف حکم صادر نموده است که پس از ابلاغ وکلای محکوم علیه نسبت به آن اعتراض و پرونده پس از وصول به دیوان عالی کشور به این شعبه ارجاع شده است. هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید. پس از قرائت گزارش آقای مرتضوی عضو ممیز و ملاحظه اوراق پرونده و نظریه کتبی آقای محمدرضا الهی منش دادیار دیوان عالی کشور اجمالا مبنی بر با توجه به محتویات پرونده و ادعای متهمه دائر بر اینکه به اجبار شوهرش این کار صورت گرفته است تقاضای نقض دادنامه فرجام خواسته را دارم. در خصوص دادنامه شماره ۶۷۹ فرجام خواسته مشاوره نموده چنین رأی می دهد:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

وقوع بزه و به تبع آن مجازات متهم فرع بر تجمیع عناصر سه گانه متشکله از جمله تحقق رکن مادی آن می باشد که در پرونده مطروحه هیچ دلیلی که حاکی از انجام اقدامات و عملیات مجرمانه از ناحیه ح. ر. باشد وجود نداشته و صرف وجود مواد مخدر در خودرو که تحت اختیار دیگری است دلالت بر ارتکاب بزه از سوی ایشان نمی نماید و به ویژه مشارالیه در تمام مراحل دادرسی منکر اطلاع از وجود مواد در خودرو بوده و نه تنها اطلاع وی به اثبات نرسیده بلکه حسب آنچه که موجب نقض دادنامه صادره در خصوص وی در دادستانی کل کشور از باب ادعای اجبار شده و تحقیقات بعدی صورت گرفته از ناحیه دادگاه از مأمورین، وی سرنشین خودرو بوده و از دستورات شوهرش در رفتن به مسافرت و در معیت وی بودن وجود اختیار تبعیت نموده که همین امر کفایت صدور حکم به برائت وی را از بزه انتسابی می نماید لهذا به استناد مواد ۴۶۹ و ۴۷۰ قانون آئین دادرسی کیفری با نقض دادنامه صادره رسیدگی مجدد به شعبه هم عرض ارجاع می گردد.

رئیس و عضو معاون شعبه ۳۲ دیوان عالی کشور

رضا فرج اللهی - عبدالحمید مرتضوی