رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تأثیر نظر هیأت منصفه در رسیدگی به جرایم مطبوعاتی

شماره دادنامه	۹۳۰۹۹۷۰۹۰۹۰۰۰۱۸۸
تاریخ دادنامه	۱۳۹۳/۰۴/۱۱
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۲ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای کیفری
موضوع	تأثیر نظر هیأت منصفه در رسیدگی به جرایم مطبوعاتی
قاضی	طباطبائی سیداحمد هاشمی مهردادحبیبی

رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تأثیر نظر هیأت منصفه در رسیدگی به جرایم مطبوعاتی: در جرایم مطبوعاتی، دادگاه می تواند برخلاف نظر هیئت منصفه مبنی بر برائت متهم، رأی به محکومیت صادر نماید.

رأی خلاصه جریان پرونده

به دلالت اوراق پرونده و حسب گزارش اداره کل ... استان به معاون محترم سیاسی و امنیتی استاندار مبنی بر ­اینکه تیتر اول ... در مورخ ۲۵/ ۰۳/ ۱۳۹۲ به موضوع انتخابات اختصاص داده شده که این اقدام بازتاب های گسترده ای در سطح جامعه داشته تقاضای رسیدگی و برخورد قانونی شده و رونوشت به ریاست کل دادگستری استان داده شده است. که پرونده جهت رسیدگی توسط معاون دادستان محترم ... به بازپرس شعبه دوم در تاریخ ۲۵/ ۰۳/ ۱۳۹۲ ارجاع گردیده بازپرس نیز جهت رسیدگی و تحقیقات لازم مراتب به پلیس اطلاعات و امنیت عمومی اعلام و دستورات لازم صادر نموده است نسخه ای از روزنامه .... نیز ضمیمه شده است (صفحه ۷) از آقای م.ش. مدیرمسئول روزنامه... در اوراق متهم تحقیق شده اظهار داشته است ساعت ۴ بامداد مورخ ۲۵/۰۳/ ۱۳۹۲ چند منبع که ظاهرا آمار آنان ناصحیح بود به دفتر... اعلام نمودند که انتخابات به دور دوم کشیده شد به همین دلیل تحریریه روزنامه نیز دقت را فدای سرعت نمود و با مراجعه به سایت ... که در ساعت ۴۵/ ۵ دقیقه ۲۵/ ۰۳/ ۱۳۹۲ و مشاهده نمودیم که رأی ۲ کاندیدا آقایان .. و .. بالاترین می باشد و با حدس و گمان اقدام به چاپ نمود که به محض اطلاع از کذب خبر واصله سریعا اقدام به جمع آوری کلیه روزنامه های چاپ شده و عدم توزیع آن و همچنین سریعا اقدام به چاپ خبر تکذیبیه نمودیم و در سطح شهر توزیع و از مخاطبان خود به دلیل درج خبر عذرخواهی نمودیم قصد و غرضی نبوده است چنانچه در کلیه شمارگان نیز صدق گفته هایمان محرز می باشد کلیه روزنامه های شماره ... از کلیه کیوسک ها و شهرستان ها جمع آوری و فقط تعداد انگشت شماری که به مشترکین توسط موزعین توزیع شده بود جمع آوری نگردید و کلیه روزنامه ها در دفتر روزنامه بایگانی می باشد(صفحه ۸) که رئیس پلیس اطلاعات و امنیت عمومی فا.ا. پس از اجرای دستور بازپرس مراتب را به بازپرس محترم شعبه دوم دادسرای عمومی و انقلاب که بازپرس ویژه جرائم انتخاباتی بوده گزارش داده است و روزنامه که تکذیبیه خبر قبلی چاپ شده نیز پیوست پرونده گردیده است(صفحه ۱۱). آقای بازپرس تفهیم اتهام اخلال در نظم و آسایش و آرامش عمومی به متهم م.ش. نموده که متهم نیز اظهار داشته است ما باید عذرخواهی کنیم عذرخواهی هم کردیم بلافاصله که فهمیدیم خبر منبع ما غلط است تکذیبیه دادیم که تأمین از نوع کفیل از متهم اخذ شد و پس از اخذ آخرین دفاع تأمین اخذ و با صدور قرار قبولی کفالت متهم بلافاصله آزادشده است آقای بازپرس به موجب قرار نهایی شماره ۳۲۰۰۳۲۷ – ۰۸/ ۰۴/ ۱۳۹۲ در مورد اتهام آقای م.ش. دایر به اخلال در نظم و آسایش و آرامش عمومی از طریق چاپ و انتشار خبر انتخابات ریاست جمهوری به دور دوم کشیده شد . در مورخ ۲۵/ ۰۳/ ۱۳۹۲ قبل از ظهر روز بعد انتخابات درحالی که هنوز شمارش آراء مأخوذه به پایان نرسیده با تیتر درشت صفحه اول روزنامه ... به عنوان مدیرمسئول آن روزنامه با عنایت به گزارش پلیس اطلاعات و امنیت عمومی و گزارش مدیرکل ... استان، صفحات روزنامه در تاریخ مذکور، اظهارات متهم و مدافعات بلا­وجه وی به استناد ماده ۶۱۸ قانون تعزیرات و مجازات های بازدارنده بزه­کاری وی محرز و قرار مجرمیت صادر نموده است.(صفحه ۱۹) معاون محترم دادستان عمومی و انقلاب به لحاظ این­که اقدام متهم به عنوان انتشار مطلب خلاف واقع از مصادیق بند ۱۱ ماده ۶ قانون مطبوعات می باشد که طبق تبصره ۲ آن مجازات ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی(تعزیرات) را خواهد داشت با عنوان مجرمانه مندرج در قرار مخالفت نموده است(صفحه ۲۰) که بازپرس نیز با عنوان مجرمانه اعلامی معاون محترم دادستان موافقت نموده که قرار نهایی مورد موافقت معاون دادستان قرارگرفته و کیفرخواست تنظیم و برای متهم به اتهام انتشار مطلب خلاف واقع و نشر اکاذیب از دادگاه کیفری استان درخواست تعیین مجازات شده است(صفحه ۲۳). که پرونده به شعبه اول دادگاه کیفری استان ارجاع به کلاسه ۹۲۰۰۵۶ ثبت دستور تعیین وقت رسیدگی و دعوت از متهم و نماینده دادستان و اعضای هیئت منصفه مطبوعات داده شده که به تاریخ ۰۵/ ۰۸/ ۱۳۹۲ وقت تعیین شده در وقت مقرر دادگاه تشکیل جلسه داده نماینده دادستان و متهم پرونده آقای ح.ش. و از اعضاء هیئت منصفه دادگاه مطبوعات آقایان ۱- الف.ع. ۲- م.م. ۳ – ب. ۴- م.ح. ۵- م.ص. ۶- م.الف. و۷- خانم الف.الف. در جلسه حضور پیدا کرده اند که به فاصله نیم ساعت دو تن دیگر از اعضاء هیئت منصفه نیز آقایان ر.ن. و ح.پ. نیز در جلسه حضور پیدا کرده اند. نماینده دادستان تقاضای مجازات متهم را وفق کیفرخواست صادره نموده به متهم مفاد کیفرخواست و اتهام انتسابی قرائت و تفهیم شده و اظهارات و مطالب قبلی خود را تکرار و بیان داشته و ضمن عذرخواهی معموله تقاضای برائت خویش را نموده است آخرین دفاع متهم به عنوان نشر اکاذیب استماع اظهار داشته است تقاضای برائت به جهت اینکه قصد هیچ گونه تشویش اذهان عمومی نداشتیم و الحمدالله هیچ مشکلی نه در سطح کشور و نه در استان و شهرستان رخ نداده است. سپس اعضای محترم هیئت منصفه در اجرای ماده ۴۰ قانون مطبوعات اعضاء هیئت منصفه نسبت به رأی گیری و اتخاذ تصمیم نسبت به گناهکار بودن یا نبودن متهم اقدام از مجموع ۹ نفر اعضاء هیئت منصفه ۷ نفر به گناهکار نبودن متهم و دو نفر به گناهکار بودن متهم رأی داده اند(صفحه ۵۲)، سپس هیئت محترم قضات کیفری استان طی دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۵۸۴۴۴۵۰۰۰۵۸ – ۰۶/ ۰۸/ ۱۳۹۲ اتهام متهم آقای م.ش. را مبنی بر نشر اکاذیب محرز و مسلم دانسته و مستندا به بند ۱۱ ماده ۶ و ۴۰ و ۴۳ قانون مطبوعات و ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی وی را به تحمل شش ماه حبس تعزیری محکوم لیکن با توجه به اینکه متهم پس از ارتکاب بزه اقداماتی در جهت کاهش تأثیر بزه معنونه انجام داده است و با عنایت به نظریه اعضای هیئت منصفه دادگاه اجرای مجازات نام­برده را به مدت دو سال تعلیق نموده است و در رأی ذکر نموده است در صورت ارتکاب جرم مجدد وفق مواد ۴۶ و ۵۴ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ علاوه بر مجازات جرم لاحق، مجازات معلق نیز به مرحله اجرا در خواهد آمد و رأی نیز ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در دیوان عالی کشور اعلام شده است (صفحه ۵۴). پس از ابلاغ دادنامه متهم آقای م.خ. وکالت خود را از متهم اعلام و ضمن تنظیم و تهیه لایحه اعتراضیه در سه برگ به رأی صادره در مورد موکلش اعتراض و تجدیدنظرخواهی نموده است که پرونده به دیوان عالی کشور ارسال و به این شعبه ارجاع و به شماره بایگانی شعبه ۹۲۰۵۳۳ ثبت گردیده و در دستور کار قرار گرفت مفاد لایحه اعتراضیه در زمان شور قرائت خواهد شد. هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش صفرپور عضو ممیز و اوراق پرونده و نظریه کتبی آقای حبیبی دادیار دیوان عالی کشور اجمالا مبنی بر اتخاذ تصمیم مقتضی دادنامه شماره ۴۰۰۰۵۸ – ۰۶/ ۰۸/ ۱۳۹۲ تجدیدنظر خواسته مشاوره نموده چنین رأی می دهد:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

نظر به مندرجات پرونده و کیفیات منعکس در آن در خصوص تجدیدنظرخواهی آقای م.ش. مدیرمسئول روزنامه .. با وکالت م.خ. وکیل پایه یک دادگستری نسبت به دادنامه موصوف صادره از شعبه اول دادگاه کیفری استان که به موجب آن به جرم نشر اکاذیب به مجازات شش ماه حبس تعزیری تعلیقی محکومیت حاصل کرده با عنایت به مجموع اوراق پرونده و به ویژه اظهارات و مدافعات متهم در مراحل تحقیقات مقدماتی و دادرسی چون از ناحیه تجدیدنظر خواه و وکیل وی ایراد و اعتراض خاص و مؤثری به عمل نیامده است تا مورد امعان نظر قرار گیرد و بر رأی صادره از لحاظ صحت مبانی استدلال و رعایت تشریفات دادرسی ایراد و اشکالی وارد نیست و لذا درخواست متقاضی تجدیدنظر رد و دادنامه تجدیدنظر خواسته مستندا به بند الف ماده ۲۶۵ قانون آئین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب سال ۱۳۷۸ تأیید و ابرام می گردد.

شعبه ۲ دیوان عالی کشور - رئیس و عضو معاون

سید احمد هاشمی - طباطبایی