رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تأمین سهم صغار از دیه

شماره دادنامه	۹۳۰۹۹۷۰۹۰۹۳۰۰۰۷۰
تاریخ دادنامه	۱۳۹۳/۰۳/۰۷
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۲۹ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای کیفری
موضوع	تأمین سهم صغار از دیه
قاضی	نبی الله راجی محمد بارانی

رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تأمین سهم صغار از دیه: چنانچه در میان اولیای دم، صغیری وجود داشته باشد، در صورتی که ولی صغیر خواهان اداء یا تأمین سهم دیه مولی علیه خود باشد ، باید مطابق خواست او عمل شود.

رأی خلاصه جریان پرونده

در تاریخ ۶/۳/۹۲ مأمورین اعلام داشته اند که گزارش یک قتل به آن ها رسیده و مأمورین در محل حضور پیدا کرده و مشاهده کرده اند مقتول به نام ش.ن. فرزند م. با شلیک ۳ تیر به قتل رسیده است و اقوام مقتول اعلام داشته اند که مقتول توسط شخصی به نام ح.الف. با اسلحه برنو به قتل رسیده است و شخصی به نام م. نیز در محل بوده اظهار داشته که شخصا دیده است که دو تیر به طرف سینه مقتول شلیک کرده است و یک تیر هم به طرف خود او شلیک کرده و به صورت سطحی مجروح شده است. مأمورین در محل ۴ پوکه و یک گلوله برنو را کشف می نمایند (ص ۱). از دو نفر به اسامی ج.م. و ف.م. به عنوان گواه تحقیق شده است که ماحصل اظهارات آن ها این است که هر دو نفر به همراه مقتول ش.ن. به محل ه رفته اند و در آن جا ح.الف. با یک دستگاه پژو آمده و به آن ها گفته که چرا به آن جا آمده اند و با یک اسلحه برنو به طرف مقتول تیراندازی کرده و گلوله به سینه ش. خورد دور شد و دوباره به طرف او تیراندازی کرد و با قنداق هم به صورت او زد و سپس به سمت مریوان فرار کرد. و الف. زن خود را ۴، ۵ سال پیش طلاق داده و به ش. گفته که با وی در تماس بوده است (ص ۳ و ۴). مأمورین با تعقیب متهم اتومبیل وی را که در حاشیه مرزی رها شده بود کشف می نمایند. در تحقیقاتی که در مورد وضعیت اخلاقی متهم انجام گرفته اعلام شده که ح.الف. معلم آموزش و پرورش بوده و در سال ۸۶ با خانمی به نام الف.ر. ازدواج نموده و با هم اختلاف داشته اند و در سال ۸۸ به علت همین اختلافات پس از آتش زدن خانه باغ پدر خانم خود و به علت بدبینی نسبت به همسرش از هم دیگر جدا شده اند و پس از جدایی خانم ر. با فرد دیگری ازدواج نموده است (ص ۵۸). کارشناس اسلحه و مهمات فاصله شلیک هر سه گلوله به بدن مقتول را حداکثر ۲ متر اعلام کرده است (ص ۸۶). بعد از اقدامات زیاد در نهایت متهم در تاریخ ۱۱/۳/۹۲ دستگیر می گردد (ص ۱۰۵). در بازجویی صورت گرفته اظهار داشته که: ش.ن. را که به منطقه آمده بود به همراه دو نفر دیگر دیدم و به آن ها گفتم چرا به اینجا آمده اید و اسلحه برنو را بیرون آوردم و سه تیر به طرف وی شلیک کردم و پس از افتادن وی با قنداق چند ضربه به سر او زدم و به علت مسایل ناموسی از او خوشم نمی آمد. و اتهام قتل عمدی را قبول دارم و به خاطر مسایل ناموسی قتل صورت گرفته است (ص ۱۰۵ تا ۱۰۷). متهم اظهار داشته که: از کشور بعد از قتل خارج شده و در شب قتل به ایران آمده است. در دادسرا از مادر، همسر و برادران مقتول به عنوان شاکی تحقیق شده است که از قاتل و برادران وی به عنوان معاونت در قتل شکایت کرده اند. مقتول یک دختر ۶ ساله به نام ش. داشته است. متهم در نزد بازپرس نیز به ارتکاب قتل عمدی مقتول به علت اختلافات قبلی اقرار نموده است (ص ۱۲۲ و ۱۲۷). ب.الف. در مورد اتهام خود مبنی بر تلاش در جهت خلاصی متهم از محاکمه اظهار داشته که اتهام را می پذیرد و می گوید: قبول دارم ولی اگر من همکاری نمی کردم متهم بر نمی گشت (ص ۱۲۹). پزشکی قانونی علت مرگ را خون ریزی شدید خارجی و داخلی در اثر پارگی قلب و ریه و شریان های عمده شکمی و سینه ای متعاقب اصابت گلوله اسلحه گرم به قفسه صدری (قتل عمد) اعلام کرده است (ص ۱۳۰). با صدور کیفرخواست از دادگاه درخواست مجازات برای ح.الف. به اتهام قتل عمدی ش.ن. و برای ب.الف. به اتهام تلاش در جهت خلاصی متهم از محاکمه درخواست مجازات شده است (ص ۱۷۳). با ذکر ایراداتی پرونده توسط شعبه سوم دادگاه کیفری استان برای رفع نقص به دادسرا عودت داده شده است. بر اساس گواهی حصر وراثت ورثه مقتول یک دختر، یک همسر، مادر، ۳ برادر و ۵ خواهر اعلام شده است (ص ۱۸۰). ش.م. و مادر طفل به عنوان قیم انتخاب شده است (ص ۱۸۱). آقای الف.الف. به عنوان وکیل ح.الف. تعیین و معرفی شده و آقای ع.ب. نیز به عنوان وکیل ح.خ. اعلام وکالت کرده است. جلسه دادگاه با حضور اولیای دم و متهمین وکلای آن ها و نماینده دادستان تشکیل شده است. اولیای دم حاضر و وکیل کلیه اولیای دم اعلام شکایت نموده اند. متهم در دادگاه اعلام داشته که: طبق قانون اسلام هر کسی در حریم ناموسی تجاوز کند حکم وی مرگ است و من طبق قانون اسلام عمل کردم و مقتول را کشته ام و او با زنم که او را طلاق داده ام ارتباط نامشروع داشته است. و من مقتول را در خانه با زنم تنها دیده بودم و در مراجع قضایی شکایتی نکرده بودم و بعد از طلاق همسرم آن ها از این محل رفتند و بعد از ۳ سال ش. به محل آمده بود و برای خواهرم مزاحمت ایجاد می کرد. و یک هفته قبل ایجاد مزاحمت کرده بود (و بعد اظهار داشته که: یک سال قبل مزاحمت ایجاد کرده) تا این که آن روز آن ها را نزدیک باغ هستند اسلحه را درآوردم و شلیک کردم و او را کشتم و با اسلحه خودم که مجوز داشت او را کشتم. از دو نفر شاهد حاضر در محل به نام ف.م. و ج.م. نیز در دادگاه تحقیق و اظهارات آن ها اخذ شده است. ماحصل دفاعیه وکیل متهم این است که: موکل وی مقتول را به اعتقاد مهدورالدم بودن طبق تبصره ۲ ماده ۲۹۵ قانون مجازات اسلامی مصوب ۷۰ کشته است. دادگاه مجددا از متهم سئوال کرده و متهم اعلام داشته که: چون همسر سابقم و ش. را تنها در خانه باغ دیده مطمئن هستم که رابطه نامشروع داشته اند و با همدیگر زنا کرده اند. مجددا از متهم ب.الف. نیز دادگاه در مورد اتهام مندرج در کیفرخواست در جلسه دادگاه با حضور اولیای دم و نماینده دادستان تحقیق به عمل آورده که اظهار داشته: من عصر شنیدم که برادرم چنین کاری کرده است و هر چه تماس گرفتم خط نمی داد و من دنبال ماشین برادرم رفتم و برادرم در خاک عراق بود و بعد آگاهی مرا دستگیر کرد. و در نهایت دادگاه با صدور دادنامه ۰۹۲۰۹۹۷۸۳۲۶۲۰۰۰۲۴-۳۰/۹/۹۲ به صورت مستدل ادعای اعتقاد به مهدورالدم بودن مقتول را رد نموده است. ارتکاب بزه قتل عمدی را از ناحیه متهم ح.الف. محرز دانسته و وی را به قصاص نفس محکوم نموده است و از اتهام حمل و نگه داری اسلحه نیز برائت حاصل نموده است. و در مورد اتهام ب.الف. نیز با پذیرش دفاعیات وی، او را از اتهام انتسابی برائت داده است. پس از صدور دادنامه محکوم علیه ح.الف. و وکیل وی با تأکید بر مطالب قبلی که قتل را ناشی از مسایل ناموسی و به اعتقاد مهدورالدم بودن مقتول اعلام کرده اند و درخواست نقض دادنامه صادره را اعلام کرده اند و وکیل اولیای دم مقتول نیز نسبت به برائت متهم ب.الف. تجدیدنظرخواهی نموده و اعلام داشته اند که ارتکاب بزه از ناحیه متهم محرز می باشد.

رأی شعبه دیوان عالی کشور

اولا تجدیدنظرخواهی محکوم علیه ح.الف. و وکیل وی وارد نمی باشد دادگاه به صورت مستدل و موجه ادعای اعتقاد به مهدورالدم بودن مقتول را رد نموده است و با توجه به این که محکوم علیه در کلیه مراحل دادرسی به ارتکاب قتل به صورت عمدی اقرار نموده است، لذا با رد تجدیدنظرخواهی و با اصلاح عبارت "تضمین سهم دیه صغیر" به رد در صورتی که ولی صغیر خواهان اداء یا تأمین سهم دیه مولی علیه خود از سوی آن ها باشد باید مطابق خواست او عمل شود، مستندا به بند الف ماده ۲۶۵ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری دادنامه صادره را با اصلاح به عمل آمده تأیید می نماید و در مورد تجدیدنظرخواهی وکیل اولیای دم مقتول در مورد برائت ب.الف. نیز دادنامه صادره به صورت مستدل صادر شده است و صرف این که متهم به برادر خود گفته باشد فرار کند بزه موضوع ماده ۵۵۴ و ۵۵۳ قانون مجازات اسلامی مصوب ۷۵ را اثبات می نماید و با توجه به مصادیقی که در این مواد قید شده است متهم باید اقدامات مادی و عملی هم انجام می داده است، لذا تجدیدنظرخواهی اولیای دم مقتول در این مورد هم مستندا به بند الف ماده ۲۶۵ قانون صدرالذکر رد می شود.

رئیس شعبه بیست و نهم دیوان عالی کشور عضو معاون

راجی بارانی