رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تعیین وکیل تسخیری برای متهم غایب

شماره دادنامه	۹۵۰۹۹۷۰۹۲۵۸۰۰۲۶۳
تاریخ دادنامه	۱۳۹۵/۰۶/۲۱
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۴۴ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای کیفری
موضوع	تعیین وکیل تسخیری برای متهم غایب
قاضی	علی محمدسازگارزاده سخویدی علی اکبر یساقی مهردادحبیبی

رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تعیین وکیل تسخیری برای متهم غایب: تعیین وکیل تسخیری برای متهم غایب، فاقد وجاهت قانونی است.

رأی خلاصه جریان پرونده

حسب گزارش مأمورین در تاریخ ۸۸/۳/۳۰ در حالیکه در جلو پاسگاه ... شهرستان ل. مشغول بازرسی و کنترل خودروهای عبوری بوده اند، ناگهان یکدستگاه خودرو پژو ۴۰۵ نوک مدادی فاقد پلاک علیرغم وجود علائم هشدار دهنده و اخطار بوسیله کفگیرک ایست، با افزودن به سرعت خود از سمت راست خودرو جلوئی سبقت گرفته و به سمت راست شهرستان ل. متواری گردیده و نهایتا پس از پنچر کردن چرخهای خودرو در فاصله دو کیلومتری آنرا متوقف و مأمورین تعقیب کننده مشاهده می کنند که دو نفر با قراردادن جک در زیر خودرو قصد تعویض لاستیکهای پنچر شده را داشتند که بمحض مشاهده خودرو پاسگاه خودرو پژو ۴۰۵ را رها کرده و فرار می کنند که علیرغم شلیک سه تیرهوایی توسط احدی از مأمورین موفق به فرار می شوند و مأمورموفق به رؤیت چهره متهمین متواری و شناسائی پژو نقره ای رنگی که آنها را فراری داده نمی شوند و از بازرسی خودرو پژو ۴۰۵ نوک مدادی پنچر، تعداد ۳۲ بسته تریاک به وزن سیصدوبیست کیلو با لفاف کشف میشود که در برگ صورتمجلس تحویل به شماره سریال ... مورخ ۸۸/۴/۳ وزن آن با لفاف ۳۱۸/۶۰۰ کیلوگرم وزن خالص بدون لفاف آن ۳۱۴/۸۰۰ کیلوگرم ثبت شده است (ص۱-۴ ). از پلیس +۱۰ با اعلام شماره موتور و شماره شاسی خودرو بجا مانده در صحنه استعلام میشود درپاسخ پلاک آنرا ... ویا ... و مالک آن ن.الف. دارای شماره شناسنامه *** متولد ۱۳۴۷ اعلام شده (ص ۶) مراتب به دادسرا گزارش پرونده به شعبه اول دادیاری ارجاع شده است (ص ۷). به دادستان محترم شهرستان ب. جهت جلب و دستگیری ن.الف. اعطاء نیابت شده (ص ۹) مدیر دفتر دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان ب. با توجه به مقدور نبودن انجام نیابت، عین نیابت را اعاده کرده است (ص ۴۴) مجدد درظهر نامه دفتر دادسرای شهرستان ب.، دادیار دستور داده مجددا نشانی متهم را به پلیس مبارزه با موادمخدر جهت شناسائی متهم اعلام نمایند. دادیار دادسرای ب. به پلیس مبارزه با موادمخدر آن شهرستان، دستور داده با توجه به نیابت جلب ن.الف. در دستور کار قرارگیرد. ضمنا اجازه ورود شبانه روزی به مخفیگاه را داده است (ص ۱۱). مدیردفتر دادسرای شهرستان ب.، مجددا نیابت را اعاده نموده (ص ۵۸ ) به دادستان عمومی و انقلاب محترم بندرعباس نیز جهت احضار ن.الف. و تحقیق از وی درمورد مالکیت خودرو پژو ۴۰۵ به شماره پلاک ... تحقیق و چنانچه مدرک محکمه پسندی دائر بر واگذاری به غیر ارائه ننماید اتهام شرکت در حمل ۳۱۴/۸۰۰ بوی تفهیم نماید نیابت داده است. (ص ۵۹ ) مأمور جهت جلب و دستگیری متهم به نشانی منزل پدری وی مراجعه مادرش درب را گشوده و اظهار داشته ن.الف. یک هفته است که به شهرستان ل. رفته و از وی خبری ندارد. در پایان گزارش متذکر شده شایان ذکر است خودرو ۴۰۵ به شماره پلاک... در تاریخ ۸۸/۳/۳ به شخصی به هویت ج.الف. فروخته شده که مدارک دال بر فروش خودرو از سوی ن.الف. به آقای ع.الف. درتاریخ ۸۸/۲/۱۲ به پیوست می باشد و کپی سند عادی فروش پژو ۴۰۵ بتاریخ ۸۸/۲/۱۲ فروشنده ن.الف. و خریداری ع. الف. و قول نامه فروش خودرو ۴۰۵ دلفینی به شماره ... و شماره شاسی ... و شماره موتور... فروشنده ع.الف. خریدار ج.الف. و دادنامه تامین خواسته وجه یک فقره چک مورخ ۸۸/۳/۱۵ که تاریخ آن در متن قولنامه منعکس است را پیوست گزارش خود نموده است (ص ۷۰ الی۷۳) مراتب به دادیار شعبه پنجم دادسرای بندرعباس گزارش و در ظهر آن دستور داده شده از آمار کسر و به مرجع نیابت اعاده شود (ص۷۵ ) دادیار شعبه اول شهرستان ل. به دادستان ب. برای تحقیق از ج.الف. نیابت داده ( ص ۷۷ ) کپی گزارش مأمور حاکی است ج.الف. در منزل نبوده و پسرش بنام پ. گفته پدرش به شیراز رفته است (ص ۸۴ ) در تاریخ ۹۰/۱/۲۸ غیابا برای آقای ن.الف. قرار مجرمیت به اتهام حمل ۳۱۴/۸۰۰ کیلوگرم تریاک صادر کرده است و در تاریخ ۹۰/۱/۲۸ دادستان با آن موافقت نموده است (ص ۱۰۱) براساس قرار مجرمیت کیفرخواست صادر گردیده (ص ۱۰۲ ) پرونده به دادگاه انقلاب شهرستان ل. ارسال شده (ص ۱۰۳). دادرس دادگاه از نماینده کانون وکلای مستقر در ل. خواسته برای آقای ن.الف. وکیل تسخیری معرفی نماید (ص ۱۰۴ ) نماینده کانون وکلای فارس در ل. آقای ح.م. را به عنوان وکیل تسخیری ن.الف. معرفی کرده است (ص ۱۰۷ ) رئیس اداره زندان شهرستان ل. اعلام نموده ن.الف. فاقد سابقه است. آقای ج.الف. طی لایحه ای به دادگاه ل. اعلام کرده خودرو پژو ۴۰۵ مورد بحث را از آقای ع.الف. خریده و در حضور ع.الف. آنرا به یکی از دوستان نزدیک ع.الف. به نام ح.ک. جنب درمانگاه منزل شخصی فروخته ام که سند خودرو مذکور توسط آقای ع.الف. به وی تحویل داده شد و ح.ک. نیز به یکی از دوستان مشترک خود با آقای الف. فروخته و در زمان انجام معامله آقای الف. در یک محل و همسایگی همدیگر سکونت دارند (ص۱۴۸) متهم ن.الف. از طریق نشر آگهی دعوت شده (ص ۱۵۴ ) جلسه دادگاه با حضور نماینده دادستان و وکیل تسخیری متهم ودر غیاب شخص متهم تشکیل و وکیل براساس محتویات پرونده اتهام را متوجه موکل خود ندانسته تقاضای برائت وی را کرده است (ص۱۵۶-۱۵۷ ) و دادگاه در همان تاریخ ۹۰/۶/۳۰ ختم رسیدگی را اعلام و بشرح دادنامه شماره ۹۰۰۹۹۷۷۱۹۵۰۰۰۲۸۲ مورخ ۹۰/۶/۳۰ ن.الف. را به اتهام حمل ۳۱۴/۸۰۰ کیلوگرم تریاک به حبس ابد و پرداخت ۷۸۷۰۰۰۰۰۰ ریال معادل هفتادو هشت میلیون و هفتصد هزار تومان جزای نقدی و تحمل پنجاه ضربه شلاق محکوم کرده است (ص ۱۵۶ الی ۱۵۸ ) دادنامه از طریق نشر آگهی به متهم ابلاغ شده است آقای ح.م. به وکالت تسخیری از سوی متهم واخواهی نموده (ص ۱۶۷ الی ۱۶۹ ) وقت رسیدگی تعیین و باز هم متهم از طریق نشر آگهی احضار شده است (ص۱۷۴ ) آقای ح.م. لایحه ای داده که به شماره ۹۱۱۰۰۹۷۱۹۵۰۰۰۰۲۱ مورخ ۹۱/۱۲/۲۴ ثبت شده در تاریخ ۹۱/۵/۱۵ جلسه دادگاه بدون حضور متهم و با حضور وکیل تسخیری و آقای ع.الف. به عنوان شاهد تشکیل گردیده نماینده دادستان نیز حضور نداشته است. دادگاه پس از استماع اظهارات و دفاعیات وکیل و اظهارات شاهد طی برگ جداگانه دستورداده وقت نظارت تعیین و بررسی گردد آیا دادخواستی دائر بر اعتراض به توقیف اتومبیل تقدیم گردیده است یا خیر. ۹۱/۵/۱۵ در ذیل همین دستور مجددا دستور داده وقت نظارت تجدید وکیل متهم ن. الف. جهت اخذ توضیح دعوت شود ۹۱/۵/۲۵ (ص ۱۹۴) دفتر آقای ح.م. را دعوت کرده است و درتاریخ سوم آبان نودو یک به وی ابلاغ قانونی شده است (ص ۱۹۷ ) درتاریخ ۹۱/۱۲/۳ دادگاه دستور داده ج.الف. احضار شود (ص ۱۹۸ ) دو برگ احضاریه جهت ابلاغ به ج.الف. به حوزه قضائی شهرستان خ. ارسال می شود (ص۱۹۹ ) سوابق متهم نیز از اداره اطلاعات شهرستان ل. استعلام می شود (ص ۲۰۰ ) در تاریخ ۹۱/۱۲/۲۷ بدون وصول پاسخ احضار ج.الف. از حوزه قضائی خمیر و بدون پاسخ اداره اطلاعات شهرستان ل. در باره سوابق ن.الف. مبادرت به صدور رأی و تائید رأی غیابی ۹۰۰۰۰۲۸۲ مورخ ۹۰/۶/۳۰ طی دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۷۱۹۵۰۰۰۷۲۰ مورخ ۹۱/۱۲/۲۸ می نماید. (ص ۲۰۲) این رأی نیز از طریق نشر آگهی ابلاغ می شود علیرغم اینکه در ذیل آن نوشته شده حضوری و قطعی است. ( ص۲۰۷ ) آقای ع.ن. از آقای ن.الف. اعلام وکالت می نماید ۹۴/۵/۵ (ص۲۲۱ الی ۲۲۳ ) شخص ن.الف. از دادرس دادگاه انقلاب شهرستان ل. طی شرحی با استناد به قولنامه ها و غیر قانونی بودن وکیل تسخیری به آراء صادره اعتراض وتقاضای اعاده دادرسی می نماید. (ص ۲۲۶ ) لایحه مذکور را وکیل وی به پیوست لایحه مختصری تقدیم می نماید که در ذیل آن دستور ثبت و مجدد متهم از زندان برای رسیدگی احضار شود داده می شود. (ص۲۲۷ ) پرونده از اجرای احکام به دفتر دادگاه ارسال می شود(ص ۲۲۸ ) به دادستان شیراز نیابت داده می شود که متهم جهت رسیدگی جلسه ۹۴/۱۱/۲۶ ساعت ۱۰ صبح به دادگاه شهرستان ل. اعزام نمایند ۹۴/۱۱/۱۲ متهم در تاریخ ۹۴/۱۱/۲۲ دردادگاه حاضر و سئوال شده: برابر دادنامه غیابی ۹۱۰۰۰۷۲۰ متهمید به حمل ۳۱۴/۸۰۰ کیلو تریاک با خودرو ۶۳/۳۹۷ل۱۶ و جواب داده خیر اول ماشین را قبل از کشف به ع.الف. فروخته ام و او هم به الف.الف. فروخته است و درپایان برای وی قرار وثیقه به معادل یک میلیارد ریال صادر نموده (ص ۲۳۱ ) سپس از وی تأمین اخذ و آزاد شده است (ص ۲۸۱ ) پلیس راهور اعلام نموده در تاریخ ۹۵/۳/۲۵ دو فقره پلاک خودرو بنام ن.الف. بوده به شماره ۳۹۷/۱۶ل۶۳ در تاریخ ۸۹/۹/۱۳ در شهرستان شیراز فک گردیده و ۵۱۷/۶۳ط۹۹ در تاریخ ۹۱/۴/۲۶ در کرمان فک گردیده و در حال حاضر برروی وسیله نقلیه ای نصب نمی باشد درتاریخ ۹۴/۶/۶ وکیل وی تقاضای اعاده دادرسی نموده و به این شعبه ارجاع شده پرونده در تاریخ ۹۵/۳/۱۰ مطالبه شده و طی شماره ۹۵۱۰۱۱۷۱۹۵۰۰۰۴۹۹ مورخ ۱۳۹۵/۶/۴ پرونده را به این شعبه ارسال کرده اند. هیئت شعبه درتاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش آقای علی محمد سازگارزاده عضوممیز واوراق پرونده ونظریه کتبی آقای مهرداد حبیبی دادیاردیوان عالی کشور اجمالا مبنی بر رد درخواست اعاده دادرسی .اعاده دادرسی نسبت به دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۷۱۹۵۰۰۰۷۲۰ مورخ ۹۱/۱۲/۲۸ ختم رسیدگی را اعلام و مشاوره نموده ختم رسیدگی را اعلام و چنین رأی میدهد:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

نظر به اینکه آقای ن.الف. درهیچیک از مراحل رسیدگی حضور نداشته و علاوه برآنکه در قانون، مجوزی برای تعیین وکیل تسخیری جهت متهم غائب وجود ندارد و اجازه قانون منصرف به متهم حاضری که توانائی انتخاب و معرفی وکیل را ندارد می باشد. و با عنایت به اینکه وکالت عقدیست از عقود و انعقاد آن مستلزم قصد و رضای طرفین است که در مورد متهم غایب، حاصل نمی شود چرا که در مورد متهم حاضر یا متهم از دادگاه می خواهد که برای وی وکیل تسخیری انتخاب نماید که دادگاه توکیلا برای وی وکیل انتخاب می نماید و یا حداکثر و در موارد نادر بدون اذن متهم دادگاه برای وی وکیل انتخاب می کند که عمل دادگاه فضولی است و با پذیرش وکیل مزبور لفظا یا عملا وکالت وی را تنفیذ می نماید و وکالت وکیل مستقر می شود و اما متهم غائب که نه به دادگاه برای انتخاب وکیل وکالت و نیابت داده و نه پس از انتخاب دادگاه آنرا پذیرفته عملا وکالتی محقق نشده و وکیل نسبت به موکل رابطه و سمتی ندارد و آنچه از جانب وی انجام می دهد فضولی است و مادام که موکل به عملیات وی و نتایج تمکینی نکرده و آنرا تنفیذ و تأیید نکرده است عملی فضولی محسوب می شود و به محض اعتراض اعمال وکیل را مردود وباطل می نماید. ازآنجا که آقای ن.الف. دفاعیات آقای ح.م. و نتایج آنرا نپذیرفته و تنفیذ نکرده بلکه بالصراحه در لایحه خود آنرا غیرقانونی و باطل اعلام کرده است. واخواهی آقای ح.م. از سوی شخص بلاسمت بوده اثر قانونی نداشته در نتیجه دادنامه ۹۱۰۹۹۷۷۱۹۵۰۰۰۷۲۰ مورخ ۹۱/۱۲/۲۸ که قطعی و حضوری معرفی شده غیرقانونی وکان لم یکن و فاقد اثر است و تنها دادنامه غیابی شماره ۹۰۰۹۷۷۱۹۵۰۰۰۲۸۲ مورخ ۹۰/۶/۳۰ که غیابی بوده علیرغم ضعف و کاستی های فراوانی که دارد معتبر و قانونی و همچنان غیر قطعی و قابل واخواهی است و اعتراضات متهم و وکیل وی نیز واخواهی تلقی می شود لذا با عنایت به اینکه طبق ماده ۴۷۴ قانون آئین دادرسی کیفری درخواست اعاده دادرسی فقط نسبت به دادنامه ها و احکام قطعی محاکم امکان پذیر است و درخواست متقاضی و وکیل وی در شرائط فعلی قابل پذیرش نیست و رد می گردد این رأی قطعی است.

شعبه چهل و چهارم دیوان عالی کشور - رئیس و عضو معاون

علی اکبر یساقی - علی محمد سازگارزاده سخویدی