رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تغییر عنوان اتهامی توسط دادگاه تجدیدنظر

شماره دادنامه	۹۱۰۹۹۷۰۹۰۶۴۰۰۶۴۲
تاریخ دادنامه	۱۳۹۱/۱۲/۲۷
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۴ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای کیفری
موضوع	تغییر عنوان اتهامی توسط دادگاه تجدیدنظر
قاضی	قاسم پناو سیدحسین بهرامی

رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تغییر عنوان اتهامی توسط دادگاه تجدیدنظر: چنانچه شخصی از اتهام مشارکت در ضرب و جرح عمدی در دادگاه بدوی تبرئه شود دادگاه تجدیدنظرنمی تواند نسبت به تغییر عنوان اتهامی از مشارکت به مباشرت و محکومیت متهم به حبس بدون تفهیم اتهام و بدون رعایت سایر تشریفات قانونی اقدام کند.

رأی خلاصه جریان پرونده

به طوری که اوراق پرونده محاکماتی مورد مطالبه این شعبه حکایت دارد، آقای م.ق. در مورخه ۱۷/۵/۸۹ با تقدیم شکوائیه ای عنوان دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان الف و اعلام اینکه ... در ساعت ۱۹:۳۰ مورخ ۱۳/۵/۸۹ هنگامی که به صحرای دستگرد می رفتم، ناگهان آقایان ع.، س.، ح.، م.، م. و ح. شهرت جملگی ب.، با هماهنگی قبلی در مسیر راهم قرار گرفته و با استعمال الفاظ رکیک و ضمن تهدیداتی با چاقو، قصد انتقام زن برادرم را داشتند و در شرایطی که اساسا اینجانب مداخله ای در آن قضیه نداشته، مرا با چوب و مشت و لگد مورد ضرب وجرح قرار داده اندکه آثارجراحت بر روی سر و صورت به خصوص نواحی چشم و گونه مشهود می باشد. ... ; اقدام قانونی درخصوص مورد رسیدگی به موضوع، نسبت به موارد اعلامی را درخواست کرده است. متقابلا و در تاریخ ۲۲/۵/۸۹ آقایان ع. و م. شهرت هر دو ب. طی مشروحه های جداگا نه ای به عنوان دادسرای عمومی و انقلاب آن شهرستان، علیه آقای م.ق. به اتهام تهمت و افترا و نشر اکاذیب اعلام جرم نموده اند و راجع به چگونگی قضیه اعلام داشته اند که ... مشتکی عنه در مورخه ۱۳/۵/۸۹ از طرف افراد دیگری مورد ضرب و جرح قرار گرفته است، لیکن و در نهایت تعجب، نام برده با تنظیم و تقدیم شکوائیه ای اینجانبان را مورد تهمت و افترا قرار می دهد و ضرب وجرح را به اینجانبان نسبت می دهد که این اقدام از مصادیق تهمت و افتراء محسوب می گردد ... ; الخ. با طرح شکایت مزبور و ارجاع قضایا به شعبه ۲ دادیاری، سلسله اقداماتی در زمینه رسیدگی به مورد اعلامی انجام و در این رابطه از طرفین پرونده هم به عنوان شاکی و هم تحت عنوان مشتکی عنه تحقیقات لازم معمول و ضمن آن آقای م.ق. با بقاء بر شکایت خود و استناد به گواهی پزشکی قانونی توضیح داده است که ... آقایان م.، ع.، س.، الف و م.ب. به بنده حمله کردند که آقای م.ب. با چوب ضربه ای به سرم وارد کرد و الف.ب. چوبی را به زانوی من زد که ناگهان هر دو چشمم تیره شد و دیگر جایی را نمی دیدم ... ; ص ۹ و ۳۵. از شهود عینی و مطلعین قضیه، خصوصا آقایان م.ق.، الف.ق. و ع.ع. تحقیق لازم معمول و نامبردگان ضمن تأیید شکایت شاکی اظهار داشته اند که آقایان ب.ها به وسیله چوب و چماق بر سر و صورت م.ق. ضرباتی وارده نموده اند که منتهی به مجروح شدن وی گردیده است. (صفحات ۱۸ و ۲۰ و ۲۲) در بررسی هایی که توسط احد از مأمورین نیروی انتظامی به عمل آمده است، نام برده بر اساس تحقیقات غیر محسوس خود، به شرح برگ صورت مجلس مورخه ۳۱/۵/۱۳۸۹، چنین گزارش داده است که ... آقای م.ق. که جهت چراندن گوسفندهای خود به آغل فردی به نام ع.ع. و اطراف آغل اعزام می گردد، بر اثر خصومت قبلی اشخاصی به اسامی ع.ب. و فرزندانش به ن.، الف.، س.، م.، ح. و م. همگی ب.، به آقای م.ق. حمله ور شده و وی را مورد ضرب وجرح قرار می دهند ... ; ۲۴. در معاینات به عمل آمده از آقای م.ق. فرزند ع.، مدیر کل پزشکی قانونی استان الف، به شرح نامه شماره ۴۰۴۷۰/م/۲-۱۸/۱۱/۱۳۸۹ خونریزی زیر ملتحمه چشم چپ و نقص زیبایی ناشی از فرورفتگی گونه چپ و عدم تقارن صورت مجنی علیه را مورد تأیید قرار داده است.ص ۸۴ به دنبال اقدامات فوق و صدور قرار مجرمیت شماره ۹۳۱-۸۹-۲۸/۱۱/۱۳۸۹ و پس از موافقت معاونت دادسرای شهرستان الف با قرار مرقوم و تنظیم کیفر خواست مربوطه و ارسال پرونده به دادگستری آن شهرستان، در نهایت رسیدگی به مورد به شعبه ۱۱۴ دادگاه عمومی جزایی ارجاع و این دادگاه پس از بررسی های لازم حکم قضیه را طی دادنامه شماره ۸۴۲-۹۰-۳/۶/۱۳۹۰ صادر و بر اساس آن همگی متهمین به اسامی ح.، س. م.، م.، ح. و ع.ب. از اتهام شرکت در ایراد ضرب وجرح عمدی نسبت به شاکی م.ق. تبرئه نموده است. با تجدیدنظرخواهی از رأی صادره، سابقه امر به شعبه ۳ دادگاه تجدیدنظر استان الف ارجاع و این دادگاه به موجب دادنامه شماره ۱۴۳۹-۹۰-۱۹/۸/۱۳۹۰، تجدیدنظرخواهی آقای م.ق. با وکالت آقای غ.ش. منحصرا نسبت به آن قسمت از دادنامه شماره ۸۴۲-۹۰-۳/۶/۱۳۹۰ که متضمن تبرئه آقای م.ب. از اتهام ایراد ضرب وجرح عمدی بوده، وارد تشخیص و با توجه به شکایت شاکی و شهادت شهود و گواهی پزشکی قانونی و انطباق مورد با موارد ۲۷۷ و ۴۸۰ و ۶۱۴ قانون مجازات اسلامی، ضمن نقض آن بخش از دادنامه مذکور، نام برده (م.ب.) را به پرداخت دیه های مربوط به یک مورد حارصه گونه چپ و شکستگی منطقه استخوان سمت چپ صورت و ارش خونریزی ملتحمه چشم چپ و نقص زیبایی در حق مجنی علیه و از حیث جنبه عمومی جرم نیز به تحمل دو سال حبس تعزیری محکوم و در خصوص تجدیدنظرخواهی تجدیدنظر خواه نسبت به سایر قسمت های دادنامه تجدیدنظر خواسته که متضمن تبرئه آقایان ح.، س.، م.، ح. و ع. شهرت همگی ب. از اتهام شرکت در ایراد ضرب و جرح عمومی، با رد تجدیدنظرخواهی، رأی تجدیدنظر خواسته را در این قسمت بلااشکال تشخیص و تأیید نموده است. به دنبال اقدامات فوق و قطعیت حکم آقای م.ب. با وکالت آقای ع.ک.، طی شرحی به دیوان عالی کشور اعتراضاتی نسبت به رأی صادره عنوان و رسیدگی مجدد از طریق تجویز اعاده دادرسی را خواستار شده که جهت رسیدگی به این شعبه محول گردیده است. مشروح لایحه سه صفحه ای تقدیمی از جانب وکیل محکوم علیه در موقع طرح موضوع و صدور رأی، قرائت خواهد شد.

رأی شعبه دیوان عالی کشور

درخصوص درخواست آقای م.ب. فرزند ع. با وکالت آقای ع.ک. مبنی بر تجویز اعاده دادرسی از دادنامه شماره ۱۴۳۹-۹۰-۱۹/۸/۱۳۹۰ شعبه ۳ دادگاه تجدیدنظر استان الف، که به موجب آن نام برده از بابت بزه ایراد ضرب و جرح عمدی نسبت به آقای م.ق. به استناد مواد ۲۷۷ و ۴۸۰ و ۶۱۴ قانون مجازات اسلامی، به پرداخت دیه های متعلقه در حق مجنی علیه و از حیث جنبه عمومی قضیه نیز به تحمل دو سال حبس تعزیری محکوم گردیده است. توجها به اوراق پرونده و گزارش عضو ممیز شعبه، نظر به اینکه اتهام معنونه در کیفر خواست مورخه ۳۰/۱۱/۸۹ دادسرای عمومی الف نوعا مشارکت آقایان ب. (۱- ع. ۲- س. ۳- م. ۴- م. ۵- ح. ۶- ح. همگی ب. یا ب.) در ایراد ضرب وجرح عمدی نسبت به مجنی علیه بوده، از طرفی دادسرای مذکور برابر کیفر خواست مرقوم از دادگاه صالحه برای شش نفر فوق درخواست تعیین کیفر از بابت اتهام مشارکت در ایراد ضرب و جرح عمدی کرده و نه مباشرت در آن و صرف نظر از استدلالی که دادگاه بدوی در توجیه برائت متهمین از اتهام مشارکت در ایراد ضرب وجرح عمدی به عمل آورده است، لکن با توجه به اینکه دادگاه تجدیدنظر استان در مقام رسیدگی به درخواست تجدیدنظر نسبت به آن بخش از دادنامه تجدیدنظر خواسته که متضمن برائت آقای م.ب. از اتهام مشارکت در ایراد ضرب وجرح عمدی است، با نقض آن و تغییر عنوان اتهام به مباشرت در ایراد ضرب وجرح عمدی نسبت به شاکی، نام برده را تحت عنوان اتهام جدیدی به تحمل دو سال حبس و پرداخت دیه و ارش محکوم نموده است؛ و چون دادگاه تجدیدنظر با وصف تغییر نوع اتهام به فاصله حداکثر ۳۲ روز از تاریخ صدور دادنامه تجدیدنظر خواسته، بلافاصله و در مورخه ۱۸/۸/۹۰ وارد ماهیت شده و بدون رعایت تشریفات قانونی از قبیل دعوت از طرفین، تفهیم اتهام جدید به متهم و بدون استماع مدافعات وی و نیز بدون توجه به سایر اقدامات قانونی مقرر در بند ۴ ماده ۲۵۷ قانون آیین دادرسی کیفری، مبادرت به صدور حکم علیه متهم و محکومیت وی به کیفر غیر متناسبی کرده است، بنا به مراتب، با انطباق مورد با بند ۶ از ماده ۲۷۲ قانون آیین دادرسی کیفری و رأی وحدت رویه شماره ۵۸/۲۵- ۱/۲/۱۳۵۹ هیأت عمومی دیوان عالی کشور، با درخواست متقاضی اعاده دادرسی با هدف رسیدگی در شعبه هم عرض دادگاه تجدیدنظر استان الف موافقت می شود.

رئیس شعبه ۴ دیوان عالی کشور عضو معاون

پناو بهرامی