رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تقصیر در به کارگیری سلاح توسط مأمورین نیروهای مسلح

شماره دادنامه	۹۳۰۹۹۷۰۹۰۸۷۰۰۴۱۵
تاریخ دادنامه	۱۳۹۳/۰۹/۲۶
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۳۱ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای کیفری
موضوع	تقصیر در به کارگیری سلاح توسط مأمورین نیروهای مسلح
قاضی	طباطبائی پوربدخشان

رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تقصیر در به کارگیری سلاح توسط مأمورین نیروهای مسلح: تیراندازی پیاپی و متوالی مأمورین به راننده خودرویی که از وسیله نقلیه پیاده شده و در حال فرار است، مصداق تقصیر در به کارگیری سلاح است.

رأی خلاصه جریان پرونده

عوامل کلانتری .... به سراکیپی ... ب. در محدوده .... به خودرو سواری پراید به شماره .... در حال توقف کنار خیابان مشکوک شده، ب. جهت بررسی خودرو پیاده می شود راننده پراید با سرعت مبادرت به فرار می نماید. ابتدا مأمورین پلاک خودرو را استعلام نموده و معلوم می شود پلاک آن مربوط به خودرو دیگری است که در تاریخ ۰۸/۰۹/۹۲ به سرقت رفته است. در تعقیب خودرو مذکور ... ب. با خروج از سقف خودرو بنز به رانندگی آقای ق. اقدام به شلیک سه تیر هوایی و به لحاظ عدم توجه راننده پراید لاستیک آن مورد اصابت گلوله قرار می گیرد و خودرو متوقف می شود و راننده به نام الف. متواری می گردد. ب. چند تیر به پای وی شلیک که به ران وی اصابت کرده و به بیمارستان منتقل شده و فوت می نماید. پزشکی قانونی اعلام داشته: یک سوراخ بیضی شکل به ابعاد ۱۰-۷ میلی متر در ناحیه پشت پهلوی چپ و در ارتفاع ۱۰۳ سانتی متری از پاشنه پا و فاصله ۵/۸ سانتی متری از خط وسط ستون فقرات دیده می شود که متصل است به سوراخ خروجی به ابعاد ۱۲-۱۰ میلی متر بدون ساییدگی، یک سوراخ بیضی شکل به ابعاد ۱۲-۸ میلی متر دارای حلقه ساییدگی - سوختگی در سطح جانبی ران چپ و در ارتفاع ۷۲ سانتی متری از پاشنه پا دیده می شود که متصل است به سوراخ بیضی شکل بدون ساییدگی و سوختگی به ابعاد ۱۵-۲۲ میلی متر در سطح جلویی ران چپ و در ارتفاع ۶۸ سانتی متری از پاشنه پا. هم چنین یک سوراخ فرورفته مدور به قطر ۷ میلی متر در کف پای چپ دیده می شود و در پایان نظریه علت فوت را آسیب عروق و احشاء حیاتی شکمی و عوارض ناشی از آن در اثر جسم پرتابی نفوذی تعیین نموده است (ص ۱۶). با شکایت خانم س. وکیل اولیای دم ... ب. تحت پیگرد قرارگرفته است. هم چنین مشتکی عنهم م.، ع. و ق. متعاقب شکایت وکیل اولیای دم تحت بازجویی قرار گرفته اند. بازپرس شعبه اول دادسرای نظامی دو استان فارس در قرار شماره ۰۰۷۱۰-۳۰/۱۲/۹۲ در مورد نظامیان م. و ع. (متهم به مشارکت در تیراندازی برخلاف مقررات منجر به قتل عمدی الف.) منع پیگرد صادر و در مورد ب. که به اتهام تیراندازی برخلاف مقررات منجر به قتل و ایراد خسارت به اموال دولتی (شلیک ۲۵ تیر) متهم بوده، قرار مجرمیت صادرشده است. با حدوث اختلاف بین بازپرس و دادستان، شعبه ... محاکم نظامی دو استان فارس به موجب دادنامه ۰۰۱۳۱-۱۳/۰۲/۹۳ نظریه دادستان دایر بر منع تعقیب آقای ب. را پذیرفته است (ص ۱۲۲). با اعتراض وکیل اولیای دم شعبه ... دادگاه نظامی دو فارس عهده دار رسیدگی به اعتراض وکیل اولیای دم نسبت به رأی صادره از شعبه ... دادگاه نظامی دو فارس شده و با نقض قرار منع پیگرد قرار جلب به محاکمه صادر نموده است. با صدور کیفرخواست شماره ۰۰۰۳۹۲-۰۳/۰۳/۹۳ شعبه ... دادگاه نظامی یک فارس که عهده دار رسیدگی بوده با این استدلال که چون مقتول علی رغم تیراندازی هوایی و این که پلاک خودرو وی از خودرو مسروقه بوده از ایستادن امتناع ورزیده اقدام متهم وفق مقررات بوده و به موجب دادنامه ۰۰۳۲۸ -۰۵/۰۵/۹۳ رأی بر برائت وی صادر و مستندا به ماده ۱۳ قانون به کارگیری سلاح و مواد ۴۷۳ و ۴۴۸ و ۵۲۹ قانون مجازات اسلامی حکم به پرداخت یک دیه کامل مرد مسلمان توسط نیروی انتظامی در حق اولیای دم صادر نموده است. وکیل اولیای دم و نماینده حقوقی فرماندهی انتظامی هر یک با تقدیم لایحه ای تقاضای تجدیدنظر کرده (وکیل اولیای دم از جهت برائت ب. و نماینده حقوقی از جهت محکوم شدن سازمان متبوع خود) پرونده به دیوان عالی کشور ارسال و حسب الارجاع تحت نظر قرار دارد.

رأی شعبه دیوان عالی کشور

دادنامه تجدیدنظرخواسته قابل ابرام نیست؛ زیرا با فرض این که تعقیب خودرو پراید مسروقه توسط اکیپ گشت کلانتری و ازجمله متهم ب. و اخطار و تیراندازی هوایی و سپس تیراندازی به سوی خودرو موصوف تا لحظه برخورد با گارد ریل یا موانع منصوبه در محدوده درب خروجی بیمارستان .... و توقف خودرو و پیاده شدن راننده متوفی و فرار کردن او با رعایت کامل موازین قانونی به کارگیری سلاح بوده باشد، لکن تیراندازی پیاپی و متوالی متهم به راننده خودرو که از وسیله نقلیه پیاده شده و در حال فرار بوده خصوصا با لحاظ نظریه پزشکی قانونی در مقام بیان علت فوت و این که سه گلوله به پای راست و ران چپ و پهلوی چپ متوفی اصابت کرده است حاکی از آن است که مقررات قانون به کارگیری سلاح در این مرحله رعایت نشده و از این حیث متهم مرتکب تقصیر شده است. بنابراین اعتراض تجدیدنظرخواهان وارد تشخیص می گردد و مستندا به بند د ماده ۶ قانون تجدیدنظر آراء دادگاه ها ضمن نقض دادنامه، رسیدگی مجدد را به شعبه دیگر دادگاه هم عرض محول می نماید .

مستشار شعبه سی ویکم دیوان عالی کشور عضو معاون

طباطبائی پوربدخشان