رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره حمل و نگه داری سلاح و استفاده از آن برای ارتکاب بزه محاربه

شماره دادنامه	۹۳۰۹۹۷۰۹۱۰۵۰۰۳۹۵
تاریخ دادنامه	۱۳۹۳/۱۰/۱۴
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۳۲ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای کیفری
موضوع	حمل و نگه داری سلاح و استفاده از آن برای ارتکاب بزه محاربه
قاضی	رضا فرج اللهی سید مصطفی قائم مقامی

رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره حمل و نگه داری سلاح و استفاده از آن برای ارتکاب بزه محاربه: حمل و نگه داری سلاح و استفاده از آن شرط تحقق عنصر مادی بزه محاربه است، لذا تعیین مجازات جداگانه برای آن فاقد وجاهت قانونی است.

رأی خلاصه جریان پرونده

۱) ن. ۲) ع. به اتهام سرقت مسلحانه تحت تعقیب دادسرای عمومی و انقلاب ... قرار گرفته اند. بدین توضیح که: در تاریخ ۱۳۸۹/۰۸/۱۱ فردی به نام ح. با خودروی پژو نقره ای رنگ ۴۰۵ به شماره انتظامی ... ۱) در جاده ... به طرف ... در حرکت بوده متهمان با یک دستگاه پراید که متعلق به ردیف دوم است و رانندگی آن را وی عهده دار بوده از عقب با خودروی وی برخورد نموده و هر دو وسیله نقلیه توقف کرده اند. راننده پژو برای بررسی سانحه و آسیب پیاده شده با مشت به صورت او زده با ضربات چاقو او را مجروح کرده، موبایل و خودرو را به سرقت برده اند که گواهی پزشکی دلالت بر ورود جراحت به ایشان می نماید. ۲) فقره دوم مربوط به شکایت آقای م. و همسرش خانم ل. است که متهمان به عنوان حمل مسافر، آن ها را سوار خودروی پژو ۴۰۵ (مسروق) نموده و با تهدید چاقو دو حلقه انگشتر طلا و دو دستگاه گوشی تلفن همراه و مبلغ پنجاه هزار تومان پول نقد آن ها را ربوده اند. ۳) فقره سوم دو نفر جوان به نام های آقای م.ز. و ص. است که در همان مسیر آن ها را سوار کرده و از ع. به عنوان سرنشین با کلت و قمه (سلاح سرد) موبایل و مبلغ پنجاه هزار تومان پول نقد آن ها را ربوده اند. ۴) فقره چهارم بعد از خرید سلاح کلاشینکف در منطقه ... در تاریخ ۱۳۸۹/۰۸/۲۶ که شاکی به نام و. در کنار اتوبان منتظر تاکسی بوده و متهمان با پژو ۴۰۵ به عنوان مسافرکش او را سوار کرده اند. ن. به عنوان سرنشین با سلاح کلاشینکف وی را تهدید کرده و مبلغ یک میلیون ریال وجه نقد، گوشی همراه، دو فقره کارت عابر بانک، کیف جیبی و یک عدد سیم کارت ایرانسل وی را ربوده و او را پیاده کرده اند. ۵) فقره پنجم را ن. به تنهایی بعد از رها کردن پژو نقره ای ۴۰۵ در نیزارها و به علت ظنین شدن مأموران به خودرو مذکور و تیراندازی مأموران به طرف خودرو و فرار وی از مهلکه و اصابت تیر به خودرو، یک دستگاه پراید نقره ای منتظر مسافر بوده به عنوان مسافر به مقصد ترمینال سوار شده و در مسیر، سلاح را از داخل ساک بیرون آورده و با تهدید راننده و پیاده کردن آن ماشین را سرقت کرده است. فقره ششم مربوط به شکایت ر. و م.ر. کارکنان شرکت برق منطقه است که در جاده ... به ... در حرکت بوده اند و متهمان با خودروی پراید نقره ای رنگ آن ها را تعقیب کرده و او را توقف نموده و با تهدید سلاح(توسط ن.) آن ها را از خودرو پیاده کرده و خودرو را با تغییر مسیر به طرف ... به سرقت می برند. مأموران به طرف آن ها تیراندازی می کنند که در حال فرار با یک دستگاه خودروی وانت که در حال فروش میوه بوده برخورد کرده، خودرو متوقف و متهمان متواری می شوند. خودرو مذکور با مدارک مربوط به م.ر. چندین فقره چک و سایر اسناد تحویل مال­باختگان شده است. فقره هفتم مربوط به شکایت آقای ح. و خانم ل. است که در مورخ ۱۳۸۹/۹/۱۲با دو دستگاه پژو ۲۰۶ و ۴۰۵ در کنار جاده ظاهرا در حال خرید سبزی بوده اند. ن. با سلاح آن ها را تهدید کرده که موجب وحشت زن و بچه ها شده که دو دستگاه خودرو و دوربین مدل بالای فیلم برداری و یک میلیون و هفت صد هزار وجه نقد و عابر بانک را نیز برده اند. شاکی ح. اظهار داشته: سارقان سوئیچ ماشین او را برداشته اند، ممانعت کرده و با سلاح او را تهدید کرده اند و پسرش گفته بابا سوئیچ را نده زیرا متهم قصد شلیک به او را داشته است. فقره هشتم سرقت از پمپ بنزین بوده که روز بعد از سرقت قبلی ساعت ۴:۱۰ دقیقه بامداد ۱۳۸۹/۰۹/۱۳ یک دستگاه پژو با دو نفر سرنشین پس از سوخت گیری و خلوت شدن پمپ بنزین، یکی از آن ها به طرف در شاگرد رفته وارد خودرو شده روی صندلی شاگرد نشسته و با تهدید سلاح مبلغی پول از وی اخذ کرده اند. در همان تاریخ به دکه (الف.) رفته با تهدید سلاح پنجاه هزار تومان از وی اخذ کرده اند و در همان حین یک نفر مشتری به نام ح.پ. به دکه مراجعه کرده، با تهدید سلاح از وی نیز دویست هزار تومان و یک دستگاه موبایل ربوده اند. متهمان پس از آن به طرف اهواز حرکت می کنند. در بین راه خودرو ک. را تعقیب می کنند تا آن را از دست راننده خارج کنند. راننده با انجام حرکات ایذائی و سرعت زیاد مانع از انجام نقشه های آن ها می شود که خودروی متهمان واژگون شده(متهمان اظهار نموده اند به درخت برخورد کرده است) آن را رها کرده اند. فقره دهم در شهرستان دشت آزادگان ح. در ساعت ۱۰:۳۰ صبح ۱۳۸۹/۰۹/۱۴ به عنوان مسافر سوار کرده و با تهدید سلاح توسط سرنشین خودرو ۲۰۶(سرقتی) یعنی ن. مبلغ چهار میلیون ریال و مدارک او را به سرقت می برند. فقره یازدهم فردی به نام ف. در ورودی شهر، سوار خودرو آنان می شود. ن. بعد از طی مسیر انحرافی در روستای ... و برای فرار از(ایست و بازرسی) با تهدید سلاح، گوشی تلفن همراه و مبلغ ۱۲/۲۲۵/۰۰۰ ریال و کت و پیراهن و کفش او را می رباید. فقره دوازدهم ر. را که لب جاده منتظر ماشین بوده سوار کرده و ن. با تهدید سلاح، مبلغ دویست و پنجاه هزار ریال وجه نقد و گوشی تلفن همراه وی را سرقت می کند. فقره سیزدهم فردی به نام ع. را در سه راه ... سوار کرده و در بین راه ن. با تهدید سلاح مبلغ یک میلیون و پانصد هزار ریال وجه نقد و یک دستگاه گوشی موبایل وی را اخذ کرده و او را پیاده کرده اند. فقره چهاردهم از مغازه ای در شهرستان ... مبلغ یک صد و سی هزار تومان با تهدید سلاح توسط ن. اخذ شده است. فقره پانزدهم مربوط به سرقت پژو الف.س. در شهرستان ... است درحالی که شاکی از کارگاه خارج می شده ن. با سلاح او را تهدید کرده و خودرو وی را ربوده است. بالاخره بعد از سرقت خودرو پژو ۲۰۶ و انتقال آن به منزل ن. با خودرو ۴۰۵ به اهواز آمده و دو نفر کارگر اداره برق در حال پایین آوردن سیم از تیرهای برق بوده اند، ن. با سلاح آن ها را تهدید کرده و وادار نموده سیم ها را در جعبه عقب خودرو(سرقتی) وی قرار داده اند که آن ها را به مبلغ سی هزار تومان فروخته است. بدین ترتیب در سرقت های ردیف چهارم تا شانزدهم متهم ن. از سلاح گرم استفاده کرده و در بقیه موارد از کلت پلاستیکی و چاقو و قمه استفاده شده است. متهمان در تحقیقات مقدماتی چه در نیروی انتظامی و چه نزد بازپرس شعبه چهاردهم دادسرای عمومی و انقلاب ... با ذکر جزئیات وقایع و کیفیت ارتکاب سرقت ها، اقرار کرده اند و خودروهای سرقت شده نیز کشف و تحویل صاحبان آن ها شده، به خصوص خودرو پژو ۴۰۵ متعلق به ر. و مدارک آن تحویل شده است. پرونده با صدور قرار مجرمیت و کیفرخواست به دادگاه انقلاب اسلامی ارسال شده و بعضی از شکات اعلام گذشت کرده اند. دادگاه با حضور متهمان و وکلای مدافع آنان و چند نفر از شکات تشکیل جلسه داده، شکات به شرح شکایت خود پرداخته اند. یکی از آنان ضمن بیان موضوع شکایت اعلام گذشت کرده است. متهمان در این مرحله با بیان این جمله که چیزی را به یاد نمی آورند، اتهامات انتسابی را قبول نکرده اند. وکلای مدافع با بیان این نکته که موضوع ماده ۱۸۵ قانون مجازات اسلامی قصد ارعاب و سلب امنیت باید سلاح بکشد و چنین قصدی احراز نمی شود و عمل متهمان مصداق ماده مذکور نیست از متهمان دفاع کرده اند. دادگاه در خاتمه رسیدگی با توجه به گزارش های متعدد مراجع انتظامی، کشف خودروهای مسروقه و یک قبضه سلاح کلاش و دو عدد خشاب و چهارده تیر فشنگ و گوشی های تلفن های همراه مسروقه و مدارک و کارت های عابر بانک متعلق به بعضی از شکات از متهمان و اقرار صریح آنان در دادسرا و اظهارات شکات و مواجهه حضوری شکات با متهمان و شناسایی آنان و این که حسب اظهارات شکات هر دو متهم دارای سلاح سرد و گرم بوده اند و کلیه سرقت ها به صورت مسلحانه صورت می گرفته و چندین فقره از آن ها به صورت راهزنی(قطاع الطریق) در جاده ها با سلاح گرم بوده و امنیت جاده و مردم را برهم زده و موجب رعب و وحشت در جاده های منتهی به شهرستان های شوش، دزفول، سوسنگرد، هویزه را ایجاد نموده اند، خصوصا سرقت انجام گرفته در جاده حمیدیه که به صورت مسلحانه بوده و موجبات رعب و وحشت(سرنشینان دو دستگاه خودرو ۲۰۶ و ۴۰۵) را فراهم نموده اند. بزه­کاری آنان را احراز کرده و به استناد مواد ۱۸۵ و ۱۸۹ و ۱۹۰ و ۱۹۱ و ۶۶۷ قانون مجازات اسلامی و ماده ۲ ناظر به بند ۲ ماده یک قانون تشدید مجازات قاچاق اسلحه و قاچاقچیان مسلح ۱۳۵۰ از لحاظ عمل سلاح جنگی هر دو را از جهت محاربه به اعدام(حلق آویز) و از حیث عمل غیرمجاز سلاح هر یک به ده سال حبس و استرداد اموال و اشیاء سرقت شده از شکات با ذکر یکایک آن ها محکوم کرده و حکم به ضبط سلاح و مهمات کشف شده داده است. ک. به وکالت از ن. و ح. به وکالت از ع. با پرداخت هزینه دادرسی و ابطال تمبر تقاضای تجدیدنظر کرده اند. محور اعتراضات آنان را فقدان وصف محاربه عمل متهمان و نیز عدم صلاحیت دادگاه انقلاب و انطباق عمل حمل سلاح با قانون جدید که اخف از قانون جدید است و اعلام رضایت بعضی از شکات تشکیل می دهد. پرونده به دفتر دیوان عالی کشور ارسال و به این شعبه ارجاع شده است.

رأی شعبه دیوان عالی کشور

۱) با توجه به این که اولا- سه فقره از سرقت ها، متهمان از سلاح سرد استفاده کرده اند. ثانیا- در کلیه سرقت هایی که بعد از خرید سلاح توسط ع. وی عموما عهده دار رانندگی بوده و کشیدن سلاح و تهدید و ارعاب مال باختگان به وسیله ن. صورت گرفته که نوع عمل وی و تکثیر موارد اعلامی و گستردگی آن در سطح شهرستان های شمالی و جنوب غربی استان به گونه ای است که امنیت شهرها و حومه آن ها و راه ها و مردم را برهم زده و موجب اخافه شده است؛ لذا اعتراض وکیل مدافع وی را در مورد تعیین مجازات محارب نسبت به وی[را] وارد ندانسته و دادنامه را از این حیث با افزودن ماده ۱۰۵ قانون مجازات اسلامی به مستندات آن ابرام می نماید. نظر به این که کاربرد سلاح در صورت حمل و استفاده از آن عنصر مادی محاربه موضوع ماده ۱۸۵ قانون مجازات اسلامی تعیین مجازات جداگانه برای این قسمت از عمل فاقد وجاهت قانونی است و نقض بلا ارجاع می شود. ۲) در مورد محکومیت متهم ردیف دوم ع. به مجازات محارب با توجه به این که نام­برده در هیچ یک از سرقت های ارتکابی از سلاح استفاده نکرده و عنوان محاربه به معنی عام و یا خاص موضوع ماده ۱۸۵ قانون مرقوم بر عمل وی صدق نمی کند، فلذا اعتراض را وارد دانسته و دادنامه صادرشده را از این جهت نقض و رسیدگی به شعبه دیگر دادگاه انقلاب اسلامی ... محول می نماید. متذکر می شود مجازات خریداری و نگه داری سلاح با توجه به قانون اخیر و به استناد ماده ۱۱ قانون مجازات اسلامی بر اساس بند پ ماده ۶ که اخف است باید تعیین شود، لذا دادنامه در این خصوص نقض و رسیدگی به شعبه دیگر دادگاه مرقوم محول می شود.

شعبه ۳۲ دیوان عالی کشور - رئیس و عضو معاون

رضا فرج اللهی - سید مصطفی قائم مقامی