رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره رسیدگی بدون استماع اظهارات طرفین

شماره دادنامه	۹۳۰۹۹۷۰۹۱۰۵۰۰۱۵۹
تاریخ دادنامه	۱۳۹۳/۰۵/۲۱
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۳۲ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای کیفری
موضوع	رسیدگی بدون استماع اظهارات طرفین
قاضی	رضا فرج اللهی علی علیا

رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره رسیدگی بدون استماع اظهارات طرفین: صدور رأی بدون استماع اظهارات و مدافعات طرفین و بررسی آن، فاقد وجاهت قانونی است.

رأی خلاصه جریان پرونده

ع. به اتهام تیراندازی بر خلاف مقررات منجر به قتل شبه عمد مرحوم الف.ک. و جرح ف.ر.، تحت تعقیب دادسرای نظامی استان مرقوم قرار گرفته است. بدین توضیح که در تاریخ ۱۳۹۱/۱۰/۱۹ دو اکیپ از مأموران گشت فرماندهی و نظامی س. در مسیر ... با کسب اطلاع از حرکت کاروان حامل سوخت قاچاق مستقر می شوند. یک اکیپ به سرپرستی متهم با خودرو پژو ۴۰۵ و به اتفاق یک نفر سرباز در مسیر مستقر می شوند، در پیچ نرسیده به ... خودرو پیکاب حامل اکیپ دیگر استقرار می یابد، خودروهای حامل سوخت قاچاق با مشاهده اکیپ اول گشت سر و ته کرده و به طرف س. برگشته اند که با اکیپ دوم به سرپرستی گ. مواجه شده اند، ف.ر. که راننده خودرو حامل مقتول بوده، اظهار نموده: در حال برگشت در … به طرف … بودیم در حدود ۱۵ کیلومتری…ناگهان توسط یک دستگاه پژو نقره ای پلاک شخصی که راننده آن کنار خودرو دو زانو نشسته بود ... تیراندازی می کرد، بنده متوجه نشدم وی نظامی یا دزد است و بر اثر تیراندازی نام­برده دست بنده مجروح شد و رفیقم روی شانه من افتاد و من سعی کردم خودم را به محل برسانم، تا کسی به کمکم بیاید. مرا سوار ماشین گشت کردند. وی مدعی شده مأموران هیچ گونه علایم بازدارنده یا ایست نداشته اند و بعد رفیقش را با آمبولانس به مراکز درمانی اعزام کرده اند و مأمور، وی را هم در همین آمبولانس گذاشته و ماشین حامل سوخت را به راننده پژو سپرده اند. وی اذعان نموده که گازوئیل را در مشک پلاستیکی ریخته و از ...حمل می کرده که ناگهان ماشین هایی که از طرف مقابل می آمده اند و علامت داده اند که نزدیک نیروگاه پست ایست و بازرسی برقرار کرده اند او هم به طرف خ. برگشته به پژو نزدیک شده سرعتش را کم کرده که با راننده پژو احوالپرسی کند که تیراندازی شروع شده است. از الف.ر. به عنوان مطلع تحقیق شده، اظهار نموده: مسافر یک وانت تویوتا دوکابین بوده که در حال حرکت به طرف خ. بوده مشاهده کرده یک دستگاه پژو نقره ای کنار جاده ایستاده و جلوی ماشین، یک تویوتا قرمز رنگ در حال حرکت بوده که از داخل ماشین پژو یک نفر پیاده شده و شروع به تیراندازی به طرف تویوتای قرمز رنگ کرده است و راننده تویوتا دست خود را بلند کرده که خونی بوده و مأمور ایست و گشت دولتی وجود نداشته است. م.ر. نیز اظهاراتی مشابه مطلع اول بیان کرده و اظهار نموده: علایم هشدار دهنده ای در محل وجود نداشته است. از گ. تحقیق شده، وی اظهار نموده است: در حوزه استحفاظی در حال گشت بوده که اطلاع یافته کاروانی از خ. به طرف س. در حال حمل مواد سوختی قاچاق است، در مسیر جاده قدیم حرکت کرده پس از چند لحظه رد شدن از پلیس راه یکی از خودروهای سازمانی را کنار جاده گذاشته و باخودروی دوکابین ۲۷۰۰ چند کیلومتر بالاتر، نرسیده به پیچ... ناگهان یکی از آن ها با زدن دودزا به طرف او آمده و قصد زیر گرفتن او را داشته به طوری که خود را به پشت انداخته و بعد از رد شدن آن پس از شلیک تیر هوایی به طرف لاستیک خودرو شلیک کرده است که جمع تیرهای شلیک شده را ۱۲ تیر ذکر کرده است. به وی اعلام شده یک تیر به در خودرو و شیشه آن اصابت کرده و مستقیما وارد کابین شده و از سمت شاگرد از قسمت سقف خارج شده است. پاسخ داده: به هیچ وجه به طرف راننده یا در خودرو تیراندازی نکرده فقط تیر اول را به طرف لاستیک نشانه گیری کرده است. دادگاه با اتکا به نظریه پزشکی قانونی و محل اصابت گلوله چگونگی شلیک را مجددا از وی سئوال کرده، مجددا تیراندازی به طرف در خودرو با راننده را تکذیب کرده است. جنازه مقتول به پزشکی قانونی منتقل و مورد معاینه قرار گرفته. رئیس آگاهی استان از خودروی تویوتای شماره ... بازدید کرده، در سمت چپ و پایین گلگیر عقب سوراخ مدوری به قطر تقریبی ۹ میلی متر که محل اصابت گلوله با مسیری از عقب به جلو و تقریبا مستقیم و در سمت راست و پایین گلگیر عقب سوراخی به اقطار ۲×۱ سانتی متر که محل اصابت گلوله از عقب به جلو و کمی راست به چپ، شکستگی شیشه سمت راست در طرف راننده و صابعه کوچکی با قطر ۵ میلی متر ناشی از اصابت گلوله تجزیه شده را گزارش کرده که بر اثر اصابت گلوله سلاح های جنگی ۷/۶۲ نظیر کلاشنیکف از فاصله تقریبی بیش از سه متر ایجاد شده است. پزشکی قانونی در مورد صدمات وارده به ف.ر. راننده تویوتا جرح بخیه شده روی آرنج دست چپ (دامیه) جرح انتهای باز و چپ، خلف ساعد چپ، قدام ساعد چپ و خلف آرنج چپ (چهار مورد حارصه) را که بر اثر جسم پرتابه ای (گلوله) حادث شده گواهی نموده است. اولیای دم مقتول و مصدوم حادثه اعلام شکایت کرده اند. نمایندگان بازرسی و حفا و عملیات طی صورت­جلسه ای تیراندازی متهم را مطابق قانون به کارگیری سلاح اعلام کرده اند. پرونده با صدور قرار مجرمیت و کیفرخواست به دادگاه ارسال حسب ارجاع، شعبه دوم دادگاه نظامی یک عهده دار رسیدگی شده است. دادگاه بدون تشکیل جلسه رسیدگی و استماع شکایت شکات و مدافعات متهم با توجه به نظریه هیئت کارشناسی مبنی بر این که تیراندازی وفق مقررات صورت گرفته است و بعضا به این که اظهارات مصدوم حادثه که راننده خودرو بوده که اذعان دارد علاوه بر حامل مواد سوختی قاچاق بودن سیستم دودزا نصب و پلاک خودرو را مخدوش کرده است، لذا سلسله عملیات راننده بیانگر قانون گریزی و مقابله با قوانین بوده، لذا رأی به برائت متهم صادر کرده است. دادنامه در تاریخ ۱۳۹۲/۱۲/۱۱ در دفتر دادگاه به ک.ک. ولی دم مقتول اعلام شده با پرداخت هزینه دادرسی طی لایحه ای در مهلت مقرر قانونی به دادنامه صادر شده اعتراض کرده است. مصدوم حادثه (ف.ر.) نیز با پرداخت هزینه دادرسی در مهلت مقرر اعتراض کرده است. پرونده به دفتر دیوان عالی کشور ارسال و به این شعبه ارجاع شده است.

رأی شعبه دیوان عالی کشور

با توجه به این که اولا: دادگاه بدون رسیدگی و استماع اظهارات و مدافعات طرفین مبادرت به صدور رأی نموده است، ثانیا: با توجه به نظریه پزشکی قانونی و اداره آگاهی استان و نحوه اصابت گلوله به مقتول و زاویه و جهت شلیک گلوله و فاصله آن که با مدافعات و اظهارات متهم مغایرت دارد، اعتراض معترضان را وارد دانسته و دادنامه تجدیدنظرخواسته را وفق بند (الف) ماده ۶ قانون تجدیدنظر آرای دادگاه ها مصوب ۱۳۷۲ نقض و رسیدگی طبق بند (د) همان ماده به شعبه دیگر دادگاه نظامی یک استان مرقوم محول می شود.

شعبه ۳۲ دیوان عالی کشور - رئیس و عضو معاون

رضا فرج اللهی - علی علیا