رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره سقط جنین منجر به قتل مادر
 | |
| شماره دادنامه | ۹۳۰۹۹۷۰۹۰۹۲۰۰۲۶۶ |
|---|---|
| تاریخ دادنامه | ۱۳۹۳/۰۸/۲۷ |
| نوع رأی | رأی شعبه |
| نوع مرجع | شعبه دیوان عالی کشور |
| شعبه | شعبه ۷ دیوانعالی کشور |
| گروه رأی | رای کیفری |
| موضوع | سقط جنین منجر به قتل مادر |
| قاضی | حسین انتظاری سیدعباس بلادی |
رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره سقط جنین منجر به قتل مادر: سقط جنین منجر به قتل مادر، از مصادیق تعدد معنوی بوده و مجازات اشد اعمال می شود.
رأی خلاصه جریان پرونده
به موجب دادنامه شماره ۱۰۰۲۰۱ - ۲۶/۰۵/۹۱ صادره از شعبه ۱۷ دادگاه کیفری استان اصفهان آقای ب. به اتهام قتل غیرعمدی (در حکم شبه عمد) مرحومه ک. به واسطه عدم رعایت نظامات و عدم مهارت در سقط جنین دخالت در امر پزشکی و سقط جنین عمدی خانم ک. و استفاده از تجهیزات دریافت از ماهواره بنا به دلایل احصایی اولا در خصوص ۱- ارتکاب قتل غیرعمدی (در حکم شبه عمد) ۲- سقط جنین عمدی ۳- استفاده از تجهیزات دریافت از ماهواره از راه اقرار و علم قاضی نامبرده را مجرم شناخته و از جهت قتل غیرعمد به پرداخت یک فقره دیه کامل زن مسلمان و تحمل یک سال حبس و در مورد اتهام سقط جنین به پرداخت یک دهم دیه کامل و تحمل شش ماه حبس و از حیث ضبط تجهیزات دریافت از ماهواره به پرداخت یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم کرده است. ثانیا در مورد اتهام وی مبنی بر دخالت در امر پزشکی موضوع را در صلاحیت دادگاه انقلاب دانسته و قرار عدم صلاحیت صادر نموده است. ثالثا در مورد اتهام وی مبنی بر قتل غیرعمدی (شبه عمدی) به لحاظ عدم احراز عمدی بودن موضوع رأی بر برائت متهم صادر نموده است (صفحه ۳۱۸ به بعد). آقای ب. نسبت به این حکم تجدیدنظرخواهی کرده است که پرونده به دیوان عالی کشور ارسال و رسیدگی به این شعبه (شعبه هفتم دیوان عالی کشور) ارجاع گردیده است و این شعبه نیز پس از تنظیم گزارش مبسوط جریان پرونده که نیاز به تکرار ندارد به موجب دادنامه شماره ۲۰۰۷۲۶ - ۰۶/۰۹/۹۲ اولا در مورد محکومیت نامبرده به اتهام قتل شبه عمد (پرداخت دیه) دادنامه مذکور را ابرام کرده است؛ ثانیا در مورد محکومیت مشارالیه به پرداخت دیه (در مورد سقط جنین) رأی معترض عنه را تأیید نموده است؛ ثالثا در مورد محکومیت تجدیدنظرخواه به تحمل یک سال حبس بابت قتل شبه عمد و تحمل شش ماه حبس به جهت سقط جنین با توجه به این که عمل واحد موجب قتل و سقط جنین گردیده است دادنامه را از جهت تعیین دو فقره حبس واجد ایراد قضایی دانسته و آن را در قسمت مذکور نقض کرده و پرونده را به شعبه هم عرض ارجاع نموده است؛ رابعا در خصوص محکومیت آقای ب. به پرداخت جزای نقدی بابت استفاده از تجهیزات ماهواره نیز رأی صادره را تأیید کرده است (صفحه ۳۴۵ - ۳۵۱). پس از اعاده پرونده رسیدگی به شعبه ۱۸ دادگاه کیفری استان اصفهان ارجاع گردیده است (صفحه ۳۵۲) که این شعبه نیز دستور تعیین وقت و دعوت طرفین را صادر نموده است (صفحه ۳۵۴). آقای ... وکیل تسخیری متهم طی لایحه مورخ ۲۱/۱۱/۹۳ اعلام کرده است که موکل همکاری و همراهی با او ندارد و نامبرده از طریق دادگاه رأسا احضار گردد (صفحه ۳۶۸). در تاریخ ۱۳/۰۳/۹۳ جلسه دادگاه تشکیل گردیده و متهم ب. در دادگاه حاضر نشده است. ابتدا نماینده محترم دادستان متن کیفرخواست را قرائت کرده اند سپس دادگاه خطاب به آقای وکیل متهم جنبه عمومی اتهام موکل وی در بزه های قتل غیرعمد (شبه عمد) و سقط جنین را تفهیم نموده. آقای وکیل متهم اظهار داشته: دفاعیاتم طبق لوایح قبلی است. از وی آخرین دفاع اخذ شده، اظهار داشته: صحبت دیگری ندارم (صفحه ۳۷۰). دادگاه ختم رسیدگی را اعلام و به موجب دادنامه شماره ۰۰۱۴۱ - ۲۱/۰۳/۹۳ به اکثریت چهار تن از قضات محترم دادگاه و به اختصار چنین رأی صادر نموده است: چون در این پرونده متهم با اجرای اعمال غیرمجاز و مجرمانه مرتکب دو فقره بزه قتل در حکم شبه عمد و سقط جنین شده و در واقع ارکان ثلاثه هر دو جرم تحقق و از رفتار مجرمانه واحد نتایج مجرمانه متعدد حاصل شده و موضوع خارج از مشمول عناوین مجرمانه متعدد که تنها عناوین مجرمانه متعدد، نتیجه مجرمانه واحد است می باشد... اعضای این محکمه بر این اعتقادند که مورد مزبور شمول ماده ۴۷ و تبصره یک ماده ۱۳۴ قوانین فوق الذکر (قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲) می باشد، بنابراین با احراز مجرمیت متهم در ارتکاب هر دو جرم و به استناد مواد ۶۱۶ و ۶۲۳ قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۵... متهم را به تحمل یک سال حبس تعزیری برای ارتکاب بزه قتل در حکم شبه عمد و شش ماه حبس تعزیری برای بزه سقط جنین عمدی محکوم می نماید ....(صفحه ۳۷۱ - ۳۷۲). یکی از آقایان قضات محترم دادگاه به عنوان اقلیت اظهار داشته: در مورد قتل غیرعمد به تعیین سه سال حبس و در خصوص سقط جنین چون متهم پرسنل بیمارستان بوده موضوع منطبق با ماده ۶۲۴ قانون مجازات اسلامی است و عقیده به تعیین پنج سال مجازات برای اتهام موصوف دارم (صفحه ۳۷۱). آقای ب. با وکالت تسخیری آقای ج. از این رأی تجدیدنظرخواهی نموده است و توضیح داده است که آنچه به وضوح به موکل نسبت داده شده است جرمی واحد می باشد که منطبق با مواد ۴۶ قانون سابق و ۱۳۱ قانون فعلی می باشد که می تواند مشمول تشدید مجازات باشد چون مسئله سقط جنین موجب قتل مرحوم ک. شده است مشروح لایحه مربوطه به هنگام شور قرائت می شود. پرونده به دیوان عالی کشور ارسال، رسیدگی به این شعبه ارجاع گردیده است.
رأی شعبه دیوان عالی کشور
در خصوص تجدیدنظرخواهی آقای ب. با وکالت تسخیری آقای ... وکیل پایه یک دادگستری نسبت به دادنامه تجدیدنظرخواسته که به موجب آن مشارالیه به اتهام قتل در حکم شبه عمد مرحومه ک. به تحمل یک سال و به اتهام سقط جنین به تحمل شش ماه حبس تعزیری محکوم شده است هر چند که محتویات پرونده حاکی است که تجدیدنظرخواه به منظور سقط جنین اقدام به فعل ارتکابی نموده است و اتفاقا این اقدام به مرگ آن مرحومه منتهی گردیده است که نتیجتا نمی توان اقدام وی را به دو فعل و دو منظور جداگانه تفسیر نمود بلکه آثار فعل واحد موجب عناوین مجرمانه متعدد گردیده است و این امر در ماده ۴۶ قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۰و ماده ۱۳۱ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ نیز مورد تصریح قرار گرفته است که با این وصف تفسیر قانون صریح آن هم به ضرر متهم جایز نمی باشد لکن به هر حال چون در ماده ۱۳۱ فوق الذکر صراحتا قید گردیده است که (هرگاه رفتار واحد دارای عناوین مجرمانه متعدد باشد مرتکب به مجازات اشد محکوم می شود) و ماده ۱۳۴قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ نیز مقرر داشته است که: (...در هر یک از موارد فوق فقط مجازات اشد قابل اجرا است) که این ماده و تبصره یک آن نیز در دادنامه تجدیدنظرخواسته مورد اشاره واقع گردیده است، لذا من حیث المجموع رأی صادره را محمول بر نظر قضایی تلقی نموده و با رد دفاعیات آقای وکیل تجدیدنظرخواه مستندا به بند الف ماده ۲۶۵ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری دادنامه معترض عنه نتیجتا تأیید و ابرام می گردد.
رئیس شعبه هفتم دیوان عالی کشور مستشار
انتظاری بلادی