رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره شرط تحقق بزه مخفی نمودن دلایل جرم

شماره دادنامه	۹۳۰۹۹۷۰۹۰۹۳۰۰۱۳۲
تاریخ دادنامه	۱۳۹۳/۰۴/۱۴
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۲۹ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای کیفری
موضوع	شرط تحقق بزه مخفی نمودن دلایل جرم
قاضی	نبی الله راجی محمد بارانی

رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره شرط تحقق بزه مخفی نمودن دلایل جرم: تحقق بزه مخفی نمودن دلایل جرم مشروط به صدور قبلی دستور قضایی جهت جلب و دستگیری شخصی است که متهم به او کمک نموده است.

رأی خلاصه جریان پرونده

در تاریخ ۱۳/ ۰۱/ ۱۳۹۳ مأمورین مرزبانی گزارش مفقودیت یک تیغه خشاب اسلحه کلاش به همراه ۳۰ تیر جنگی را که تحویل سرباز وظیفه م.ب. بوده است را می نمایند. مأمورین به سرباز وظیفه ی.د. مشکوک شده در بازجویی از وی اظهار داشته که خشاب را خودش برده و در محلی دفن کرده که تیغه خشاب مزبور از زیر خاک کشف می گردد و خشاب خالی بوده که وی اظهار می دارد که تعدادی از فشنگ ها را خودم و تعدادی را به دیگر سربازان داده ام و برداشته ام. متهم ی.د. در بازجوئی اظهار داشته که چون تیراندازی بی مورد کرده بود برای جبران کسری فشنگ ها یک تیغه خشاب را از برجک ۳ که سربازان وظیفه دعوتی بودند برداشتم و موقع برگشت می خواستم به داخل پاسگاه بروم که سرباز ر. دژبان بود و مرا بازرسی کرد و خشاب را پیدا کرد و ر. ۵ تیر فشنگ از آن برداشت و ۷ تیر کسری خودم را هم جایگزین کردم و بقیه فشنگ ها را نیز بین سربازان ن.، ک.، ر. و ر. تقسیم کردم و ۶ تیر را نیز خودم در کمین شلیک کردم. و بعد خشاب را از سرباز ر. گرفتم و زیر خاک پنهان کردم. و اتهام سرقت یک تیغه خشاب و ۳۰ فشنگ جنگی و تیراندازی عمدی را قبول دارم. از سرباز ع.ر. تحقیق که اظهار داشته وقتی د. از مرخصی شهری برگشت من بعد از بازرسی بدنی یک عدد خشاب پیدا کردم که د. گفت این خشاب را از پاسگاه ۷۸ آورده و آن را به داخل پاسگاه آورد و گفت خشاب کم دارم و ۳۰ تیر فشنگ هم داشت و ۵ عدد فشنگ برداشتم به سرباز وظیفه الف. دادم. سرباز وظیفه ک. اظهار داشته که از د. یک تیر گرفته و شلیک کردم. در دادسرای نظامی نیز اظهار داشته که آقای د. ۵ تیر به من داد که من آن ها را به آقای الف. دادم چند شب قبل درگیر شده بودند و سرپرست کمین فراموش کرده بود تیرهای آقای الف. را اعلام کند بنابراین من تیرها را به او دادم. و به علت سهل انگاری و اشتباه موضوع کشف خشاب را گزارش نداده بودم. خشاب با تیرها دست د. بود و تقاضای بخشش دارم. و در مورد متهم ج.ک. به اتهام تیراندازی عمدی خلاف مقررات و ع.ک. به اتهام مخفی نمودن ادلۀ جرم دایر بر نگهداری خشاب و مهمات مسروقه علی رغم اطلاع و دادن فشنگ به الف. و کتمان حقیقت دایر بر عدم اطلاع موضوع کشف خشاب مسروقه قرار مجرمیت صادر می گردد و در خصوص متهم ج.ک. به اتهام تیراندازی عمدی خلاف مقررات قرار تعلیق تعقیب صادرشده است. با صدور کیفرخواست پرونده در دادگاه مطرح می گردد متهم ع.ر. در جلسه دادگاه به ارتکاب بزه اقرار نموده است. و دادگاه با صدور دادنامۀ شماره۹۳۰۹۹۷۹۱۸۷۲۰۰۰۴۱ – ۰۳/ ۰۲/ ۱۳۹۳ ع.ر. را از جهت کتمان حقیقت و عدم گزارش جرم به تحمل یک سال حبس و از جهت واگذاری فشنگ به سرباز الف. نیز به تحمل ده سال حبس و از جهت اتهام مخفی نمودن ادله جرم برای خلاصی مجرم از محاکمه به تحمل سه سال حبس و اجرای ۹۰%(نود درصد) از حبس های اجرایی مشارالیه را به مدت دو سال تعلیق نموده است و در مورد اتهام ی.د. از جهت سرقت یک تیغه خشاب و ۳۰ تیر فشنگ جنگی به تحمل ده سال حبس و از جهت تیراندازی برخلاف مقررات به تحمل یک سال حبس تعزیری و از جهت اهمال منجر به تضییع سه تیر فشنگ جنگی که مفقود نموده است به تحمل سه سال محکوم گردیده است و ۹۰%(نود درصد) از حبس های اجرایی وی را به مدت دو سال تعلیق نموده است. پس از صدور رأی محکوم علیه ع.ر. نسبت به رأی صادره اعتراض نموده و درخواست تبدیل مجازات به جزای نقدی را نموده است. دادیار اجرای احکام دادسرای نظامی استان ... نیز نسبت به رأی صادره اعتراض نموده و اعلام داشته که چون عمل ارتکابی ع.ر. نگهداری و مخفی نمودن مهمات و خشاب مسروقه از مصادیق مادۀ ۱۳۱ قانون مجازات اسلامی مصوب ۹۲ است لذا متهم باید به مجازات اشد محکوم گردد زیرا برداشت از اموال مسروقه به نفع خود و یا دیگری نمی تواند عنوان اتهامی را تغییر دهد همچنین چون ابتدای تحقیق، حقیقت را بیان نموده و اموال مسروقه را عنوان کرده است اتهام مخفی نمودن ادله جرم و کتمان حقیقت بدون وجه است و مسئولیتی نیز برای ارائه گزارش نداشته است. و همچنین تعلیق ۹۰% نود درصد را دارای ابهام در اجرا دانسته است و درخواست نقض رأی صادره را نموده است. پرونده به دیوان عالی کشور و این شعبه ارسال شده است.

رأی شعبه دیوان عالی کشور

با بررسی اقداماتی که توسط متهم ع.ر. صورت گرفته است به این صورت که به عنوان نگهبان پاسگاه بعد از کشف یک تیغه خشاب با ۳۰ تیر فشنگ جنگی از سرباز ی.د. موضوع را گزارش ننموده است و چند تیر از خشاب را به نفع خود برداشته است چند تیر به سرباز الف. واگذار نموده است و دادگاه وی از بابت ۳ اتهام: ۱- کتمان حقیقت و عدم گزارش جرم مکشوفه موضوع مادۀ ۷۸ قانون مجازات نیروهای مسلح ۲- واگذاری فشنگ به سرباز الف. موضوع مادۀ ۸۰ قانون مزبور ۳- اتهام مخفی نمودن ادلۀ جرم برای خلاصی از محاکمه موضوع مادۀ ۵۵۴ قانون مجازات اسلامی متهم را محکوم نموده. اولا: اقدام متهم مشمول ماده ۸۰ قانون مجازات نیروهای مسلح نمی تواند باشد زیر شرط تحقق بزه این ماده این است که متهم مهمات را بفروشد یا به رهن بگذارد یا به نحو دیگری مورد معامله قرار دهد یا با سوءنیت مخفی کند که هیچ یک از افعال مذکور در این پرونده توسط متهم صورت نگرفته است. ثانیا: شرط تحقق بزه موضوع مادۀ ۵۵۴ قانون مجازات اسلامی این است که دستور قضایی برای جلب و دستگیری متهمی صادرشده باشد و متهم در این وضعیت به وی کمک کرده باشد که در این پرونده متهم د. در همچنین وضعیتی نبوده است که متهم ر. به او کمک کرده است و لذا هیچ یک از این دو جرم تحقق پیدا نکرده است. و از طرفی اقدام متهم در نگهداری فشنگ های جنگی می تواند مشمول مادۀ ۶ قانون مجازات قاچاق اسلحه و مهمات و دارندگان سلاح و مهمات غیرمجاز مصوب ۱۳۹۰ بوده باشد لذا با پذیرش تجدیدنظرخواهی در اجرای بند ۴ قسمت ب مادۀ ۲۶۵ قانون آئین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری با نقض دادنامه صادره رسیدگی مجدد به شعبه هم عرض محول می گردد.

شعبه ۲۹ دیوان عالی کشور - رئیس و مستشار

نبی اله راجی - محمد بارانی