رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره شرط تحقق تعدد مادی جرم

شماره دادنامه	۹۳۰۹۹۷۰۹۰۸۸۰۰۳۹۶
تاریخ دادنامه	۱۳۹۳/۱۲/۰۳
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۶ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای کیفری
موضوع	شرط تحقق تعدد مادی جرم
قاضی	رحمت الله عروجی چراغیان

رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره شرط تحقق تعدد مادی جرم: شرط تحقق تعدد مادی جرم، ارتکاب جرائم مختلف تعزیری است؛ لذا تعدد ارتکاب یک بزه، فقط یک مجازات دارد.

رأی خلاصه جریان پرونده

در ۰۲/۰۴/۱۳۹۳ خانم ها ۱- م. ۲- س. علیه آقای الف. و غیره به اتهام سوار کردن به خودرو، زدن شوکر، تجاوز و تهدید شکایت کرده اند. دادسرا در ۰۴/۰۴/۱۳۹۳ در مورد تجاوز به عنف قرار عدم صلاحیت صادر و نسبت به سایر اتهامات بدل تشکیل داده است. دادگاه کیفری استان در ۰۲/۰۷/۱۳۹۳ متهمین را از اتهام زنای به عنف تبرئه و به اتهام رابطه نامشروع محکوم نموده است. اجمال ماجرا این است که: خانم م. در ۰۱/۰۴/۱۳۹۳ گفته است پسری به نام الف. که ماه هاست مزاحم بنده است به همراه دوستش به من و دوستم س. در ساعت ۵/۹ شب نزدیک شدند با زور سوار ماشین کردند به جاده خاکی زیر پل بردند. هر دو نفر قمه داشتند ما را تهدید به سکوت کردند، در طی مسیر یک نفر موتورسوار نیز به آن دو اضافه شد. در زیر پل مرا کتک زدند، دو یا سه نفره به دوستم تجاوز کردند و از سوی الف. مورد تجاوز قرار گرفتم، فیلم برداری کردند ما را برگرداندند و تهدید به مرگ کردند اگر به پلیس مراجعه کنیم و شماره تلفن الف. را داده است (صفحه ۲). پزشکی قانونی در ۰۲/۰۴/۱۳۹۳ پاسخ داده است: خانم س. غیرمدخوله و ناحیه مقعد خراشیدگی مشهود است که می تواند در اثر دخول جسم سخت طی ۲۴ ساعت گذشته حادث گردیده باشد، آثاری از ضرب و جرح در قسمت های بدن نیست (صفحه ۹). و پرده بکارت خانم م. غیرمدخوله و در ناحیه مقعد علائمی از دخول مشهود نیست، کبودی کتف چپ، قسمت قدام سینه، گونه چپ و ساییدگی قدام زانوی چپ مشهود است که می تواند در اثر اصابت جسم سخت طی ۲۴ ساعت اخیر ایجاد شده باشد (صفحه۱۰). خانم س. در ۰۳/۰۴/۱۳۹۳ گفته: الف. ما را با تهدید به قمه در ساعت ۴۵/۹ شب سوار ماشین پراید سفید کرد و به جاده خاکی برد و دو دوستش به نام س. و ب. با موتور آمدند و ما را به زیر تونل بردند مرا پیاده کردند، الف. داخل ماشین به م. تجاوز کرد و بعد مرا برد داخل ماشین تجاوز کرد، بعد ب. آمد تجاوز کرد ولی س. نیامد فقط فیلم می گرفت و ما را ساعت ۴۵/۱۲ دقیقه در چهارراه پیاده کردند (صفحه ۱۵). آقای ب.، متولد ۱۳۷۳ گفته است: قبول دارم الف. با ماشین رفت، من و س. با موتور رفتیم رسیدیم زیر پل دیدیم دو دختر داخل ماشین است س. گریه می کرد، الف. داخل ماشین س. را ... من هم س. را. الف. با موتور برگشت من و س. با دخترها به شهر آمدیم (صفحه ۱۷). آقای س. در ۰۳/۰۴/۱۳۹۳ در نیروی انتظامی گفته است: الف. با ماشین رفت گفت بیایید دنبالم رفتیم زیر پل رسیدیم الف. به زور به خانم م. تجاوز کرد، خانم س. گریه می کرد، ب. بعد از الف. به خانم م. تجاوز کرد. بعد الف. خانم س. را برد داخل خودرو و تجاوز کرد، س. گریه می کرد. ب. به س. تجاوز کرد. راه بلد الف. بود و قبلا یک بار با خانم م. به زور در همان مکان تجاوز کرده بود (صفحه ۱۹). آقای الف.، متولد ۱۳۷۵، در نیروی انتظامی گفت: بله قبول دارم به همراه ب. و س. با دوست دخترم و دوست او سوار ماشین شدیم کمی گشتیم رفتیم زیر پل س. از ماشین پیاده شد من داخل ماشین به زور به م. تجاوز کردم، بعد ب. به م. تجاوز کرد و بعد س. رفت پیش م.، بعد از آن س. را به زور داخل ماشین بردم تجاوز کردم. بعد من با موتور برگشتم س. و ب. با م. با ماشین برگشتند (ص۲۰). دادسرای ... در ۰۴/۰۴/۱۳۹۳ در خصوص تجاوز به عنف قرار عدم صلاحیت صادر و برای سایر اتهامات بدل پرونده تشکیل داده است (صفحه ۲۵). دادگاه در ۰۴/۰۴/۱۳۹۳ با حضور طرفین جلسه تشکیل داده است. شاکیان مشابه اظهارات قبلی خود را تکرار کرده اند. متهم الف. اظهار داشته: ساعت ۵/۱۰ شب بود م. زنگ زد گفت بیا کوچه پایین پارک کن، ماشین دوستم ب. را گرفتم و رفتم، م. در ماشین را باز کرد جلو نشست و س. صندلی عقب نشست، من با م. دوست بودم پرسیدم س. را برای چه آوردی گفت س. را آوردم برای آشنایی با ب.، به خواسته م. زنگ زدم به ب. و س. و آن ها را دعوت کردم آمدند. ب. آمد داخل ماشین و عقب پیش س. نشست، راهمان را ادامه دادیم، من و ب. به م. و س. پیشنهاد سکس دادیم آن ها قبول نکردند و داد و فریاد کردند دور زدیم برگشتیم آن دو با ب. و س. سوار ماشین شدند و ب. رانندگی کرد. س. پیش س. نشست، من با موتور می رفتم آن ها را در چهارراه پیاده کردیم (صفحه ۳۳). سؤال: اظهارات شما به شرح برگ ۲۰ پرونده قرائت می شود چه می گویید؟ جواب: قبول ندارم تحت فشار بودم (صفحه ۳۴). متهم ب.، متولد ۱۳۷۳، اظهار داشته: من و الف. و س. با هم بودیم، م. به الف. زنگ زد، الف. ماشین را گرفت و رفت، الف. به برادرش م. زنگ زده بود که موتور را بیاورد، آورد به س. داد، الف. گفت بیایید م. و س. را برای شما آورده ام دنبالش رفتیم. من از س. خوشم نیامد الف. ماشین را به من داد و خودش با موتور رفت، من و س. با م. و س. با ماشین دور زدیم و آمدیم آن دو را پیاده کردیم، اظهارات قبلی را قبول ندارم تحت فشار گفته ام (صفحه ۳۵). متهم س.، متولد ۱۳۷۵، گفته است: اظهارات قبلی خود را قبول دارم. تجاوز نکرده ام، کاری با وی نکرده ام دوستانم با آن ها وارد ماشین شدند (صفحه ۳۶). متهم الف. در آخرین دفاع گفته است: م. دوست داشت این کار را بکند ولی س. دوست نداشت ما کاری انجام ندادیم و برگشتیم. ب. و س. نیز گفته اند: قبول نداریم اتهام را (صفحه ۳۷). برابر سوابق انگشت نگاری طرفین پرونده فاقد سابقه کیفری است. مأمورین در ۹۳ گزارش نموده اند فیلمی در گوشی الف. و ب. مشاهده نشد (صفحه ۷۳). در کیس و گوشی س. نیز فیلمی مشاهده نگردید. فقط دو تا S.M.S به شرح ذیل مرتبط با موضوع در گوشی وی دیده شد (صفحه ۷۴). اداره تشخیص هویت در ۱۰/۰۴/۱۳۹۳ پاسخ داده است وجود آثار منی در صندلی شاگرد خودرو مثبت است (صفحه ۷۸). دادگاه در ۰۱/۰۷/۱۳۹۳ با حضور طرفین، وکلای آن ها و نماینده دادستان جلسه تشکیل داده است. شاکیان و وکیل آن ها شکایت خود را به شرح اظهارات قبلی اعلام داشته اند (صفحه ۱۰۵). متهم الف. اظهارات قبلی خود در دادگاه را در جلسه ۰۱/۰۷/۱۳۹۳ تکرار کرده است و گفته است از وجود منی روی صندلی ماشین و مانتو خبر ندارم، ما پیشنهاد سکس دادیم قبول نکردند، اظهارات س. را قبول ندارم، زوری در کار نبوده و تجاوزی نکرده ام (صفحه ۱۱۷). متهم ب. مطالب قبلی را تقریبا تکرار و اضافه کرده است: لباس س. پایین بود زود ارضا شدم (صفحه ۱۱۸). او در آخرین دفاع گفته: من دخولی نکرده ام(صفحه ۱۲۰). با م. هیچ کار نکرده ام(صفحه ۱۲۰). متهم س. مطالب قبلی را تکرار و گفته: من کاری نکردم(ص ۱۲۱)، پیامک ها را من فرستادم و تهدید کردم تا دوست بشوند فیلم تهیه نشده است. اظهارات م. را قبول ندارم من کاری نکردم، رابطه نامشروع به عنف را قبول ندارم(صفحه ۱۲۲). ح. وکیل الف. اظهار داشته: لایحه تقدیم کرده ام، موکل اتهام وارده را تکذیب و انکار نموده است و دلیلی بر ارتکاب جرم از ناحیه موکل وجود ندارد(صفحه ۱۲۳). وکیل ب. دفاعیاتی را اعلام و گفته است: به موجب گواهی پزشکی قانونی تجاوز و دخولی انجام نشده است اگر هم شده باشد با میل و اراده طرفین بوده است (صفحه ۱۲۵). دادگاه در ۰۲/۰۷/۱۳۹۳ به اتفاق آراء بدین شرح رأی صادر نموده است:

رأی دادگاه- در خصوص اتهام آقایان ۱- الف. با وکالت ح. ۲- ب. با وکالت م. ۳- س. دایر به ارتکاب عمل زنا به عنف نسبت به متهمین ردیف های اول و دوم و هم چنین معاونت در ارتکاب عمل مذکور نسبت به متهم ردیف سوم بدین مضمون که حسب محتویات پرونده طبق شکایت خانم س. و هم چنین م. با وکالت ش. متهمین ردیف های اول و دوم نام­بردگان را با تهدید به وسیله قمه سوار خودرو نموده و سپس خودرو را متهم ردیف اول به حاشیه شهر برده و متهمین ردیف های دوم و سوم با موتورسیکلت در محل وقوع جرم شبانه حاضر و تهدید و ارعاب با شکات مرتکب عمل زنا از سوی متهمین ردیف های اول و دوم شده است که در مورد و سایر اتهامات پرونده در دادسرای مفتوح و نسبت به اتهام زنا به عنف پرونده به کیفری استان ارسال شده؛ با عنایت به مراتب مذکور با توجه به اظهارات شکات و متهمین در مراحل اولیه بازجویی و نظریه پزشکی قانونی به شرح منعکسه در پرونده در مورد شکات به شرح برگ های ۹ و ۱۰ پرونده با توجه به این که در مورد م. طبق نظریه پزشکی قانونی آثار دال بر دخول اعلام نشده است و در مورد شاکی دیگر نیز آثار دخول مورد تأیید قرار گرفته، لیکن با توجه به اظهارات شاکیه س. که این امر توسط هر دو متهم ردیف های اول و دوم انجام یافته و نظر به انکار نام­بردگان در دادگاه بروز شبهه در مورد دخول و این که توسط هر دو متهم یا کدام یک از متهمین واقع شده است و نظر به عدم امکان تشخیص این امر و عدم وجود قرائن و امارات در پرونده مبنی بر نفی شبهه با اجازه حاصله از ماده ۱۲۱ از قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ در مورد اتهامات انتسابی مذکور به استناد اصل ۳۷ قانون اساسی حکم برائت صادر و اعلام می گردد. متهمین با ملحوظ نظر وحدت رویه شماره ۷۰۹ دیوان عالی کشور با عنایت به گواهی های پزشکی قانونی و اظهارات متهمین در نیروی انتظامی که با دستخط خود متهمین تحریر شده و اظهارات بعدی نام­بردگان در مورد انتقال و بردن شکات به محل خلوت به وسیله خودرو و ایضا اظهارات متهم ردیف سوم دال برقراری رابطه نامشروع غیر از زنا که با اظهارات شکات نیز هم خوانی دارد و تأیید اظهارات خود در نیروی انتظامی که در حین رسیدگی در دادگاه عنوان داشته است عمل ارتکابی هر سه متهم مذکور با برقراری رابطه نامشروع به اکراه با شکات منطبق بوده و دادگاه با توجه به مفاد ماده ۲۱۱ از قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ ضمن حصول علم و با رعایت ماده ۱۳۴ از قانون مذکور هر یک از متهمین موصوف را به ترتیب متهم ردیف اول الف. را به استناد ماده ۶۳۷ از قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۵ به تحمل ۹۹ ضربه شلاق تعزیری درجه ۶ با احتساب ایام بازداشتی سابق در اجرای ماده ۲۷ از قانون مجازات اسلامی و با اجازه حاصله از ماده ۲۳ از قانون مارالذکر به تحمل دو سال اقامت اجباری در شهرستان ... به عنوان مجازات تکمیلی از جهت برقراری رابطه نامشروع با س. و هم چنین به تحمل نود و ضربه شلاق تعزیری درجه ۶ با احتساب ایام بازداشتی سابق و تحمل هجده ماه اقامت اجباری در شهرستان ... از جهت اتهام برقراری رابطه نامشروع با م. و هم چنین متهم ردیف دوم ب. را به دو فقره تحمل نود و نه ضربه شلاق تعزیری درجه شش با احتساب ایام بازداشتی قبلی و تحمل دو فقره اقامت اجباری به مدت یک سال در شهرستان ... محکوم و هم چنین متهم ردیف سوم را به تحمل دو فقره تحمل نود و نه ضربه شلاق تعزیری درجه شش که وفق مقررات قانونی با احتساب ایام بازداشتی قبلی نواخته خواهد شد محکوم می نماید. ضمنا در اجرای شق اول ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ فقط مجازات اشد نسبت به متهمین قابل اجرا بوده و هرگاه مجازات اشد قابل اجرا نبوده و یا از اشد بودن خارج شود مجازات اشد بعدی به مورد اجرا گذاشته خواهد شد، در مورد سایر اتهامات انتسابی متهمین با توجه به تفکیک پرونده در دادسرا این دادگاه به جهت عدم صدور کیفرخواست مواجه با تکلیف نیست. ضمنا آثار جمع آوری شده از محل مضبوط در پرونده نیز معدوم خواهد گردید. این رأی حضوری بوده و ظرف مدت بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر در دیوان عالی کشور است.

رأی شعبه دیوان عالی کشور

با توجه به محتویات پرونده به ویژه اظهارات متهیمن در تحقیقات انتظامی و بازپرسی، رسیدگی شعبه محترم اول دادگاه کیفری استان ... و لحاظ انکار آن ها: ۱- الف. ۲- ب. ۳- س.، اولی و دومی اتهام زنای به عنف با م. و س.، و سومی اتهام معاونت در انجام زنای به عنف و بلا بینه و دلیل اثباتی بودن شاکیان و نتیجتا صدور حکم بر برائت نام­بردگان و احراز رابطه نامشروع متهمین با شاکیان اشکال اساسی از جهت رعایت اصول و قواعد دادرسی در رسیدگی دادگاه به نظر نرسید، لکن حکم به دو بار تحمل ۹۹ ضربه شلاق تعزیری در مورد هر یک از متهمین و دو بار مجازات تکمیلی در مورد الف.، و ب. برخلاف مقررات ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی است چون ملاک در ماده مذکور تعدد جرائم تعزیری است نه تعدد مصادیق یک جرم و در این پرونده متهمین فقط جرم واحد(رابطه نامشروع) را مکرر مرتکب شده اند. هم چنین با عنایت به این که مجازات ۹۹ ضربه شلاق تعزیری، تعزیر منصوص شرعی محسوب می شود با لحاظ مقررات تبصره ۲ ماده ۱۱۵ قانون مجازات اسلامی مشمول مقررات ماده ۲۷ قانون مذکور نمی شود، لذا حکم به بیش از یک بار تحمل ۹۹ ضربه شلاق و یک بار اقامت اجباری از باب مجازات تکمیلی و احتساب از مدت بازداشت متهمین توجیه قانونی ندارد و با استناد به بند ۲ قسمت ب ماده ۲۶۵ قانون آئین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری رأی معترض­ علیه به جهات مذکور نقض و رسیدگی مجدد به همان شعبه محترم ارجاع می گردد. البته اعتراض شاکیان به تبرئه متهمین و وکلای طرفین و اعتراض س. مؤثر در نقض نیست و با استناد به بند الف ماده ۲۶۵ قانون مذکور در فوق اصل برائت و محکومیت ابرام می گردد.

شعبه ۶ دیوان عالی کشور - ریس و عضو معاون

رحمت اله عروجی - چراغیان