رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره شکایت تصرف عدوانی در خصوص اراضی ملی

شماره دادنامه	۹۱۰۹۹۷۰۹۰۸۴۰۱۱۵۶
تاریخ دادنامه	۱۳۹۱/۱۲/۱۵
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۲۴ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای کیفری
موضوع	شکایت تصرف عدوانی در خصوص اراضی ملی
قاضی	ابراهیم لشکری علی شوشتری

رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره شکایت تصرف عدوانی در خصوص اراضی ملی: در صورت عدم مالکیت طرفین دعوی بر زمین مورد نزاع و ملی بودن آن، طرح شکایت مبنی بر رفع تصرف عدوانی با اشکال مواجه است.

رأی خلاصه جریان پرونده

به حکایت اوراق پرونده پیوست آقای م.ج. در ۲۰/۲/۸۹ شکایتی مبنی بر تصرف عدوانی تسلیم دادسرای شهرستان کوهدشت می نماید. پرونده بدوا به شورای حل اختلاف ارسال می گردد. شاکی در شورای حل اختلاف شکایت خود را مطرح و مدعی است در مدت پنجاه سال گذشته زمین در تصرف وی بوده از بایر به دایر تبدیل و در آن کشاورزی نموده است که مشتکی عنه ع.ط. آن را تصرف نموده است. مشتکی عنه نیز پس از احضار و حضور در شورای حل اختلاف می گوید زمین متعلق به او می باشد و در اثبات ادعای خود می گوید سند مالکیت دارد هر یک از طرفین شهودی بر اثبات مالکیت خود معرفی می کنند و در نهایت شورای حل اختلاف به صلاحیت محاکم عمومی کوهدشت قرار عدم صلاحیت صادر می نماید. پس از تحقیقات محلی پاسگاه انتظامی به حکایت گزارش مورخه ۲۶/۵/۸۶ پاسگاه زمین مورد اختلاف در تصرف و مالکیت م.ج. بوده است که به اجاره به آقایان ص. و م. هر دو گ. واگذار می شود. در غیاب مستأجران از طرف آقای ع.ط. و فرزندش ش. و غیره تصرف می گردد که مورد کشت نخود قرار می دهند و به علت اختلاف طرفین محصول نخود هنوز برداشت نشده است. پرونده در شعبه دوم دادسرای کوهدشت مورد رسیدگی قرار می گیرد و قرار کارشناس در ۱۷/۵/۸۶ صادر می گردد. آقای ق.ح. به عنوان کارشناس از محل بازدید و در نهایت مالکیت زمین را متعلق به شاکی و برادرانش دانسته که به وسیله مشتکی عنهم مورد کشت نخود قرار گرفته و مورد تصرف غیر قانونی از طرف مشتکی عنهم قرار گرفته است. شهود تعرفه شده نیز تعلق زمین مورد اختلاف را به شاکی تأیید نموده اند. آقای دادیار پس از تحقیق از شاکی و گواهان وی و با توجه به نظر کارشناس منتخب در ۲۱/۶/۸۶ از ع.ط. تحقیق و تفهیم اتهام تصرف عدوانی می نماید. متهم می گوید هیچ تجاوزی به زمین شاکی نکرده ام - اختلاف در تعیین حدود داریم شاکی دروغ می گوید اعتراض به نظر کارشناسی ندارم. سپس دادیار قرار تأمین کفیل برای متهم صادر می نماید که با معرفی کفیل آزاد می گردد. آنگاه قرار مجرمیت صادر که پس از موافقت دادستان کیفرخواست صادر و بر طبق ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی درخواست کیفر وی می شود. پرونده در شعبه ۱۰۲ دادگاه جزایی کوهدشت مورد رسیدگی قرار می گیرد. در مورخه ۱۹/ ۹/۸۶ دادگاه رسیدگی می نماید. متهم در دادگاه ضمن تکذیب شکایت شاکی مدعی عدم ابلاغ نظر کارشناس می گردد. دادگاه پرونده را جهت رفع نقص و ابلاغ نظر کارشناس به دادسرا اعاده می نماید. آقای دادیار شعبه دوم دستور ابلاغ نظر کارشناسی را به متهم می دهد که در مورخه ۲۲/۲/۸۷ متهم پس از ابلاغ نظر کارشناسی به آن اعتراض می کند. با توجه به اعتراض متهم قرار ارجاع به هیأت سه نفره کارشناسی صادر می شود. هیأت کارشناسان با معاینه از محل و سوابق امر و تحقیقات محلی در ۲۰/۴/۸۷ مورد اختلاف را ملی و متعلق به هیچ یک از طرفین ندانسته اند پس از نظر هیأت کارشناسی هر یک از طرفین مدعی مالکیت گردیده اند. شعبه دوم دادیاری در مورخه ۱۵/۷/۸۷ با توجه به نظر هیأت کارشناسی و عدم مالکیت هر دو طرف قرار منع تعقیب صادر می نماید. با اعتراض شاکی پرونده به دادگاه ارسال می گردد. دادگاه با توجه به قرار مجرمیت و کیفرخواست قبلی و اعاده پرونده برای رفع نقص صدور قرار منع تعقیب بعدی را فاقد وجاهت قانونی دانسته پرونده را جهت ابلاغ قرار منع تعقیب به دادسرا اعاده می نماید که آقای دادیار در مورخه ۱۲/۲/۸۸ با عدول از قرار منع تعقیب پرونده را با توجه به قرار مجرمیت و کیفرخواست و تکمیل تحقیقات به دادگاه ارسال می نماید. دادگاه در مورخه ۲۴/۳/۸۸ به لحاظ کیفرخواست صادره و عدم حضور متهم در دادگاه با احراز بزهکاری متهم وی را به شش ماه حبس غیابی و رفع تصرف از مورد اختلاف محکوم می نماید. رأی صادره در مرحله واخواهی تأیید می گردد. پرونده به شعبه نهم دادگاه تجدیدنظر استان جهت رسیدگی تجدیدنظر ارجاع می شود. شعبه به جهت معلوم نبودن زمان ابلاغ و روشن شدن تجدیدنظرخواهی در مدت قانونی یا خارج از آن به دادگاه صادرکننده حکم بدوی جهت بررسی و اعلام تاریخ ابلاغ اعاده می نماید دادگاه با بررسی و اقدام لازم تاریخ ابلاغ دادنامه را ۳۰/۱۱/۸۸ اعلام می نماید. پرونده به دادگاه تجدیدنظر ارسال در ۲۶/۷/۸۹ پرونده به دادگاه عمومی شعبه ۱۰۲ از طرف دادگاه تجدیدنظر با اعلام اینکه پرونده کلاسه ۸۸/ ۱۰۲/ ۷۳۶ شعبه دوم دادگاه جزایی کوهدشت به انضمام ۳ برگ دادنامه به شماره ۸۹۰/۶۲۱ دادگاه تجدیدنظر که بر تأیید دادنامه بدوی می باشد به شعبه صادر کننده حکم اعاده می گردد. پس از آن اقدامات اجرای احکام منعکس است که آخرین برگ آن در جلب سیار محکوم علیه می باشد. آقای م.م. به وکالت از محکوم علیه درخواست اعاده دادرسی می نماید. پرونده به دیوان عالی کشور ارسال و جهت رسیدگی در مورخه ۸/۵/۹۱ به این شعبه ارجاع می شود. پرونده های محاکماتی مطالبه پس از وصول مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت و جریان محاکماتی به شرح بالا تنظیم شده است.

رأی شعبه دیوان عالی کشور

درخصوص درخواست اعاده دادرسی آقای ع.ط. با وکالت آقای م.م. با توجه به محتویات پرونده نظر هیأت کارشناسان به مورخه ۲۰/۴/۸۷ ص ۷۷ پرونده دایر بر عدم مالکیت طرفین بر مورد اختلاف و ملی بودن زمین مورد نزاع و با عنایت به مندرجات ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی که اصل و اساس رکن قانونی تحقق جرم تصرف عدوانی را مالکیت شاکی مقرر داشته در حالی که در مانحن فیه حسب نظر هیأت کارشناسان شاکی فاقد مالکیت می باشد و لذا مستندا به بند ۶ - از ماده ۲۷۲ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری با پذیرش درخواست متقاضی پرونده جهت رسیدگی مجدد به شعبه دیگر هم عرض محاکم تجدیدنظر استان لرستان ارجاع می گردد. بدیهی است اجرای حکم با عنایت به مندرجات ماده ۲۷۵ قانون مرقوم در بالا تا اعاده دادرسی و صدور حکم مجدد معوق خواهد ماند. اضافه می نماید در صورت شکایت منابع طبیعی علیه متصرفین موضوع قابل رسیدگی مجدد در دادسرای محل خواهد بود.

رییس شعبه ۲۴ دیوان عالی کشور - مستشار

لشکری - شوشتری