رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره عدم امکان توجه اتهام مباشرت و معاونت در یک جرم به یک نفر

شماره دادنامه	۹۱۰۹۹۷۰۹۰۷۶۰۰۷۲۷
تاریخ دادنامه	۱۳۹۱/۱۰/۲۶
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۱۶ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای کیفری
موضوع	عدم امکان توجه اتهام مباشرت و معاونت در یک جرم به یک نفر
قاضی	ولی رعیت علی بابائی

رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره عدم امکان توجه اتهام مباشرت و معاونت در یک جرم به یک نفر: در ارتکاب جرم واحد نمی توان یک فرد را هم زمان از باب معاونت و فاعلیت مستقل در جرم محکوم نمود.

رأی خلاصه جریان پرونده

حسب مندرجات لایحه تقدیمی خواهان تجویز اعاده دادرسی ف.ز. و ضمایم آن در این پرونده، آقای ف.ز. فرزند م. به موجب رأی شماره ۳۰۰۸۳۶ مورخ ۱۱/۷/۹۰ صادره از شعبه اول دادگاه عمومی جزایی گ، به جرم معاونت در حمل و نگهداری مشروبات الکلی به تحمل شش ماه حبس و یک ضربه شلاق و پرداخت مبلغ ۶۰۰/۴۸۹/۹۷۰/۲ ریال جزای نقدی در حق صندوق دولت محکوم، مدیر کل وقت گمرک به علت قلت مجازات تعیین و آقای ر.ق. به وکالت از م.الف. و آقای الف.م. به وکالت از آقای ف.ز. نسبت به دادنامه شماره ۸۳۶ مورخ ۱۱/۷/۹۰ معترض و تجدیدنظرخواهی نموده، پرونده به شعبه ۶ دادگاه تجدیدنظر استان ه ارجاع، شعبه موصوف به موجب رأی شماره ۶۰۱۰۷۱ مورخ ۲۵/۱۰/۹۰، با اعلام اینکه معترضین اعتراض مؤثر و مدللی که موجب نقض دادنامه معترض عنه شود، به عمل نیاورده و اشکال مؤثر قانونی نیز به نظر نمی رسد، لذا دادگاه مستندا به بند الف ماده ۲۵۷ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری، ضمن رد اعتراض، دادنامه معترض عنه را تأیید و استوار نموده است. با قطعی شدن محکومیت آقای ف.ز.، آقای الف.م.به وکالت از ایشان، طی لایحه تقدیمی از ریاست محترم دیوان عالی کشور درخواست تجویز اعاده دادرسی را نموده که رسیدگی موضوع به این شعبه ارجاع و این درخواست طی رأی شماره ۶۰۰۰۵۱ مورخ ۳۰/۱/۹۱ مردود اعلام گردید. مجددا وکیل نام برده طی لایحه تقدیمی به ریاست محترم دیوان عالی کشور اعلام داشته موکلش آقای ف.ز.، به موجب رأی شماره ۳۰۱۳۸۷ مورخ ۱۶/۱۲/۹۰ صادره شعبه اول عمومی گ، به جرم، مشارکت در حمل و نگهداری مشروبات الکلی و فروش تجهیزات دریافت از ماهواره، به شش ماه حبس و هفتاد ضربه شلاق و ضبط تجهیزات ماهواره به نفع دولت و به پرداخت یک صد میلیون ریال جزای نقدی محکوم. آقای الف.م. به وکالت از محکوم علیه ف.ز.، نسبت به دادنامه موصوف تجدیدنظرخواهی، پرونده به شعبه ۶ دادگاه تجدیدنظر استان ه ارسال، شعبه مذکور به موجب رأی شماره ۶۰۰۲۸۵ مورخ ۲۸/۳/۹۰، با اعلام اینکه تجدیدنظر خواه ایراد و اعتراض موجه و مستدلی که موجبات نقض دادنامه تجدیدنظر خواسته را ایجاب نماید، به عمل نیامده است و تجدیدنظرخواهی با هیچ یک از شقوق ماده ۲۴۰ قانون آیین دادرسی کیفری منطبق نمی باشد، لذا مستندا به بند الف ماده ۲۵۷ قانون مذکور، دادنامه تجدیدنظر خواسته تأیید می گردد. وکیل محکوم علیه آقای ف.ز. این بار طی لایحه تقدیمی دیگری به ریاست محترم دیوان عالی کشور اعلام داشته، موکل یک بار به عنوان معاون جرم و بار دیگر به عنوان مباشر در یک پرونده و در یک موضوع واحد محکوم گردیده و بدین سبب در اجرای بندهای ۲ و ۳ و ۶ از ماده ۲۷۲ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری، نسبت به رأی شماره ۶۰۰۲۸۵ مورخ ۲۸/۳/۹۱ شعبه ۶ دادگاه تجدیدنظر ه، خواهان تجویز اعاده دادرسی گردیده که رسیدگی موضوع به این شعبه ارجاع گردید.

موضوع پرونده پیوست ارسالی از اجرای احکام دادگاه گ استان ه راجع است به: کشف ۹۹۸/۴ قوطی انواع مشروبات الکلی از انباری منزل آقای غ.ع، در تاریخ ۳/۵/۹۰ از نام برده تحقیق، اظهار داشته، مشروبات مکشوفه توسط آقای م.الف. از بستگان مادرش، به منزلشان واقع در روستای خ- ک شهرستان ک حمل گردیده است.از م.الف. تحقیق، اعلام نموده غ. خودش با نیسان بار از صحرا آورده است و در ادامه تحقیقات بیان داشته: ف.ز. چند بار به من زنگ زد که ماشین جهت بردن مشروب به شهرستان ک می خواهد و به خاطر اصرار وی، من به غ.ع. گفتم چنین محموله مشروبی هست، آیا می برید؟ غلام گفت من یک میلیون تومان می گیرم و من تلفن غ. را به ف. دادم و با هماهنگی به عمل آمده با کردها، غ. خودش رفت و از صحرا بار مشروب زد و آورد.آقای ف.ز. با اعطای نیابت قضایی در شهرستان ش دستگیر، از وی تحقیق و مواجهه حضوری معمول، اظهار داشت من اصلا غ.ع. را نمی شناسم و غ.ع. بیان نموده من اصلا ف.ز. را نمی شناسم و تا به حال او را ندیدم.در ادامه تحقیقات ف.ز. اعلام نموده، خود م.الف. به من گفت بار کردها را بالا کشیده ام و می خواهم به تو به فروشم که من هم برای بردن بار با م.ح. به روستا رفتیم. م. گفت می روم هماهنگ کنم تا بارها را ببریم و آن روز بار تحویل نشد و روز بعد گفتند مأمورین بارها را ضبط کردند و ما هم محل را ترک کردیم. و در ادامه تحقیقات آقای ع.ح. دستگیر و النهایه منتهی به دادنامه شماره ۲۳۰۰۸۳۶ مورخ ۱۱/۷/۹۰ گردید. در این پرونده اتهاماتی که متوجه خواهان تجویز اعاده دادرسی، آقای ف.ز. بوده عبارتند از : الف) فروش مشروبات ب) حمل و نگهداری مشروبات ج) مشارکت در حمل و نگهداری مشروبات د) معاونت در حمل و نگهداری مشروبات ه) فروش تجهیزات دریافت از ماهواره دادگاه با اعلام احراز بزهکاری متهمین، از جمله متهم ردیف دوم (آقای ف.ز.)، فقط وی را بابت معاونت در حمل و نگهداری مشروبات الکلی به تحمل شش ماه حبس و یک ضربه شلاق و پرداخت مبلغ ۶۰۰/۴۸۹/۹۷۰/۲ ریال جزای نقدی، با توجه به سابقه وی محکوم نموده است.در خصوص فروش مشروبات الکلی در شهرستان ش ، حمل و نگهداری و مشارکت در حمل و نگهداری آن ها و فروش تجهیزات دریافت از ماهواره، با توجه به اینکه این جرایم در حوزه استحفاظی شهرشتان ش واقع شده، به استناد ماده ۵۴ قانون آیین دادرسی کیفری، قرار عدم صلاحیت به شایستگی دادسرای شهرستان ش صادر گردید. ظاهرا دادسرای شهرستان ش خود را صالح به رسیدگی ندانسته و آقای ف.ز. به موجب دادنامه دیگری به شماره ۳۰۱۳۸۷ مورخ ۱۶/۱۲/۹۰، صادره از شعبه اول دادگاه عمومی گ، به جرم مشارکت در حمل و نگهداری مشروبات الکلی، به شش ماه حبس و هفتاد ضربه شلاق و به جرم فروش تجهیزات دریافت از ماهواره، به پرداخت ده میلیون تومان جزای نقدی محکوم گردیده است. این رأی به موجب دادنامه شماره ۶۰۰۲۸۵ مورخ ۲۸/۳/۹۱ صادره از شعبه ۶ دادگاه تجدیدنظر استان ه تأیید گردید.این پرونده به همراه پرونده محاکماتی ارسالی، به این مرجع فرستاده نشده است. دفتر: لازم است از دادگاه عمومی گ خواسته شود پرونده محاکماتی آقای ف.ز. که منتهی به دادنامه شماره ۳۰۱۳۸۷ مورخ ۱۶/۱۲/۹۰ گردیده است را به این مرجع ارسال دارند.

باسمه تعالی

به تاریخ ۱۹/۱۰/۹۱ پرونده کلاسه ۳۰۰۵۰۸ اتهامی آقای ف.ز. فرزند م. دائر به: فروش مشروبات الکلی در شهرستان ش ، حمل، نگهداری آن و فروش تجهیزات دریافت از ماهواره که به موجب رأی شماره ۳۰۰۸۳۶ مورخ ۱۱/۷/۹۰ صادره از سوی دادرس دادگاه عمومی گ، با صدور قرار عدم صلاحیت به شایستگی دادسرای شهرستان ش به آن دادسرا ارسال گردیده؛ ملاحظه این پرونده پس از ارسال به دادسرای شهرستان ش ، به بازپرس شعبه ۶ ارجاع و بازپرس مذکور به موجب قرار شماره ۶۰۱۰۳۰ مورخ ۳۰/۷/۹۰، با اعلام اینکه رسیدگی به اتهامات متعدد، وفق مقررات بایستی در یک مرجع رسیدگی شود، خود را صالح به رسیدگی ندانسته و به استناد ماده ۵۴ قانون آیین دادرسی کیفری، قرار عدم صلاحیت به شایستگی و صلاحیت رسیدگی دادگاه عمومی گ صادر، که پس از موافقت معاون دادستان به لحاظ حدوث اختلاف، پرونده جهت حل اختلاف به دیوان عالی کشور ارسال، به شعبه ۱۶ ارجاع و این شعبه به موجب رأی شماره ۶۰۰۷۰۲ مورخ ۲۶/۹/۹۰، با اعلام صلاحیت دادگاه عمومی جزایی بخش گ حل اختلاف نموده و پرونده به آن مرجع اعاده گردید. جلسه دادرسی در تاریخ ۱۵/۱۱/۹۰ تشکیل، اتهام آقای ف.ز. دائر به: فروش مشروبات الکلی و حمل و نگهداری مشروبات و فروش تجهیزات دریافت از ماهواره در شهرستان ش و نیز معاونت در حمل مشروبات الکلی تفهیم، اظهار داشت: من اصلا فروش مشروب نداشتم. فقط یک مرتبه م.ح.، یک ماشینی که روی آن سیب زمینی بود، بردم به منزل م.ح.؛ به این نیت که ماهواره است بردم و بعدا در خونه متوجه شدیم که مشروبات الکلی است و در انبار اصلا یک دانه هم مشروب نمی آوردیم و فقط دو تا کارتن شراب از م.ح. گرفتم و آن را به یک مهندس کشاورزی دادم. فکر کنم حدود ۱۲ تا، مجموعا ۲۴ تا آبجو بوده؛ من به خدا مشروب فروشی نکردم، من کارگر آنجا بودم، دیش و ماهواره تخلیه می کردم. یک دانه نفروختم، آن ها می فروختند و من تحویل می دادم، من اتهامات را قبول ندارم. ; (ص ۸۵۸۶) اداره مبارزه با قاچاق کالا و ارز نیروی انتظامی، لیست کالای قاچاق مکشوفه از آقای ف.ز. اعم از ال.ام.پی، دیش، ریسور، ودکا، آبجو، سیگار و ... به اداره کل گمرک ه ارسال و خواهان تعیین ارزش ریالی عرفی اقلام فوق الذکر گردید که جوابیه ای در پرونده مشاهده نگردید. دادرس دادگاه عمومی گ با اعلام ختم دادرسی، به موجب رأی شماره ۳۰۱۳۸۷ مورخ ۱۶/۱۲/۹۰ آقای ف. فرزند م. را به استناد مواد ۷۰۲ اصلاحی و ۱۰ و ۷۲۶ قانون مجازات اسلامی و مواد ۳ و ۸ قانون ممنوعیت به کارگیری تجهیزات دریافت از ماهواره، از باب بزه فروش تجهیزات دریافت از ماهواره، علاوه بر ضبط تجهیزات به نفع دولت، به پرداخت یک صد میلیون ریال جزای نقدی در حق صندوق دولت و از باب بزه مشارکت در حمل و نگهداری مشروبات الکلی، به تحمل شش ماه حبس و هفتاد ضربه شلاق تعزیری محکوم و در خصوص معاونت در حمل و نگهداری تجهیزات دریافت از ماهواره، رأی به برائت متهم صادر نموده است.آقای الف.م. به وکالت از محکوم علیه، نسبت به دادنامه شماره ۰۱۳۸۷ مورخ ۱۶/۱۲/۹۰ صادره از دادگاه عمومی گ تجدیدنظرخواهی، پرونده به شعبه ۶ دادگاه تجدیدنظر استان ه ارجاع و شعبه موصوف به موجب رأی شماره ۶۰۰۲۸۵ مورخ ۲۸/۳/۹۱، با اعلام اینکه از جانب تجدیدنظر خواه ایراد و اعتراض موجه و مستدلی که موجبات نقض دادنامه تجدیدنظر خواسته را ایجاب نماید به عمل نیامده، دادنامه تجدیدنظر خواسته را به استناد بند الف ماده ۲۵۷ قانون آیین دادرسی کیفری تأیید نموده است.پرونده بیش از این حکایتی ندارد.توضیح اینکه: دادگاه عمومی جزایی گ در خصوص فروش مشروبات الکلی، متهم ف.ز.، با توجه به تفهیم اتهام به عمل آمده، هیچ اظهار نظر و تصمیمی نگرفته است.

رأی شعبه دیوان عالی کشور

با عنایت به مندرجات لایحه تقدیمی خواهان تجویز اعاده دادرسی (آقای ف.ز. با وکالت آقای الف.م.) و ضمایم آن، و ملاحظه مفاد دادنامه های اصداری از محاکم بدوی و تجدیدنظر و امعان نظر در پرونده محاکماتی مورد مطالبه، نظر به اینکه خواهان تجویز اعاده دادرسی مدعی گردیده در موضوع واحد، یک بار بابت معاونت و بار دیگر بابت مشارکت در حمل و نگهداری مشروبات الکلی به دو مجازات حبس جزای نقدی و شلاق محکوم گردیده و نمی توان در ارتکاب جرم واحدی، راجع به تأثیر مداخله یک فرد، هم زمان دو نقش متفاوتی قائل و وی را ابتدا به عنوان معاون جرم و بار دیگر به عنوان فاعل مستقل آن جرم محکوم نمود، لذا درخواست وکیل خواهان منطبق با بندهای ۲ و ۳ و ۶ ماده ۲۷۲ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری تشخیص و با قبول آن و تجویز اعاده دادرسی و رسیدگی مجدد آن در اجرای ماده ۲۷۴ همان قانون، به دادگاه هم عرض دادگاه صادرکننده حکم قطعی ارجاع می گردد.

رئیس شعبه ۱۶ دیوان عالی کشور عضو معاون

بابائی رعیت