رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره لزوم تعیین دقیق اقدامات مجرمانه متهم توسط دادگاه در جرم عضویت در گروهک تروریستی

شماره دادنامه	۹۱۰۹۹۷۰۹۰۷۴۰۰۸۲۰
تاریخ دادنامه	۱۳۹۱/۱۰/۱۹
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۱۴ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای کیفری
موضوع	لزوم تعیین دقیق اقدامات مجرمانه متهم توسط دادگاه در جرم عضویت در گروهک تروریستی
قاضی	محمدرضا صابر محمد حسین راضی

رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره لزوم تعیین دقیق اقدامات مجرمانه متهم توسط دادگاه در جرم عضویت در گروهک تروریستی: دادگاه باید به طور دقیق و مشخص اقدامات مؤثر متهم در جهت عضویت یا تبعیت از گروهک مجرمانه و تاثیر اقدام متهم بر پیشبرد اهداف آن را احصاء نموده و معلوم کند.

رأی خلاصه جریان پرونده

به حکایت اوراق پرونده، بنا به گزارش اولیه اداره کل اطلاعات استان ، افرادی به اسامی غ.ب. فرزند ج. و ع.ر. فرزند ع. به اتهام عضویت در گروهک تروریستی ج.، در تاریخ ۲۲/۲/۹۰ در دستگیر و بازداشت شده اند و اداره مزبور بعد از انجام تحقیقات مقدماتی مختصر، از مقام قضایی دادسرای مرکز استان، تقاضای صدور بازداشت و تحویل آنان به اداره اطلاعات، جهت تخلیه کامل اطلاعاتی به مدت یک ماه نموده اند. متهم ردیف اول غ.ب. متولد ۱۳۶۳ اهل افغانستان مشهور به ح.، در بازجویی اداره اطلاعات راجع به عضویت در گروهک، اظهار داشته نیستم. من فقط یک نفر که ج. بود. او را اولین بار بود که دیدم و با او ملاقات کردم. پاسپورت ندارم و دو بار تردد غیر مجاز داشتم. و مواد منفجره مربوط به گروه را از ج. که عضو گروهک ج. است، تحویل گرفتم ;. راجع به مواد منفجره و نوع آن توضیح داده که یک جلیقه انفجاری و چند عدد نارنجک که در کوه پنهان کردم. ; مطلعین از مواد منفجره را یکی مولوی ع.ر. و دیگری مولوی ع.ب. معرفی کرده است. متهم ردیف دوم، ع.ر. فرزند ع. متولد ۱۳۶۴ نیز در بازجویی مقدماتی اطلاعات، درخصوص دستگیری خود اعلام کرده بعد از نماز عشاء، داخل کوچه منزل، به جرم همکاری با گروهک تروریستی م. دستگیر شدم ; نام برده حسب مشخصات فردی، ملیتش افغانی و تابعیتش ایرانی می باشد) نام برده در پاسخ های بعدی، اضافه نموده پاسپورت ندارد و در جواب به این سؤال که چطور ملیت افغانی دارد، اما شناسنامه و هویت جعلی یا تابعیت قانونی تحصیل نموده است، اعلام داشته چندین سال پیش با یکی برخورد کردم. بعد پیشنهاد شناسنامه داد برای خرید، من مبلغ یک میلیون بهش دادم. ; راجع به همکاری با اعضای گروهک م. اظهار داشته با ج.، ع.ب. و ف.ب. و ن. به ف. مواد منفجره تحویل داده بود. ; ولی ملاقات با سرکرده گروهک ج. را تکذیب کرده است. متهم غ.ب. در بازپرس شعبه ۶ ویژه جرایم امنیتی استان، در پاسخ به اتهام تفهیمی دایر بر عضویت و همکاری با گروهک تروریستی ج.، مشارکت در نگهداری و مخفی نمودن جلیقه انفجاری به قصد اقدام علیه امنیت ملی کشور ایران ;، اظهار داشته: فردی به نام ج. معروف به ع.ب. جلیقه انفجاری در منزل خودش که کرایه داده بود، آورده بود؛ وقتی که ج. به مسافرت رفت، گفت داخل منزل، جلیقه و مواد انفجاری و نارنجک است که وقتی آن ها را دیدم، در چاه منزل خودم از ترس انداخته و جلیقه را در داخل کوه نزدیک منزل خودم پنهان کردم و دوستم به نام ع.ر.، آن ها را دیده بود و در حال حاضر تحویل مأمورین اداره اطلاعات داده ام. ; راجع به مدت عضویت در گروهک یاد شده اظهار داشته من مدت ۵ یا ۶ ماه است که با ج. آشنا شده ام. ; متهم ع.ر. نیز در بازپرسی در پاسخ به اتهام یاد شده اظهار داشته من با گروهک همکاری ندارم ولی فردی به نام ج. که اسم اصلی آن ع.ب. دوست بوده ام و شغل ج. خیاطی بود که آنجا رفتم که خیاطی یاد بگیرم و فهمیدم که با گروهک ج. ارتباط دارد و من دیگر سعی کردم که از آن دوری کنم و یک روز با چند نفر از دوستانم برای تفریح به طرف کوه رفتیم که من زیر خاک جلیقه های انفجاری را دیدم و از ف. سؤال کردم که من جلیقه و مواد انفجاری را دیده ام و گفت خودم زیر خاک کرده ام و ج. آورده است... ;. متهمین با قرار بازداشت تحویل اداره اطلاعات شده اند. در خلاصه پرونده متشکله در اداره اطلاعات ذکر شده که نام برده (ع.ر.) از اتباع افغانی ساکن در ایران می باشد، از مرتطبین ش.ع. بوده و به طوری که در هنگام ورود ش.ع. به کشور، اقدام به مخفی نمودن وی به مدت ۷۲ ساعت در منزل خویش نموده است. همچنین نام برده، اقدام به معرفی ف. و ع. به یکدیگر نموده و از کلیه ارتباطات نامبردگان نیز مطلع بوده است. وی از وجود جلیقه انفجاری در کشور که توسط ش.ع. وارد شده بود، نیز مطلع بوده و آن را نزد ف. مشاهده کرده است. و درخصوص متهم غ.ب. قید شده، یاد شده از دوستان قدیمی ش.ع. بوده که در شهریورماه سال ۸۹ هنگامی که ع.ب. وارد کشور گردید، به سراغ نام برده رفته و با همکاری وی اقدام به تهیه منزل امن در منطقه نمود، همچنین وی مواد منفجره ایی که از پاکستان به همراه خود آورده بود، که شامل جلیقه انفجاری و تعدادی نارنجک می باشد را نیز تحویل متهم ف.ب. نموده و وظیفه نگهداری جلیقه و دیگر مواد انفجاری را بر عهده داشت و قرار بود مواد مذکور را به کسی که از سوی گروه به نام برده معرفی شود تحویل نماید ;. در اداره اطلاعات از وی سؤال شده طرفدار چه گروهی هستید؟ پاسخ داده گروهک ج.، مولوی ع.ر. مرا با ج. آشنا کرد و بعد ج. مرا ح.ع. آشنا کرد. من فقط با همین دو نفر آشنا شدم. ; درخصوص همکاری خود با ج. (ع.ب.) اظهار داشته جلیقه انفجاری و سه یا چهار عدد نارنجک تحویل گرفته و جلیقه را در کوه قایم کردم و نارنجک ها را در چاه انداختم. ; قرار بود جلیقه را نگهداری کنم تا کسی از سوی ج. بیاید و تحویل او بدهم. ; متهمین بنا به ضرورت با تمدید بازداشت تحویل اداره اطلاعات شده اند. ع.ر. در بیوگرافی خود راجع به تابعیت خود اظهار داشته پدر و مادرم افغان بودند، پدرم وقتی وفات کرد کوچک بودم و بی سرپرست که سرپرستی مرا ع. که ایرانی است، بزرگ کرده و حالا پسرخوانده ع. می باشم و مشخصات وی ع.ر. فرزند ن. می باشد و شناسنامه ایرانی دارم و با زن و بچه هایم در ایران زندگی می کنم. ; درخصوص هواداری از گروهک ج. و میزان آشنایی خود با آن اظهار داشته هوادار هیچ گروهی نیستم، من با این گروه هیچ آشنایی نداشته ام من فقط با ع. که قبلا در م.، خیاطی داشت، آشنا بودم. وقتی فهمیدم با گروهک آشنایی دارد، قطع رابطه نمودم. از ع.، وقتی به خانه ام آمده بود، بیرون کردمش. حتی به ح.ف. گفته بود که مرا مولوی بیرون کرده است. ; درخصوص شخص ع. اظهار داشته ع.ب. عضو گروهک تروریستی است. ; وقتی ع. به خانه من آمد و من از گروهکی بودنش اطلاع نداشتم. وقتی که از خودش مطلع شدم، از خونه ام بیرونش کردم. حتی به من بد و بیراه گفت... ; از وی سؤال شده که چرا با وجود اطلاع از جلیقه انفجاری در ایران (توسط ح.ف.) به سازمان های امنیتی خبر نداده؟ پاسخ گفته من ترسیده بودم. نمی دونستم که چه کار کنم به ح.ف. گفتم. فکر می کردم ح.ف. به سازمان امنیت خبر می دهد. ; راجع به همکار دیگر با گروهک تروریستی ج. اظهار داشته خیر نداشته ام و اتفاقات فوق، همین طوری افتاده. من هیچ قصدی نداشتم. ; در فرم گردش کار نهایی اطلاعات، اتهامات ع.ر. با نام مستعار م. اقامت غیر قانونی در کشور، استفاده از کارت ملی جعلی و ارتباط با اعضای گروهک ج.، احصاء شده و در واقع اظهارات و اعترافات وی مورد قبول واقع شده است. متهم غ.ب.، با نام مستعار در آخرین تحقیقات در اداره اطلاعات اظهار داشته حدود سال ۱۳۷۰ (غیر مجاز) وارد ایران شدم و تبعه کشور افغانستان هستم و حدود بیست سال در ایران زندگی کرده ام. ; درخصوص ورود و غیر مجاز به کشور اظهار داشته در طول زندگیم که از سال ۸۳ ازدواج کردم، هر ساله به دیدن پدر خانمم به افغانستان می رفتم. در دفعه آخر سال ۹۰ از مرکز پاکستان به ایران وارد شدم که جمعا هفت بار ورود مرزی به افغانستان داشتم و خانمم را می بردم به دیدار پدرش. ; راجع به کارت شناسایی جعلی با نام ح.ق. کشف از وی در زمان دستگیری اظهار داشته در این مدت که ما را اخراج کردند، ج. که کامپیوتر داشت، از من ۴۰ هزار تومان گرفت. درست کرد و برای ورود از مرز میرجاوه استفاده کرده ام و دیگر استفاده نکرده ام. ; درخصوص اخراج خود از ایران بیان داشته در تاریخ ۱۹/۱۲/۸۹ از کشور اخراج شدم. توسط نیروی انتظامی و در تاریخ ۱۸/۲/۹۰ وارد کشور شدم ; از وی سؤال شده که عضو یا هوادار چه گروهی هستید؟ پاسخ داده هوادار گروه ج. هستم، ج. را می شناسم، ح.ع و ن. را که من (آن ها را) اینجا دیدم دیگر نه. ; از طریق مولوی ع.(ر.) با ع. آشنا شدم و ع. عضو گروه ج. است و نام مستعار وی ج. و ع. است. ;. درخصوص نحوه ارتباط با ع. اظهار داشته مولوی ع.(ر.) مرا با او آشنا کرد، به هرحال مرتکب گناه شدم و اشتباه بزرگی مرتکب شدم... ; راجع به پیشنهاد ج. (ع.ب.) برای عضویت در گروهک ج. اظهار نموده، بله، قبول کردم و از من جلیقه گرفتند. تو شهر که از ع. بودند؛ بعد گفت برای ما کار کن، من هیچ کاری نکردم و خون کسی را نریختم و به جان مادرم من جلیقه را از ترس توی کوه قایم کردم و نارنجک ها را تو چاه انداخته ام. به قرآن عظیم الشأن دارم قسم می خورم. باور کنید ;. در ادامه علاوه بر دریافت جلیقه انفجاری و نارنجک ها، اضافه نموده که در مدتی که ع. در ایران بود، من در خانه با او بودم. ; درخصوص عاملیت ع.ر.، در معرفی وی به ع. اظهار داشته او (ع.ر.) مرا به خانه خود برد تا مرا به ع. معرفی کرد. و ع. حدود دو ماه در ایران بود. ; راجع به هدف ع. از ورود جلیقه انفجاری در ایران اظهار داشته ریختن خون افراد بی گناه ;، و راجع به هدف خود از تحویل آن اظهار داشته به من گفت که جلیقه امانت همین جا باشد و خانه را هم به گردن من انداخت ; راجع به تماس ع. بعد از خروج از ایران اظهار و اعلام کرده برای من تماس نگرفت. فقط یک پیام فرستاد که برو پیش ح.ر. و زنگ بزن. ولی من نه زنگ زدم و نه پیش ح.ر. رفتم. ; راجع به تحویل جلیقه به شخص خاصی، گفته ج. (ع.)، ن. را فرستاده بود پیش دامادم، به مسجد حضرت یوسف که من به ن.، خودم را نشان ندادم و به دامادم گفتم که بگو آن ها را اخراج کردند از ایران ; در فرم گردش کار نهایی اداره اطلاعات، عمده اتهامات غ.ب. با نام مستعار ح. اقامت غیر قانونی در کشور، استفاده از کارت ملی جعلی، ورود و خروج غیر مجاز به کشور، ارتباط و بیعت با اعضای گروهک ج.، پشتیبانی اعضای گروهک ج. در کشور و نگهداری یک عدد جلیقه انفجاری و ۴ عدد نارنجک مربوط به گروهک مزبور ; اعلام شده است و در پایان اظهارنظر شده که نام برده مسائل خود را صادقانه بیان داشته و مستحق تخفیف می باشد. پرونده متهمین پس از تکمیل تحقیقات مقدماتی به دادسرا ارسال و ضمن تمدید قرار بازداشت آنان به مدت دو ماه، جهت اخذ آخرین دفاع به دادسرا، احضار و متهم ع.ر. در پاسخ به سؤال بازپرس، راجع به علت همکاری با گروهک ریگی اظهار نموده من همکاری نداشته ام و فقط با فردی به نام ع. که از اعضای گروهک بود ارتباط داشته ام و اول نمی دانستم که عضو گروهک است، بعدا فهمیدم قطع رابطه کردم و ع. آمد و تبلیغ می کرد و با او آشنا شده ام. ; راجع به نگهداری جلیقه انفجاری گفته من خبری ندارم و جلیقه را ندیده ام و در اداره اطلاعات از ترس اعتراف کرده ام... ;. سپس متهم غ.ب. در بازپرسی، در پاسخ به اتهامات مطروحه به شرح گزارش، به عنوان آخرین دفاع اظهار داشته قبول دارم که با ج. (ع.ب.) که از اعضاء گروهک است. ارتباط داشته ام و جلیقه ها را ج. که از اعضای گروهک است، برای من آورد. ولی من نمی دانستم که جلیقه است و نارنجک ها را داخل چاه انداختم و جلیقه را تحویل برادران اطلاعات داده ام و از کرده خویش پشیمان هستم و من قصد همکاری با گروهک را نداشته ام و استفاده از کارت ایرانی (جعلی) را نیز قبول دارم و تقاضای عفو و بخشش دارم. ; متهم ع.ر. در آخرین دفاع اظهار داشته من فقط با ج. که اسم اصلی آن ع. است، یک سلام و علیک داشته ام و ارتباط دیگری نداشته ام و من جلیقه انتحاری و مواد منفجره نگهداری نکرده ام و ندیده ام ... هیچ یک از اتهامات را قبول ندارم ;. سرانجام نسبت به متهمین قرار مجرمیت و کیفرخواست صادر و پرونده جهت اصدار رأی به شعبه اول دادگاه انقلاب اسلامی ، ارجاع گردیده است. آقای م.ع. وکیل پایه یک دادگستری به عنوان وکیل تسخیری متهم غ.ب. تعیین و لایحه دفاعیه ای تقدیم دادگاه نموده و جلسه دادگاه با حضور متهمین و وکیل نام برده و نماینده دادستان تشکیل و ابتداء نماینده دادستان تقاضای محاکمه متهمان و تعیین مجازات قانونی را نموده و سپس متهم غ.ب. به دفاع از خود پرداخته و اظهار داشته ع. منزل من آمد و جلیقه را توی منزل گذاشته بود، این بود که من راه صحیح را بلد نبودم و نارنجک ها را توی چاه انداختم و جلیقه را بردم توی کوه گذاشتم و جلیقه را به مأمورین تحویل دادم... ;. متهم ع.ر. نیز که دادسرا اتهام وی را در حد ماده ۴۹۹ دانسته و تقاضای مجازات وی را بر همین اساس نموده است، اظهار داشته من فقط ع. را دیدم و یک وعده غذا چاشتی، پیش من بوده و بعد او را ندیدم و جلیقه را ندیده بودم. ; متهم ف. در حضور وی و در پاسخ به سؤال دادگاه راجع به جلیقه انفجاری اظهار داشته من همان جایی که رفته بودم این هم (ر.) رفته است و دیده است. ; ولی ر. قبول ننموده و اظهار داشته قبول ندارم و من ندیدم. ; وکیل متهم غ.ف. اظهار داشته: دفاعیاتم به شرح لایحه قبلی است. در آخرین دفاع، غ. اظهار داشته: قبول دارم. اشتباه کردم. تقاضای کمک دارم. ; و ع.ر. اظهار نموده اشتباه کردم. یک چاشتی به ن. دادم. کار دیگری نکردم. مرا کمک کنید ;. سرانجام ختم رسیدگی اعلام و به شرح دادنامه شماره ۹۱۰۰۰۱۵۹ ۲۶/۴/۹۱ درخصوص اتهام غ.ب. مبنی بر استفاده از هویت دیگری برای ایرانی قلمداد نمودن خویش و ورود غیر مجاز به ایران، قرار عدم صلاحیت به اعتبار دادگاه عمومی صادر نموده و در دادنامه جداگانه به شماره ۹۱۰۰۰۲۲۰۲۸/۵/۹۱ مجرمیت ردیف اول، غ.ب. فرزند ج. در حد محاربه و ردیف دوم ع.ر. فرزند ع. را در حد ماده ۴۹۹ (غیرمحاربه) قانون مجازات اسلامی احراز و مستندا به مواد ۱۸۶، ۱۹۰، ۱۹۳ و ۴۹۹ قانون مجازات اسلامی، ردیف اول را به مدت ۲۵ سال نفی بلد به شهر میانه و در زندان آن شهر و ردیف دوم را به تحمل پنج سال حبس محکوم و با اعمال ۲۲ قانون یاد شده، تمامی مدت حبس وی را به ۵ سال معلق نموده است. رأی حضوری و قابل تجدیدنظر در دیوان عالی کشور و راجع به ردیف دوم در دادگاه تجدیدنظر استان اعلام شده است، محکوم علیه غ.ب. و وکیل وی در فرجه قانونی پس از ابلاغ به رأی صادره اعتراض نموده که لایحه اعتراضیه آقای وکیل به هنگام شور قرائت خواهد شد و پرونده پس از وصول و ثبت به کلاسه فوق جهت رسیدگی به این شعبه محول شده است.هیأت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید. پس از قرائت گزارش آقای صابر عضو ممیز و بررسی اوراق پرونده و نظریه کتبی آقای جعفرزاده دادیار دیوان عالی کشور اجمالا مبنی بر اتخاذ تصمیم شایسته و قانونی را دارم ; مشاوره نموده، چنین رأی می دهد:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

دادگاه برای احراز و تطبیق میزان نقش متهم با ماده ۱۸۶ قانون مجازات اسلامی و تصدیق محاربه، اقدامات وی (غ.ب.) را مؤثر شناخته و نتیجتا با استناد به همین ماده و مواد ۱۹۰ و ۱۹۳ قانون یاد شده، حکم به تبعید در حبس مشارالیه را صادر نموده است، لیکن تأثیر فعالیت و اقدامات وی را به طور مشخص احصاء ننموده و معلوم نشده که اقدامات وی چه تأثیر مخربی بر جامعه گذاشته یا در چه مقطعی امنیت اجتماع را مختل کرده و یا در پیشبرد اهداف گروهک شیطانی چه تأثیری به جا گذاشته است؛ و اگر مراد و مقصود دادگاه، نگهداری یک عدد جلیقه انتحاری و ۴ عدد نارنجک باشد که صرفا نگهداری و بلااستفاده بوده و با راهنمایی متهم کشف و دلیل خلافی راجع به ادعای وی، نسبت به نارنجک های تحویلی (که مدعی است در چاه انداخته است.) از سوی اداره اطلاعات و یا از سوی دادسرا و دادگاه اقامه نشده است، بنابراین لازم است دادگاه به طور دقیق و مشخص اقدامات مؤثر متهم در جهت عضویت یا تبعیت از گروهک موصوف را احصاء نموده و معلوم کند؛ چرا که میزان مجازات مقرره در حکم، غیر متناسب با میزان فعالیت وی می باشد، به علاوه استنباط دادگاه در مؤثر بودن اقدامات متهم با گزارش و نظریه اداره اطلاعات در فرم گردش کار نهایی پرونده خصوصی، بند ۷، ۸، ۱۳، ۱۴ و ۱۶ آن که علی القاعده اشراف کامل بر فعالیت های وی داشته اند، هم سویی و تطابق ندارد، بنا به مراتب به استناد بند ۲ شق ب ; ماده ۲۶۵ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۷۸، دادنامه معترض عنه به شماره ۹۱۰۰۰۲۲۰ ۲۸/۵/۹۱ صادره از شعبه اول دادگاه انقلاب اسلامی در مورد آقای غ.ب. نقض و رسیدگی مجدد به شعبه صادرکننده رأی منقوض ارجاع می گردد.

رئیس شعبه ۱۴ دیوان عالی کشور عضو معاون

صابر راضی