رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره محدوده إعمال ماده ۹۱ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲

شماره دادنامه	۹۵۰۹۹۷۰۹۲۵۰۰۰۵۴۲
تاریخ دادنامه	۱۳۹۵/۰۵/۲۴
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۳۵ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای کیفری
موضوع	محدوده إعمال ماده ۹۱ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲
قاضی	سیدرضا سیدکریمی غلامرضاقاصدی

رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره محدوده إعمال ماده ۹۱ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲: ماده ۹۱ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ نسبت به بالغین زیر ۱۸ سال که قبل از تصویب قانون مذکور، به بزه قتل عمدی محکوم شده اند، تسری ندارد.

رأی خلاصه جریان پرونده

محتویات پرونده حاکی از این است که آقای س.ج.م.ص.ز. به موجب دادنامه شماره ۱۲۰۰۲۹۰- ۱۳۹۲/۱۱/۲۳ صادره از شعبه هفدهم دادگاه کیفری استان خوزستان به شرح و استدلال مندرج در متن دادنامه مذکور، به جرم قتل عمدی مرحوم سید م م.ص.، به یک بار قصاص نفس و به خاطر ارتکاب عمل شنیع لواط تفخیذی به تحمل یکصد ضربه شلاق به عنوان حد تفخیذ و به جرم اختفاء جسد مقتول، به تحمل یک سال حبس تعزیری محکوم گردیده است. این رأی از ناحیه محکوم علیه نامبرده و وکلای وی مورد اعتراض وفرجام خواهی قرار گرفته که شعبه شانزدهم دیوان عالی کشور بر اساس دادنامه شماره ۶۰۰۱۳۴-۱۳۹۳/۴/۲۱ اعتراض و فرجام خواهی ایشان را غیر موجه تشخیص و ضمن رد آن دادنامه فرجام خواسته را تأیید وابرام نموده است. محکوم علیه موصوف، سابق بر این از طریق وکلای مختلف و متعدد خود پنج بار با طرح این موضوع که محکوم علیه در زمان ارتکاب جرم کمتر از هجده سال شمسی داشته است در راستای اعمال ماده۹۱ قانون مجازات اسلامی مصوب سال۱۳۹۲ نسبت به دادنامه مذکور تقاضای تجویز اعاده دادرسی کرده که در هر پنج مرتبه مطابق دادنامه های شماره ۲۰۶۷ مورخ ۱۳۹۳/۱۲/۲ و ۲۸۴ مورخ ۱۳۹۴/۳/۲۵ و ۵۴۲ مورخ ۱۳۹۵/۵/۲۴ و ۶۴۳ مورخ ۱۳۹۵/۶/۲۴ و ۸۲۲ مورخ ۱۳۹۵/۸/۳ درخواست های ایشان غیر موجه و غیر قابل پذیرش تشخیص و به صورت مستدل مردود و قرار رد آن ها صادر شده است. و حالا ملاحظه می شود آقای رضا کیانی راد دادیار شعبه سوم اجرای احکام کیفری دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان الف. به موجب نامه شماره ۹۶۰۹۰۰۶۱۲۰۳۰۱۰۹۲ مورخ ۱۳۹۶/۶/۱۵ خطاب به ریاست محترم دیوان عالی کشور مرقوم داشته است ((توقیرا خلاصه جریان پرونده کلاسه ۹۳۰۴۵۴/۳ اتهامی آقای س.ج.م.ص.ز. جهت اعمال ماده۴۷۶ قانون آئین دادرسی کیفری مصوب۱۳۹۲ به حضور تقدیم می گردد. در پرونده کلاسه ۹۳۰۴۵۴/۳ شعبه سوم اجرای احکام کیفری دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان الف.، محکوم علیه س.ج. م.ص.ز. به ارتکاب قتل عمدی مرحوم م.م.ص. برابر دادنامه ۹۲۰۹۹۷۶۱۲۱۲۰۰۲۹۰ صادره از شعبه ۱۷ محترم دادگاه کیفری استان خوزستان به قصاص نفس محکوم شده که رأی صادره برابر دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۹۰۷۶۰۰۱۳۴ صادره از شعبه ۱۶ محترم دیوان عالی کشور تأیید و ابرام گردیده است. پرونده در تاریخ ۱۳۹۳/۱۰/۶ جهت استیذان به معاونت محترم قضایی قوه قضائیه ارسال و در تاریخ ۱۳۹۴/۴/۲۳ پس از موافقت ریاست معظم قوه قضائیه یا [با] قصاص نفس، پرونده به این مرجع اعاده گردید. نظر به اینکه حادثه مورخ ۱۳۹۴/۴/۲۳ بوده و حین ارتکاب قتل سن محکوم علیه زیر ۱۸ سال شمسی بوده است (تاریخ تولد ۱۳۹۰/۱۲/۱۲) از اجرای حکم خودداری گردیده حالیه با توجه به درخواست محکوم علیه در راستای اعمال ماده۹۱ قانون مجازات اسلامی مصوب۱۳۹۲ اصل پرونده حاوی ۳۹۳ برگ به حضور ایفاد می گردد)). (دادیار محترم مجری حکم در تهیه گزارش اشتباه کرده است زیرا که تاریخ وقوع حادثه ۱۳۹۰/۱۲/۱۲ و سال تولد محکوم علیه ۱۳۷۴ می باشد و مشارالیه در زمان ارتکاب جنایت هفده ساله بوده است. عضو ممیز) به هر حال پرونده امر پس از وصول و ثبت دردبیرخانه دیوان عالی کشور به منظور رسیدگی به درخواست ایشان به این شعبه ارجاع گردیده است. عضو ممیز: غلامرضا قاصدی هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید. پس از قرائت گزارش آقای غلامرضا قاصدی عضو ممیز و مطالعه و بررسی لایحه قاضی محترم مجری حکم و دیگر محتویات اوراق پرونده مشاوره نموده و با استعانت از خداوند متعال چنین رأی میدهد:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

درخصوص درخواست تجویز اعاده دادرسی آقای رضا کیانی راد قاضی و دادیار محترم شعبه سوم اجرای احکام کیفری دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان الف. نسبت به دادنامه شماره ۱۲۰۰۲۹۰-۱۳۹۲/۱۱/۲۳ صادره از شعبه هفدهم دادگاه کیفری استان خوزستان که به موجب قسمتی از آن، محکومیت آقای س.ج. م.ص.ز. به یک بار قصاص نفس بابت قتل عمدی مرحوم م.م.ص. ، تأیید و قطعی گردیده است. صرفنظر از اینکه مجموع محتویات پرونده خصوصا نحوه دفاعیات محکوم علیه و اقدامات مجرمانه وی در ارتکاب بزه های انتسابی جملگی حکایت از سلامت کامل روحی، روانی، و عقلی و تشخیص ماهیت جرم و حرمت آن به وسیله مرتکب دارد، همانگونه که دردادنامه های قبلی این شعبه نیز آمده است، مطالب مندرج در نامه قاضی محترم مجری حکم در خصوص موضوع ماده۹۱ قانون مجازات اسلامی مصوب سال۱۳۹۲ وارد نمی باشد. زیرا که حکم قصاص برای افرادیکه مرتکب قتل عمد شده باشند در قانون مجازات اسلامی جدید تغییر نکرده و تخفیف نیافته است و مفاد ماده۹۱ قانون مرقوم نسبت به افراد بالغ کمتر از هجده سال در مقام تبیین حالت و صفتی است که اگر در حین ارتکاب جرم دارای آن صفت بوده و در جریان رسیدگی احراز نگردیده باشد، به مجازات پیش بینی شده در مورد اطفال و جوانان محکوم می گردد که با توجه به موضوعیت درک و فهم ماهیت جرم و حرمت آن و تحقق چنین حالت و صفتی در حین ارتکاب جرم لحاظ می شود و درنتیجه مفاد ماده مذکور شامل افرادی هست که پس از تصویب قانون جدید مرتکب بزه قتل عمد شده باشند و نسبت به افرادیکه در زمان حاکمیت قانون قبلی مرتکب قتل عمد شده و به استناد آن محکوم شده اند ازدو جهت قابلیت اعمال ندارد: اولا از حیث عدم امکان تشخیص چنین حالت (عدم درک ماهیت جرم و حرمت آن) در زمان ارتکاب جرم بلحاظ گذشت چندین سال از تاریخ وقوع جرم. ثانیا از حیث اینکه قانون جدید فقط در مورد مجازات های بازدارنده عطف به ماسبق می شود. ولی در خصوص حدود و قصاص عطف به ماسبق نمی شود. مضافا اینکه با منتفی شدن بند هفت ماده۲۷۲ قانون آئین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری رأی وحدت رویه شماره ۷۳۷- ۱۳۹۳/۹/۱۱ هیأت عمومی دیوان عالی کشور نیز موضوعا منتفی شده است. با عنایت به مراتب مرقوم و نظر به اینکه قاضی محترم مجری حکم هیچگونه مدرک و دلیلی که برابر مقررات جاری موجبات تجویز اعاده دادرسی نسبت به دادنامه مذکور را در پی داشته باشد، ارائه ننموده و درخواست ایشان با هیچیک از بندهای ماده۴۷۴ قانون آئین دادرسی کیفری منطبق نمیباشد لذا غیر قابل پذیرش تشخیص و بااستناد به قسمت پایانی ماده۴۷۶ قانون مرقوم قرار رد آن صادر و اعلام می گردد.

شعبه سی و پنجم دیوان عالی کشور - رئیس و عضو معاون

سید رضا سید کریمی - غلامرضا قاصدی