رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره میزان اعتبار نظر کارشناس

شماره دادنامه	۹۴۰۹۹۷۰۹۰۸۴۰۰۵۹۵
تاریخ دادنامه	۱۳۹۴/۰۹/۳۰
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۲۴ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای کیفری
موضوع	میزان اعتبار نظر کارشناس
قاضی	مهردادحبیبی ابراهیم لشکری علی شوشتری

رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره میزان اعتبار نظر کارشناس: تشخیص موارد عمدی یا غیر عمدی بودن رفتار متهم با دادگاه است و دادگاه الزامی در پذیرش نظر کارشناسی ندارد.

رأی خلاصه جریان پرونده

شکات آقای ر. م. ۲- خانم پ. د.ز. والدین مرحوم ع. م. متهم آقای ح. ن. ، دایر بر مباشرت در قتل عمدی مرحوم ع. م. و رانندگی بدون پروانه، بدین شرح که در تاریخ ۱۳۹۳/۷/۶ رانندگی پراید را بر عهده داشته و آقایان آ. ش. و م. ط. و ف. و. هم سرنشین خودرو بوده اند در حین حرکت با پراید آقای م. ن. که رانندگی آن را به عهده داشته و آقای پ. ج. و مرحوم ع. م. هم سرنشین او بودند مواجه می شود خودرو آقای م. ن. با سرعت کمتر از سرعت خودرو اول در حال حرکت بوده که خودرو اول هر چه چراغ می دهد و بوق می زند خودرو دوم راه را برای سبقت باز نمی کند در این حال خودرو متهم از سمت دیگر سبقت می گیرد و حسب اظهارات متهم با آقای م. ن. رو در رو می شوند پس از فحش دادن به یکدیگر و سبقت از کنار پراید دوم و پیچیدن به جلو آن سرعتش را کم می کند سپس هر دو خودرو کنار جاده توقف می کنند آقای م. ن. پیاده می شود و به طرف ماشین متهم می رود و با دست رو کاپوت می کوبد بعد متهم آقای ح. ن. با سرعت دنده عقب می رود که خودرواش به گاردریل کنار جاده می کوبد و پس از طی حدود چهارصد یا پانصد متر جلوتر توقف می کند و خودرو و آقای م. ن. نیز قسمت دیگر جاده توقف می کند و از ماشین پیاده به سمت خودرو متهم می آید به دنبال ایشان مقتول مرحوم ع. م. نیز می آید متهم با دیدم آن ها سوار پراید خرد شده و با سرعت به سمت آن ها می آید م.ن. خودش از امان ماندن برخورد خودرو متهم به عقب پرت می کند ولی خودرو متهم با مرحوم ع. م. اصابت و باعث ضربه مغزی نامبرده می گردد و سپس فوت می کند متهم در تحقیقات اولیه مدعی شده که پس از توقف اولیه دنده عقب گرفتم و خودرو با گاردریل برخورد بعد با دنده یک از کنار م. رد شده و حدود پانصد متر جلوتر توقف کرد دوباره جلوی وی را گرفته اند م. جلوش بوده ولی مقتول را ندیده خودش رو شیشه ماشین وی انداخته در حالیکه متهم در دادسرای مرجع انتظامی بیان داشته که مقتول را هم دیده و خودرو اش با بدل مقتول برخورد کرده این در صورتی است که بنا به گزارش مرجع انتظامی مسیر دوازده متر عرض داشته متهم می توانست از طرف دیگر عبور کند و با کشیدن به سمت دیگر با مقتول برخورد نکند در حالیکه به مقتول برخورد نموده و از سمت او حرکت کرده متهم اظهار داشته قبول دارم که می توانستم از طرف دیگر عبور کنم ولی به سمت مقتول و م. حرکت کردم اما قصد کشتنش را نداشتم خودشان را جلو ماشین من پرت کردند ؟!! وکیل متهم اظهار داشته که موکله ابتدا قصد فرار داشته و آیا قصد کشتن مقتول را داشته یا خیر ؟ شبهناک است قاعده درأ حاکم است متهم در تحقیقات دیگری فاصله خودرو خود با خودرو م. را ده الی پانزده متر اصلاح می کند و سرعتش سی الی چهل کیلومتر در ساعت اظهار می کند و علت فرار را هم ترس اعلام می نماید. خیابان مورد تصادف با اینکه شب بوده ولی از روشنائی کافی برخوردار بوده کارشناس راهنمائی و رانندگی در صفحات ۱۰۶ و ۱۰۷ اعلام نموده راننده وسیله نقلیه از خودرو خود ص ۱۰۷ به عنوان آلت قتل استفاده کرده الخ خانم د.ز. و آقای م. اولیاء دم به وسیله وکیل خود از متهم شاکی می گردند اظهار داشته متهم با شتاب به سمت ع. م. حرکت به وی برخورد مقتول به درمانگاه می برند سپس از ۴ ساعت به منزل انتقال داده می شود سپس او را به بیمارستان هدایت در ۱۳۹۳/۷/۵ در بیمارستان پ. فوت می کند مقتول پس از اصابت خودرو متهم به وی به زمین می خورد و تعادلش را از دست می دهد و بر اثر این تصادف ع. م. فوت کرده آقای پ. ج. به عنوان شاهد بیان داشته راننده به سمت ع. رفته بر ع. ضربه زده شد و ع. به شیشه جلو اتومبیل برخورد کرده به زمین افتاد بیهوش شد راننده جا برای انحراف مسیر داشت م. ن. نیز می گیرد متهم به طرف ما آمد من خودم را پرت کردم بلند شدم ع. را روی زمین دیدم ح. معروف به ح. خ. ، پزشک قانونی علت فوت را در مرحله دوم شکستگی جمجه خونریزی مغزی و آسیب نسج مغزی و متعاقب اصابت جسم سخت معین می کند ص ۱۶۱ اولیاء دم (والدین) مقتول پس از اعلام شکایت مجدد درخواست قصاص متهم را دارند دادسرای تهران قرار مجرمیت و کیفرخواست به اتهام قتل عمدی برای متهم ح. ن. م. ن. به اتهام شرب خمر صادر می شود پرونده به شعبه دهم دادگاه کیفری تهران ارجاع می شود این شعبه در تاریخ ۱۳۹۴/۷/۲۵ تشکیل می شود متهم به همراه وکیلش و اولیاء دم نیز به همراه وکیل خود و نماینده دادستان حضور دارند پس از دفاع از کیفرخواست توسط نماینده دادستان اولیاء دم شکایت شکات خود را بیان و درخواست قصاص متهم را دارند و از گواهان آ. ش. و پ. ج. و ع. ن. و م. ن. غیر از م. ط. و خانم و. هم حضور دارند اولیاء دم مدعی شرب خرم متهم می شوند در حدی که او را مسلوب الاراده به طور قطع قلمداد می کنند ص ۲۴ متهم در پاسخ به اتهام قتل عمدی مرحوم ع. م. اظهار داشته که هیچ قصدی نداشتم خودش (مقتول) درگیر شد من اتهام را قبول ندارم متهم پس از تکرار مقدمات درگیری در مرحله دوم توقف که ایستاده بودم ببینم به ماشینم چه شده که دوباره جلوی مرا گرفتند م. ن. جلو بود دیگری را ندیدم خودش را انداخت به شیشه ماشین من. دادگاه سئوال می کند که خودرو شما از جلو به مرحوم نخورده بلکه از گوشه سمت راست خورده است متهم می گوید بله مقتول با کمر آمد به شیشه ماشین من، مقتول خودش را جلوی ماشین پرت کرد و علت عدم عبور متهم از سمت آزاد خیابان را تا رد شدن ماشین بیان می نماید (یعنی از طرف آزاد ماشین های عبوری رد می شوند) سپس دادگاه به شرح صفحه ۲۳۸ از متهم سوالاتی می نماید رئیس دادگاه می گوید خودم محل دیده ام آن وقت شب ماشین تردد ندارد ثانیا مسیر طوری است که می توانستی عبور کنی ؟ متهم می گوید آمد بغل که توقف کنم ببینم ماشینم چه شده من می پذیرم که با سرعت رد شدم ولی م. جلوی ماشینم بود قصد کشتن نداشتم به اضافه که مقتول خودش را به جلو انداخت ؟!! پ. ج. پس از اداء سوگند می گوید ما با هم یک بار عقب تر چشم تو چشم شدیم آقا ن. رد شد و رفت شیشه اش پائین بود با م. حرفشان شد متهم دنده عقب گرفته رفت به طرف ع. و م. که خوشان را پرت کردند جلو این آقا هم سوار ماشین شد و رفت جلو رفتیم ما سمت چپ ماشین را گذاشتیم. متهم پشت ماشینش نشست و گاز را گرفت رفت م. جلو رفت و مرحوم خودش را انداخت جلو خودرو و ماشین ح. به شیشه او برخورد کرد متهم متوجه آن دو نفر جلو خود بود می توانست از سمت دیگر رد شود تا به مرحوم نخورد مرحوم مشروب خورده بود ع. و م. پشت سر هم می رفتند متهم می گوید اظهارات ج. قبول ندارم سپس وکیل متهم به شرح ۲۳۲ -۲۳۱ از موکلش دفاع می کند دادگاه از متهم آخرین دفاع را اخذ می کند دادگاه پس از ختم جلسه دادرسی مبادرت به انشاء رأی می کند و با اکثریت آراء متهم را با استدلالی که می نماید به قصاص نفس محکوم می نماید این رأی مورد اعتراض متهم و وکیل وی قرار می گیرد جهت رسیدگی به دیوان عالی کشور ارسال به این شعبه ارجاع می گردد این شعبه پس از بررسی به شرح آتی رأی صادر می کند. هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش آقای علی شوشتری عضو ممیز و اوراق پرونده و نظریه کتبی آقای مهرداد حبیبی دادیار دیوان عالی کشور اجمالا مبنی بر نقض دادنامه در خصوص دادنامه شماره ۱۹۲-۱۳۹۴/۷/۲۸ تجدیدنظرخواسته مشاوره نموده چنین رأی می دهد :

رأی شعبه دیوان عالی کشور

با توجه به محتویات پرونده و کیفیات منعکس در آن در خصوص تجدیدنظرخواهی آقای ح. ن. با وکالت خانم ف. ف. از رأی مذکور و انکار متهم در مورد قتل عمدی دایر بر اینکه از ابتدا بیان داشته قصد قتل نداشته لذا علاوه بر دلایل اقلیت دادگاه و تجربه نشان می دهد در چنین مواقعی که متهم عجولانه با حالت عصبانی و با سرعت به عقب می راند اتومبیل اکثر اوقات حالت ویراژ پیدا می کند و در حالیکه عقب رفتن ماشین به طرف جدول خیابان همان طرفی که مقتول حضور داشته بی اختیار می رود و اصابت گوشه جلو خودرو به مقتول طبق نظریه کارشناس با فرض انداختن مقتول خود را به جلو ماشین مطابقت دارد یعنی مقتول در حالت پرت کردن خود به گوشه ماشین اصابت می کند نه اینکه ماشین به او می زند. سر مقتول به جدول می خورد باعث شکستگی جمجمه می گردد کارشناسان راهنمایی و رانندگی حق اظهارنظر عمدی یا غیرعمدی عمل متهم را ندارد تشخیص این موارد با دادگاه می باشد با وجود به شبهه مذکور یعنی اصابت مقتول به خودرو در حالت عدم کنترل راننده بوده به استناد بند ب ماده ۴۶۹ قانون آئین دادرسی کیفری رأی نقض، جهت رسیدگی به دادگاه هم عرض ارجاع می گردد.

رئیس و مستشار شعبه ۲۴ دیوان عالی کشور

ابراهیم لشکری - علی شوشتری